Khi kỳ vọng chạy trước thực tế
Nửa cuối tháng 7, dòng tiền cuồn cuộn đẩy cổ phiếu NVL của Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư địa ốc No Va (Novaland) tăng gần 30%, với những phiên giao dịch gần 100 triệu cổ phiếu/phiên. Khi lượng cổ phiếu khủng này về tài khoản, giá vẫn tiếp tục tăng. Nhiều nhà đầu tư cho rằng, dòng tiền lớn đã nhập cuộc mua vào cổ phiếu NVL khi giá cổ phiếu tích lũy đủ lâu và doanh nghiệp nhận được hỗ trợ từ Chính phủ để tháo gỡ khó khăn. “Hội nhóm nào cũng hô NVL lên giá 2x”, một nhà đầu tư thốt lên.
Ngày 1/8/2023, một bản báo cáo đánh giá doanh nghiệp của Công ty Chứng khoán HSC định giá NVL là 7.600 đồng/cổ phiếu và đưa ra khuyến nghị bán. Báo cáo được đưa ra sau khi NVL công bố báo cáo tài chính quý II/2023 với doanh thu 1.650 tỷ đồng và lỗ ròng 530 tỷ đồng, tương ứng 21,3% và 80,5% con số dự báo trước đó của HSC.
“Chúng tôi nhận thấy rằng sự tiến bộ trong đàm phán kéo dài thời gian đáo hạn của trái phiếu còn chậm trễ, hạn chế thông tin về nguồn vốn mới và dòng tiền vẫn chịu áp lực lớn”, báo cáo của HSC nêu.
Nhận định của giới chuyên môn và kỳ vọng của nhà đầu tư đại chúng về cổ phiếu NVL đang ngược chiều nhau. Và khi cổ phiếu NVL đã mang lại tỷ lệ lợi nhuận 20 - 30% cho nhiều nhà đầu tư vào những ngày đầu tháng 8 thì rủi ro sắp tới với thị giá NVL xảy ra là khá cao, chứ không phải chỉ một đà đi lên như thị trường đang kỳ vọng. Trong ngày giao dịch cuối tuần trước, dòng tiền vẫn mạnh mẽ đẩy cổ phiếu này tăng giá ngay từ phiên mở cửa.
Thị giá NVL cũng như một số mã bất động sản khác là điển hình cho bức tranh thị trường chứng khoán hiện tại. Ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc Tư vấn đầu tư, Công ty Chứng khoán Maybank Investment bank nhận định, hiện tốc độ tăng điểm của thị trường chứng khoán có xu hướng nhanh hơn tốc độ phục hồi kinh tế lẫn cải thiện kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.
Chỉ số PMI tháng 7 dù có cải thiện nhưng vẫn nằm dưới mốc 50 điểm và nằm dưới ngưỡng này liên tục 5 tháng qua, trong khi chỉ số VN-Index tăng điểm với tốc độ ngày càng nhanh sau khi thoát khỏi vùng 1.080 - 1.100 điểm. Sự lệch pha này cho thấy sự kỳ vọng của các nhà đầu tư với tương lai của doanh nghiệp và tăng trưởng kinh tế.
Những phiên giao dịch đầu tháng 8, dòng tiền có dấu hiệu chậm lại cho thấy tâm lý nhà đầu tư thận trọng hơn. Bà Lương Thị Duyên, chuyên viên phân tích và tư vấn đầu tư HSC nhìn nhận, một chu kỳ mới trên thị trường chứng khoán đã hình thành, rung lắc là khó tránh khỏi khi chỉ số chung đã tăng 20%.
Xét trong dài hạn, rung lắc là cơ hội để mua cổ phiếu tốt với giá tốt, nhưng để nói thị trường không có rủi ro gì thì không phải, bởi có thể có lực cung lớn ra thị trường. Vì thế, nhà đầu tư nên hạ tỷ trọng margin và chỉ mua cổ phiếu khi giá về vùng hỗ trợ mạnh, tích lũy chặt chẽ và doanh nghiệp có tiềm năng tăng trưởng.
Trời quang, mưa chưa tạnh
 |
Thị trường chứng khoán đi lên mạnh mẽ trong bối cảnh các yếu tố kinh tế vĩ mô trong và ngoài nước đã đi qua thời điểm xấu nhất và đang trên đà cải thiện.
Ông Trần Minh Hoàng, Trưởng phòng Phân tích, Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cho rằng, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) gửi đi thông điệp về việc có thể có thêm một đợt tăng lãi suất nữa trong năm nay và vẫn còn quá sớm để nghĩ về kịch bản giảm lãi suất.
Các quyết định chính sách của Fed sẽ được cân nhắc theo các số liệu kinh tế tại thời điểm cụ thể, như tín hiệu chắc chắn về việc lạm phát cơ bản xuống dưới 3% trong thời gian đủ lâu. Như vậy, xác suất có thêm một lần tăng lãi suất vào tháng 9 vẫn hiện hữu và giai đoạn thắt chặt chính sách tiền tệ của Fed sẽ được nối dài.
Tương tự, Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) đã quyết định nâng lãi suất lần thứ chín liên tiếp, với bước tăng 0,25%/năm, đưa lãi suất điều hành lên mức 3,75%/năm sau cuộc họp ngày 27/7/2023. Quyết định nâng lãi suất lần này đánh dấu tròn 1 năm ECB thực hiện lộ trình thắt chặt chính sách tiền tệ để đối phó với lạm phát cao kỷ lục. Mức lãi suất hiện tại là mức cao nhất kể từ năm 2000. Lạm phát toàn phần tại khu vực Eurozone đã giảm xuống còn 5,5% trong tháng 6, từ mức 6,1% ghi nhận vào tháng 5, tuy nhiên vẫn cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của ECB.
Cũng cần lưu ý thêm là, báo cáo triển vọng kinh tế toàn cầu 6 tháng cuối năm 2023 của các tổ chức quốc tế uy tín đưa ra kịch bản cơ sở là các nền kinh tế lớn vẫn đối mặt với tình trạng suy thoái.
Có thể thấy, ngân hàng trung ương các nước vẫn phải đối mặt với lựa chọn chính sách cân bằng hợp lý nhằm ứng phó với lạm phát dai dẳng, đồng thời hỗ trợ nền kinh tế với khả năng rơi vào trạng thái suy thoái vẫn đang hiện hữu.
Trong nước, doanh nghiệp đang đứng trước nhiều khó khăn, cầu đầu tư suy giảm, cầu tiêu dùng đang ở mức thấp, do đó, cầu tín dụng chưa thể tăng cao dù lãi suất đã giảm. Giai đoạn này, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục đưa ra định hướng chính sách xuyên suốt là kéo giảm mặt bằng lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và người dân. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, lãi suất có giảm theo đúng chủ trương nhưng để kích thích tăng trưởng kinh tế thì chưa có dấu hiệu rõ ràng. Dù vậy, trong bối cảnh thế giới hiện nay và đặc điểm cấu trúc tín dụng của ngân hàng Việt Nam, mức giảm lãi suất như hiện nay là chấp nhận được. Dư địa còn lại để dự phòng cho những bất ổn của kinh tế thế giới, như kịch bản Fed tiếp tục tăng lãi suất.
Ông Hoàng cũng lưu ý, việc duy trì mặt bằng lãi suất thấp trong khi xu hướng tăng lãi suất của một số ngân hàng trung ương lớn chưa chấm dứt tiềm ẩn nguy cơ tạo áp lực lên tỷ giá. Diễn biến này khiến áp lực tỷ giá có xu hướng dồn tích, khiến Ngân hàng Nhà nước có thể phải điều chỉnh chính sách liên quan đến cân đối tỷ giá và lãi suất. Tuy vậy, ở thời điểm này, xác suất xảy ra khả năng là không cao khi nguồn cung ngoại tệ tốt hơn đáng kể so với cùng kỳ năm ngoái.
Điểm tích cực lớn nhất là ở trong nước, môi trường kinh doanh đã bình ổn trở lại sau cú sốc nghẽn thanh khoản do lãi suất cao và khủng hoảng thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Ông Hoàng đánh giá, nhìn tổng thể thì nền kinh tế Việt Nam đã và đang dần thích nghi với những khó khăn và thách thức do sự sụt giảm nhu cầu và đơn hàng từ các đối tác thương mại lớn trên thế giới, dựa trên các định hướng điều hành vĩ mô của Chính phủ.
Tăng trưởng kinh tế dựa vào cầu nội địa đang được thúc đẩy khi Chính phủ quyết liệt đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công ở các dự án trọng điểm. Tăng trưởng tín dụng còn thấp nên có khả năng thẩm thấu dần vào nền kinh tế. Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp bất động sản xử lý những vướng mắc cụ thể đang được thúc đẩy. Nếu các chính sách này tiếp tục được thực hiện có hiệu quả trong phần còn lại của năm nay sẽ giúp đẩy nhanh vòng quay tiền cũng như hỗ trợ khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp, đặc biệt là với các nhóm đối tượng gặp khó khăn về thanh khoản trong thời gian qua.
Ngay tại thời điểm này, dù hoạt động xuất khẩu của Việt Nam chưa có tín hiệu cải thiện nhưng số liệu cho thấy, chỉ số niềm tin tiêu dùng ở các thị trường xuất khẩu lớn của nước ta như EU, Mỹ đã cải thiện nhanh hơn dự báo. Công ty Chứng khoán HSC cho rằng, sự phục hồi này sẽ ảnh hưởng tích cực đến các nước phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu như Việt Nam, các doanh nghiệp xuất khẩu sẽ dần dần thoát khỏi vùng đáy suy giảm.
Tổng hợp báo cáo kết quả kinh doanh quý II của các doanh nghiệp niêm yết cho thấy, tăng trưởng so với quý trước đã có sự cải thiện và quý I đã là đáy suy giảm tăng trưởng thì đối với các ngành xuất khẩu, như dệt may, thủy sản, kỳ vọng đáy sẽ hình thành trong quý II. Theo ông Nguyễn Thành Trung, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Kim Group, về tổng thể, mặc dù xuất khẩu giảm so với cùng kỳ, nhưng các tháng gần đây, đặc biệt là tháng 6, các tín hiệu khởi sắc về xuất khẩu đã xuất hiện. Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa có xu hướng tăng trưởng tháng sau cao hơn tháng trước.
“Tôi kỳ vọng 6 tháng cuối năm tình hình xuất khẩu sẽ khởi sắc hơn khi nhu cầu ở các thị trường lớn trên thế giới phục hồi dần. Từ đó, có thể thấy rằng, các ngành xuất khẩu chủ lực như dệt may, thủy sản… dù còn nhiều khó khăn nhưng đã chạm đáy về lợi nhuận và sẽ hồi phục dần và tăng trưởng trở lại trong năm 2024”, ông Trung nói.
Đối với ngành dệt may, giá bông thế giới đã giảm bằng với giá nhập khẩu bình quân vào thị trường Việt Nam, giúp cải thiện lợi nhuận của doanh nghiệp, giảm rủi ro biến động nguyên liệu đầu vào trong thời gian tới.
Nếu các ngành xuất khẩu tăng trưởng lại trong nửa cuối năm, thị trường chứng khoán sẽ có thêm trụ đỡ vững chắc bên cạnh hai cột trụ được nhắc đến nhiều là cổ phiếu ngân hàng và đầu tư công.
Thử thách dòng tiền
Nhìn từ góc độ kỹ thuật, Giám đốc Tư vấn đầu tư, Công ty Chứng khoán Maybank Investment bank Phan Dũng Khánh đánh giá, chỉ số VN-Index đang tiến vào vùng kháng cự khá quan trọng 1.230 - 1.250 điểm. Ở vùng kháng cự rất mạnh này, cần dòng tiền mạnh hơn hoặc cần sự điều chỉnh nhất định của thị trường thì xu hướng mới ổn.
Kể từ tháng 4, sau khi lãi suất điều hành liên tục giảm, số liệu cho thấy, tốc độ tăng trưởng tiền gửi tiết kiệm đã chững lại sau giai đoạn tăng cao, cho thấy người dân đã phân bổ một phần nguồn tiền sang các kênh đầu tư khác, trong đó có chứng khoán. Thanh khoản trên thị trường chứng khoán đã tăng đáng kể từ tháng 4.
Các công ty quản lý quỹ trong nước gần đây rất sôi nổi trong các hoạt động giới thiệu cơ hội đầu tư quỹ mở cho nhà đầu tư đại chúng trong nước. Việc huy động vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài, không phải chỉ thời điểm này, khi lãi suất neo cao mới khó khăn, mà đã rất khó khăn khi bị giới hạn tỷ lệ sở hữu và việc đáp ứng điều kiện nâng hạng lên thị trường mới nổi của Việt Nam.
Giám đốc một quỹ đầu tư tiết lộ, các quỹ ETF vẫn là kênh dẫn vốn nước ngoài chính ở thời điểm này. Khó có thể trông chờ một lực đáng kể nào từ dòng vốn ngoại mới cho thanh khoản thị trường chứng khoán.
Nhưng thị trường đã quen với việc giao dịch của khối ngoại với tỷ trọng không cao, mang tính chất tác động tâm lý trên thị trường chứng khoán. Dòng tiền của nhà đầu tư nội có tiếp tục đổ tiền vào thị trường chứng khoán hay không mới là yếu tố quan trọng và thị trường không quá lạc quan khi dự báo về nhân tố này nhưng ít nhất vẫn kỳ vọng vốn vào thị trường sẽ tăng dần dần khi tháng 9 là thời điểm tiếp tục đáo hạn tiết kiệm lãi suất cao vừa qua.
Ông Khánh cho rằng, nội tại nền kinh tế vững vàng, doanh nghiệp phục hồi sớm thì thị trường chứng khoán có thể có các nhịp điều chỉnh ngắn hạn nhưng vẫn sẽ duy trì mức độ tích cực trong trung và dài hạn. Từ nay đến cuối năm, thị trường không tăng mạnh như nửa đầu năm, mà có sự phân hóa, đi lên thận trọng.
Ngày càng nhiều nhà đầu tư chuyên nghiệp đánh giá thị trường đang ở trong chu kỳ mới, chu kỳ tăng trưởng và đây mới chỉ là giai đoạn đầu của chu kỳ. Không sợ hãi trước mỗi đợt rung lắc của thị trường nhưng nhà đầu tư cũng tránh hiệu ứng FOMO, bởi các thông tin trái chiều sẽ tiếp tục tạo ra “điểm xoáy”, ở đó có rủi ro, nhưng cũng là cơ hội để mua cổ phiếu giá tốt khi kiên nhẫn chờ đợi.
Ông Trần Thăng Long, Giám đốc Phân tích Công ty Chứng khoán BIDV (BSC)
 |
Nhiều tổ chức tài chính hàng đầu như Blackrock, Morgan Stanley, Citi Group cho rằng, nền kinh tế thế giới không xảy ra suy thoái như dự báo. Sự thay đổi này đến từ các nền kinh tế Mỹ và EU không xấu như dự báo trước đó. Tăng trưởng giảm chậm hơn dự báo, lạm phát đạt đỉnh và đi xuống, thị trường việc làm vững chắc là những điểm tích cực của nền kinh tế lớn thứ nhất và thứ ba trên thế giới.
Thị trường chứng khoán đang được hỗ trợ bởi chu kỳ kinh tế và dòng tiền tìm kiếm cơ hội trong môi trường lãi suất thấp. Trường hợp VN-Index điều chỉnh, 1.180 – 1.200 điểm sẽ là vùng hỗ trợ của thị trường. Nhìn chung, triển vọng thị trường chứng khoán trong nước nửa cuối năm 2023 tương đối khả quan.
Những nhóm cổ phiếu tăng chậm chưa bắt kịp thị trường đó là ngân hàng, bán lẻ, phân bón, điện; những nhóm cổ phiếu tăng mạnh trước đó đã có sự điều chỉnh và tích lũy tạo nền. Ngoài ra, những cổ phiếu có câu chuyện hoặc có tiềm năng tăng trưởng lợi nhuận năm 2023 như chứng khoán, đầu tư công, bán lẻ, bất động sản khu công nghiệp, lương thực, thực phẩm, tiện ích, dầu khí cũng cần được chú ý vào nửa cuối năm 2023.
Ông Đinh Quang Hinh, Trưởng bộ phận Phân tích Công ty Chứng khoán VNDIRECT
 |
Xu hướng phân hóa ngày càng tăng về chính sách tiền tệ giữa các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới. Trong bối cảnh ngân hàng trung ương các nước phương Tây tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ, nâng lãi suất điều hành để kiềm chế lạm phát thì các ngân hàng trung ương tại châu Á đang nới lỏng chính sách tiền tệ để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, tiêu biểu như Trung Quốc và Nhật Bản. Điều này sẽ ảnh hưởng tới môi trường tỷ giá, lãi suất trong nước.
Tăng trưởng toàn cầu chậm lại trong năm 2023 do môi trường lãi suất cao, điều kiện tín dụng toàn cầu thắt chặt, chiến tranh thương mại giữa các nước lớn. Điều này ảnh hưởng tới thương mại toàn cầu, hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam và dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.
Tại Việt Nam, môi trường lãi suất giảm có tác động tích cực tới triển vọng thị trường chứng khoán. Các chính sách hỗ trợ tiêu dùng sẽ thúc đẩy tiêu dùng nội địa và đầu tư tư nhân, qua đó cải thiện triển vọng kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết.
Động lực chính thúc đẩy sự phục hồi của nền kinh tế Việt Nam nói chung và kết quả kinh doanh nói riêng của các doanh nghiệp niêm yết trong nửa cuối năm 2023 sẽ đến từ các chính sách hỗ trợ của Chính phủ, bao gồm cả chính sách tài khóa lẫn tiền tệ. Do đó, các doanh nghiệp được hưởng lợi từ các chính sách này sẽ có cơ hội cải thiện đáng kể về kết quả kinh doanh trong những quý cuối năm, bao gồm đầu tư theo kỳ vọng lãi suất giảm: ngành ngân hàng, chứng khoán, nhóm doanh nghiệp vay nợ ròng lớn; đầu tư theo kỳ vọng đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công giai đoạn cuối năm như nhóm doanh nghiệp xây lắp hạ tầng, vật liệu xây dựng.
