Nếu như việc UBCK đang chấp thuận hồ sơ đăng ký công ty đại chúng cho hàng loạt doanh nghiệp không có gì đáng chú ý, thì ở chiều ngược lại, việc hủy tư cách công ty đại chúng đối với hàng loạt doanh nghiệp như: Tổng công ty Công nghiệp Ô tô Việt Nam - CTCP, Công ty cổ phần Dịch vụ vận tải biển Vũng Tàu; Công ty cổ phần HASKY… lại thu hút sự quan tâm của công chúng đầu tư.
Nghị định 58/2012 hướng dẫn Luật Chứng khoán là căn cứ pháp lý để UBCK hủy đăng ký công ty đại chúng đối với các doanh nghiệp. Theo quy định tại Điều 36 Nghị định 58/2012, công ty đại chúng có trách nhiệm thông báo cho UBCK trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày không đáp ứng được các điều kiện là công ty đại chúng theo quy định tại Điều 25 Luật chứng khoán.
Ngày công ty không đáp ứng điều kiện là công ty đại chúng là ngày mà vốn điều lệ đã góp không đủ 10 tỷ đồng tính trên báo cáo tài chính năm gần nhất có kiểm toán, hoặc có số lượng cổ đông thấp hơn 100 người theo xác nhận của Trung tâm lưu ký (VSD) hoặc cả hai điều kiện trên.
Ngoại trừ trường hợp công ty không đáp ứng điều kiện là công ty đại chúng do hợp nhất, sáp nhập, phá sản, giải thể, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp hoặc bị sở hữu bởi một tổ chức hoặc cá nhân khác, sau 1 năm kể từ ngày không còn đáp ứng được các điều kiện là công ty đại chúng, UBCK xem xét hủy đăng ký công ty đại chúng.
Các nhà đầu tư, công ty chứng khoán nhìn nhận, việc hủy đăng ký công ty đại chúng đối với những doanh nghiệp không còn đáp ứng điều kiện là công ty đại chúng không có gì phải bàn cãi.
Sau 1 năm kể từ ngày không còn đáp ứng được các điều kiện là công ty đại chúng, UBCK xem xét hủy đăng ký công ty đại chúng, nhưng trong suốt thời gian đó, nhà đầu tư không nhận được thông tin cảnh báo nào từ phía cơ quan quản lý, hay các tổ chức có liên quan để nhà đầu tư xoay xở là vấn đề đang ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin của nhà đầu tư.
Lãnh đạo một công ty quản lý quỹ lớn nhìn nhận: “Không riêng nhà đầu tư nhỏ lẻ, ngay với nhà đầu tư tổ chức, khi mua cổ phiếu của doanh nghiệp, đều mong muốn công ty ngày càng hoạt động minh bạch, để không chỉ giảm thiểu rủi ro mà còn kỳ vọng khoản đầu tư của mình sẽ sinh lời. Việc công ty không còn đáp ứng tiêu chuẩn là công ty đại chúng là một bước lùi về minh bạch và hiệu quả làm ăn.
Chúng tôi rất muốn cập nhật thông tin này, cũng như thông tin về diễn biến dẫn đến công ty không còn đáp ứng điều kiện là công ty đại chúng, để đưa ra quyết định với khoản đầu tư của mình. Thế nhưng, cho đến khi UBCK ra quyết định hủy đăng ký công ty đại chúng, nhà đầu tư mới biết thì làm sao xoay xở kịp? Nhà đầu tư chỉ còn biết… khóc”.
Bên cạnh đó, với những công ty đã đăng ký lưu ký cổ phiếu tại VSD, sau khi hủy đăng ký công ty đại chúng, nhà đầu tư còn có cơ hội bán cổ phần. Nhưng với những công ty chưa đăng ký, lưu ký cổ phiếu tại VSD, nhà đầu tư sẽ đối mặt với nhiều rủi ro khi phải chuyển nhượng trên thị trường OTC.
Cùng quan điểm trên, phó tổng giám đốc một công ty chứng khoán nhìn nhận, hủy đăng ký công ty đại chúng theo quy định hiện hành vì mục đích bảo vệ nhà đầu tư, nhưng cách thức thực hiện lại đang tác động tiêu cực không chỉ đến hiệu quả của khoản vốn đầu tư của nhà đầu tư vào doanh nghiệp, mà còn khiến nhà đầu tư mất niềm tin do thiếu thông tin cảnh báo cho họ khi doanh nghiệp rơi vào tình trạng bị hủy tư cách công ty đại chúng.
Ai dám khẳng định sau khi huy động được vốn của nhà đầu tư thông qua thị trường chứng khoán, công ty đại chúng không chủ động tìm cách giảm số lượng nhà đầu tư xuống dưới 100 nhà đầu tư, giảm vốn điều lệ xuống dưới 10 tỷ đồng, để một mặt né nghĩa vụ minh bạch thông tin, mặt khác sẽ “được” hủy tư cách công ty đại chúng để né tránh các nghĩa vụ với nhà đầu tư?
Vị lãnh đạo công ty quản lý quỹ trên nhìn nhận, việc doanh nghiệp chủ động không đáp ứng điều kiện là công ty đại chúng dễ xảy ra. Do đó quy định pháp lý cần có giải pháp ngăn ngừa, xử lý mạnh tay những trường hợp cố tình không đáp ứng điều kiện là công ty đại chúng, dẫn đến bị hủy đăng ký công ty đại chúng, tác động tiêu cực đến quyền và lợi ích của cổ đông, đến niềm tin về tính minh bạch trên thị trường.
