Hiện mới chỉ có khung giá cho điện gió trên bờ và điện gió gần bờ, chưa có khung giá với điện gió ngoài khơi. Ảnh: Đức Thanh
Vui vì có quy định bước đầu
Theo Nghị định 58/2025/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Điện lực 2024 về phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới, nhà đầu tư nước ngoài khi thực hiện, tham gia thực hiện đầu tư, tham gia lựa chọn nhà đầu tư dự án điện gió ngoài khơi phải đáp ứng một số điều kiện. Trong đó, nhà đầu tư từng đầu tư phát triển ít nhất một dự án điện gió ngoài khơi trước đó qua góp vốn trực tiếp hoặc có tham gia quản lý dự án, thiết kế, thi công xây dựng.
Để làm dự án điện gió ngoài khơi tại Việt Nam, nhà đầu tư nước ngoài phải có sự tham gia của doanh nghiệp trong nước với mức tham gia tối thiểu là 5% vốn điều lệ. Doanh nghiệp nội này phải là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước hoặc có sự tham gia của doanh nghiệp nhà nước chiếm trên 50% vốn điều lệ hoặc có tổng số cổ phần có quyền biểu quyết.
Với doanh nghiệp trong nước, khi tham gia dự án điện gió ngoài khơi, cũng phải đáp ứng điều kiện từng tham gia một dự án điện gió ngoài khơi trước đó bằng góp vốn hoặc quản lý dự án, thiết kế, thi công xây dựng.
Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư, ông Bùi Vĩnh Thắng (Hiệp hội Điện gió Toàn cầu) cho hay, Nghị định 58/2025/NĐ-CP được ban hành làm doanh nghiệp vui hơn, nhưng vẫn phải chờ tiếp để xem triển khai ra sao. Chẳng hạn, doanh nghiệp phải đợi Chính phủ phê duyệt Danh mục dự án điện gió ngoài khơi đưa vào Quy hoạch Điện VIII sửa đổi và danh sách này phải có ý kiến Bộ Nông nghiệp và Tài nguyên (trước đây là Bộ Tài nguyên - Môi trường) xem có phù hợp với quy hoạch không gian biển hay không.
Bên cạnh đó, cần ban hành Nghị định mới thay thế Nghị định 11/2021/NĐ-CP quy định việc giao các khu vực biển nhất định cho tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên biển để thuận lợi cho việc giao khảo sát.
Nghị định 58/2025/NĐ-CP đã quy định điều kiện để doanh nghiệp nước ngoài có thể tham gia làm điện gió ngoài khơi là liên doanh với doanh nghiệp trong nước. Vì thế, có thể xem xét cấp thêm giấy phép khảo sát cho các doanh nghiệp khác để sau 2 năm nữa mới có nhiều dữ liệu để tính toán sâu hơn cho điện gió ngoài khơi.
“Hiện tại, chỉ có một giấy phép khảo sát điện gió cấp cho Tổng công ty cổ phần Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam (PTSC) còn hiệu lực. Khi có nhiều dữ liệu hơn, việc đấu thầu sẽ thuận lợi hơn và các nhà đầu tư khác có cơ hội đáp ứng được mục tiêu cấp chứng nhận đầu tư trước thời điểm ngày 1/1/2031 để được hưởng các ưu đãi tại Nghị định 58/2025/NĐ-CP”, ông Bùi Vĩnh Thắng chia sẻ.
Cần thêm các quy định khác
Điều kiện để dự án điện gió ngoài khơi hưởng ưu đãi
a) Dự án được cấp có thẩm quyền quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư trước ngày 1/1/2031;
b) Đối với dự án cung cấp điện cho hệ thống điện quốc gia, phải có công suất thuộc 6.000 MW đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt tại quy hoạch phát triển điện lực.
Liên quan đến ưu đãi, “sản lượng điện hợp đồng tối thiểu dài hạn là 80% trong thời hạn trả nợ gốc vốn vay, nhưng không quá 15 năm đối với dự án bán điện lên hệ thống điện quốc gia”, chuyên gia tư vấn năng lượng Phan Xuân Dương cho rằng, như vậy, chủ đầu tư cũng biết được 80% sản lượng đã được mua để tính toán phương án tài chính và có thể ước lượng được điều này trên cơ sở số liệu gió khi lập Báo cáo nghiên cứu khả thi.
“Với quy định này, chủ đầu tư tính được dòng tiền, xác định được giá thành sản xuất điện, giá điện sẽ chào. Tất nhiên, nếu Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) mua hơn 80% sản lượng cam kết này, thì chủ đầu tư càng có lợi về doanh thu”, ông Dương chia sẻ.
Tuy vậy, ông Thắng cho biết, các nhà đầu tư cũng lo ngại rằng, 20% còn lại nếu bán theo giá giao ngay có thể rất thấp, sẽ khiến giá cuối cùng bị kéo xuống nhiều. Vì vậy, còn phải chờ xem giá trần cho điện gió ngoài khơi mà Bộ Công thương ban hành ra sao.
Hiện tại, Bộ Công thương mới chỉ có khung giá cho điện gió trên bờ và điện gió gần bờ, chưa có khung giá với điện gió ngoài khơi, cũng chưa có dự án nào trong lĩnh vực này được triển khai để có dữ liệu.
Băn khoăn khác của các chủ đầu tư là một số quy định hiện hành yêu cầu hồ sơ mời thầu được lập theo quy định của pháp luật có nhắc tới dự thảo hợp đồng mua bán điện (PPA) được thống nhất với bên mua điện - ở đây là EVN. Tuy nhiên, hiện chưa có dữ liệu đo gió chi tiết (thường mất 2 năm thực hiện) để tính toán phương án tài chính mà đi đàm phán với EVN thì khó.
Điều 29, Nghị định 58/2025/NĐ-CP cũng quy định, mức trần giá điện trong hồ sơ mời thầu không cao hơn mức giá tối đa của khung giá phát điện cho loại hình điện gió ngoài khơi do Bộ trưởng Bộ Công thương ban hành tại năm đấu thầu; giá điện trúng thầu lựa chọn nhà đầu tư là giá điện tối đa để bên mua điện đàm phán với nhà đầu tư trúng thầu.
Mặc dù quy định “EVN có trách nhiệm mua điện theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền hoặc cơ quan quyết định tổ chức đấu thầu”, nhưng các nhà đầu tư cũng lo lắng là, để ra được PPA cuối cùng, sẽ tốn thời gian khi nhìn vào thực tế đàm phán của các dự án nguồn điện bấy lâu nay.
“Các nhà đầu tư cũng rất quan tâm tới hợp đồng mẫu mua bán điện với EVN cho điện gió ngoài khơi. Tuy vậy, để có được mẫu hợp đồng hài lòng cả chủ đầu tư, EVN và tổ chức tài chính cho vay thì cũng gian nan lắm. Trong khi đó, các dự án điện gió ngoài khơi thường có chi phí đầu tư cao, nên chỉ trông chờ nguồn vốn trong nước là không đủ”, một chuyên gia tài chính chia sẻ.
Vì thế, sau Nghị định 58/2025/NĐ-CP, cần sớm có thêm các quy định liên quan khác, thì việc triển khai dự án điện gió ngoài khơi mới có thể tiến nhanh như kỳ vọng của cơ quan hữu trách.
