Theo thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), ngoại trừ việc năm 2023 Tết Nguyên đán rơi vào tháng 1, nếu so sánh với cùng kỳ những năm trước đó, doanh số xuất khẩu tôm tháng 1/2024 vẫn là một tín hiệu khởi đầu tích cực. Giá tôm nguyên liệu ở một số địa phương cũng có xu hướng nhích lên trong tháng đầu năm.
Các sản phẩm tôm chân trắng và tôm sú xuất khẩu ghi nhận tăng trưởng 2 con số, giá trị xuất khẩu tôm loại khác tăng trưởng 3 con số. Các sản phẩm tôm tươi/đông lạnh tăng trưởng mạnh hơn các sản phẩm tôm chế biến.
Trong số các thị trường nhập khẩu chính của tôm Việt Nam, Trung Quốc và Hồng Kông ghi nhận tăng trưởng mạnh nhất, lên tới 275%, đạt 42 triệu USD trong tháng 1/2024. Nhờ tăng trưởng mạnh, Trung Quốc và Hồng Kông là thị trường nhập khẩu tôm lớn nhất của Việt Nam trong tháng 1/2024, chiếm tỷ trọng 17,5%.
Trong khi đó, xuất khẩu tôm của Ecuador (đối thủ cạnh tranh chính của tôm Việt Nam tại thị trường Trung Quốc) năm nay dự kiến không mấy suôn sẻ do phải đối mặt với tình trạng mất an ninh trong ngành tôm và khó khăn chung của ngành tôm toàn cầu. Cùng với nhu cầu lớn từ Trung Quốc và chính sách ưu tiên nhập khẩu của nước này, tôm Việt dự kiến đón nhận nhiều cơ hội xuất khẩu sang Trung Quốc trong năm 2024.
Còn tại thị trường Mỹ, trong tháng 1/2024, hoạt động xuất khẩu tôm của Việt Nam vẫn tiếp nối đà tăng trưởng từ những tháng cuối năm 2023, tăng 77% đạt 41 triệu USD. Tuy nhiên, VASEP cho rằng, diễn biến xuất khẩu tôm sang Mỹ năm 2024 sẽ phần nào bị ảnh hưởng bởi vụ điều tra chống trợ cấp của Mỹ với tôm 4 nước, trong đó có Việt Nam.
Tại thị trường Mỹ, Việt Nam chiếm 10% thị phần, đứng thứ 4 sau Ấn Độ (36%), Ecuador (22%), Indonesia (18%).
Với một số thị trường trọng điểm khác, xuất khẩu tôm cũng ghi nhận các tín hiệu khả quan. Như tại Nhật Bản và Hàn Quốc, trong tháng đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu tôm Việt Nam tăng trưởng lần lượt 30% và 21%, đạt 37 triệu USD và 23 triệu USD.
 |
Nguồn: VASEP. |
Sau khi liên tục sụt giảm trong năm 2023, xuất khẩu tôm sang EU đã ghi nhận tăng 22% đạt 30 triệu USD trong tháng đầu năm nay.
Sau con số tăng trưởng tích cực trong tháng đầu năm, nhìn vào bức tranh chung của thị trường và của ngành tôm năm 2024, VASEP cho biết đa số các doanh nghiệp đều nhìn thấy còn nhiều thách thức và khó khăn làm chậm khả năng phục hồi sản xuất, xuất khẩu.
Một số doanh nghiệp tôm nói rằng đơn hàng đầu năm vẫn chưa có dấu hiệu cải thiện vì sức mua của thị trường vẫn yếu. Vẫn còn những vấn đề như: lượng tồn kho nhiều, giá mua thấp, khó cạnh tranh với tôm Ấn Độ, Ecuador…
Có một số doanh nghiệp nhìn thấy tín hiệu khả quan hơn về đơn hàng, nhưng lo lắng về nguồn nguyên liệu vì đang mùa nghịch, lại dịch bệnh nên sản lượng tôm thấp.
Lo ngại về nguy cơ bị áp thuế chống trợ cấp cũng là một rào cản đối với nhà nhập khẩu ở Mỹ và các công ty xuất khẩu Việt Nam. Giá chào bán tôm Việt Nam vẫn khá cao so với các nước khác, gây tâm lý e ngại cho nhà nhập khẩu Mỹ.
Ngoài ra, tôm Việt Nam tiếp tục phải cạnh tranh tôm với Ecuador, Ấn Độ về giá và nguồn cung, tình trạng dư cung và chu kỳ giảm giá có thể vẫn tiếp diễn tới ít nhất nửa đầu năm 2024. Tỷ lệ nuôi thành công thấp, giá thành cao cộng với bất ổn kinh tế, chính trị trên thế giới cũng khiến nhiều doanh nghiệp bày tỏ lo lắng.
Phía doanh nghiệp xuất khẩu tôm mong đợi Chính phủ, bộ, ngành sớm có những biện pháp bình ổn các chi phí đầu vào cho sản xuất như giá thức ăn nuôi tôm, tăng cường kiểm soát chất lượng con giống; đồng thời tích cực hỗ trợ doanh nghiệp các vấn đề liên quan đến thị trường Mỹ như vụ điều tra thuế chống trợ cấp, thị trường Hàn Quốc như vấn đề hạn ngạch; từ đó tạo điệu kiện để ngành tôm có thể vượt qua thách thức, đạt được kim ngạch xuất khẩu 4 - 4,3 tỷ USD trong năm nay.
