Hơn một tuần trở lại đây, cửa hàng xổ số ở quận 5 (TP. HCM) của chú Hoàng không còn tấp nập như trước. Cách đây chừng 4 tháng, mỗi ngày cửa hàng vẫn bán được chừng 500-700 vé xổ số truyền thống, còn giờ ngày cao điểm là 600 vé, còn phổ biến ở mức 300-400.
“Có những khách hàng thân thiết một ngày mua cả chục vé trước đây thì nay họ có lựa chọn khác, giải thưởng cao nhất gấp 10 lần xổ số thông thường nên họ không còn hứng", ông chủ cửa hàng có vài chục năm gắn bó với nghề vé số bộc bạch.
Làm đại lý cấp 2 trên đường Điện Biên Phủ (quận Bình Thạnh), cửa hàng của chị Hoa thậm chí còn chịu ảnh hưởng nặng hơn khi mỗi ngày chỉ còn bán được 700-1.500 tờ, so với lượng bán khoảng 2.000 vé trước đây. Nhiều hàng rong lấy vé số của chị bán lại cũng than vãn không bán được mấy.
Sự "mất giá" của xổ số truyền thống tại TP HCM bắt nguồn từ cuộc cạnh tranh ngày càng khốc liệt trên thị trường, mà mới nhất là sự xuất hiện của loại hình xổ số tự chọn Mega 6/45 từ giữa tháng 7 vừa qua. Với mỗi vé số giá 10.000 đồng, giải thưởng đặc biệt của chương trình lên tới 12 tỷ đồng (tối thiểu) và được cộng dồn qua các lần quay cho đến khi tìm ra người trúng giải. Đây là mức giải thưởng chưa từng có tại Việt Nam, khiến sức hút với người chơi là rất đáng kể.
Mang loại hình xổ số nổi tiếng tại nhiều nước nêu trên về Việt Nam, Công ty Xổ số điện toán (thuộc Bộ Tài chính) và Tập đoàn Berjaya (Malaysia) không che giấu tham vọng khẳng định vị thế ông lớn trên thị trường với 5 đại lý cấp một và 800 điểm bán hàng tại TP. HCM. Trong vòng 5 năm tới, doanh nghiệp còn kỳ vọng sẽ tăng lên 10.000 điểm trên toàn quốc.
Xổ số tự chọn đang tạo cơn sốt trên thị trường. Ảnh: Ngọc Thành.
Theo ước tính của các doanh nghiệp tham gia, thị trường xổ số Việt Nam hiện có quy mô trên 3 tỷ USD. Dù mới ra đời song các nhà điều hành xổ số tự chọn Mega 6/45 cũng nhắm mục tiêu "đánh chiếm" khoảng 30% thị phần trong vòng vài năm, tương ứng với mức doanh sổ cả tỷ đôla Mỹ.
Sức ép từ những "tay chơi" mới trên thị trường cũng đặt các doanh nghiệp kinh doanh xổ số hiện hữu trước bài toán tự đổi mới để giữ thị phần.
Cho biết chưa phải chịu tác động mạnh tức thì song Công ty TNHH MTV Xổ số kiến thiết TP HCM cũng thừa nhận điều kiện kinh doanh trên thị trường đang và sẽ gặp nhiều khó khăn. Do vậy thời gian tới, công ty này sẽ triển khai nhiều kế hoạch cho phù hợp với tình hình như đưa thêm loại hình xổ số tự chọn vào danh mục kinh doanh, cải tiến quy trình in để đối phó với vé số giả... Năm nay, công ty vẫn đặt kế hoạch đạt doanh thu hơn 6.250 tỷ đồng, lãi trước thuế 813 tỷ, tiếp tục tăng so với năm 2015.
Cũng thừa nhận tác động của xổ số điện toán tới tình hình kinh doanh trong quý III, lãnh đạo Xổ số Tiền Giang cho biết ngoài việc đẩy mạnh quảng bá loại hình truyền thống, công ty cũng đang nghiên cứu loại hình xổ số tự chọn để trình các cấp thẩm quyền cho phép, hoạt động nhằm đa dạng hóa loại hình kinh doanh. Năm 2016, công ty này đặt kế hoạch doanh thu đạt 3.780 tỷ đồng, lợi nhuận 515 tỷ.
Nhanh chân trong cuộc đua này, đầu tháng 7, Công ty Xổ số kiến thiết Hậu Giang chính thức phát hành phát hành vé số tự chọn. Người mua được quyền lựa chọn những con số, những lô ưa thích để tham gia dự thưởng. Vé số tự chọn chỉ phát hành trong địa phận tỉnh Hậu Giang. Để tạo sự phong phú, công ty này phát hành ba loại mệnh giá 10.000, 20.000 và 50.000 đồng. Cách tính thưởng được dựa trên quay số mở thưởng của xổ số truyền thống.
Bắt đầu làm quen với xổ số tự chọn sớm hơn miền Nam khoảng 20 năm, song đến nay, loại hình vé số lô tô tại miền Bắc cũng còn nhiều hạn chế. Mới đây, để tránh bị tụt lại phía sau trong cuộc đua mới này, một vài công ty miền Bắc cũng đã thông báo đổi mới cơ cấu giải thưởng.
Cụ thể, từ đầu tháng 7, Xổ số kiến thiết Thủ Đô đã tăng giá trị giải thưởng xổ số truyền thống gấp 5 lần so với trước đó. Đối với loại hình lô tô, với lô 2 cặp số, giá trị thưởng cao nhất gấp 15 lần giá trị vé mua; lô 3 số giá trị thưởng gấp 60 lần vé mua; với lô 4 số giá trị giải thưởng gấp 1.000 lần giá trị vé mua. Còn xổ số điện toán tăng thêm cơ hội dự thưởng từ 100.000 đồng lên 150.000 đồng một số.
Đánh giá về kinh doanh xổ số tự chọn đang ngày một xuất hiện nhiều, một chuyên gia kinh tế nhìn nhận mặc dù ra đời sớm ở các tỉnh phía Bắc nhưng tính ưu việt cũng như giá trị giải thưởng chưa cao khiến loại hình này đến nay chưa có nhiều đột phá. "Theo thống kê của các doanh nghiệp xổ số phía Bắc, loại hình tự chọn này chỉ đóng góp 30-40% tổng doanh số hằng năm. Sự góp mặt của nhân tố mới thị trường xổ số sẽ khiến thị trường được phân chia lại, cạnh tranh khốc liệt hơn", vị này nhận xét.
Với quy mô thị trường trên 3 tỷ USD, theo chuyên gia này, dù cạnh tranh khốc liệt thì đây vẫn là mảnh đất "béo bở" cho các doanh nghiệp tham gia. Đặc biệt, với xổ số tự chọn, người mua rất khó để trúng được giải đặc biệt. Điển hình nhất là xổ số Powerball ở Mỹ có giá trị giải thưởng hiện nay cao kỷ lục, lên tới 900 triệu USD, nhưng không có người trúng giải độc đắc. Do vậy, theo vị này, người chơi cũng không nên quá đam mê loại hình này và đừng coi việc mua xổ số là một cách đầu tư, thậm chí bất chấp tất cả. Về phía cơ quan quản lý, chuyên gia này cho rằng Nhà nước cần có chính sách quản lý chặt để tránh xảy ra các tệ nạn hay hiện tượng tiêu cực cho xã hội.
Theo số liệu từ Bộ Tài chính, năm 2014, ngành xổ số với 63 công ty xổ số của các địa phương cùng Công ty Xổ số điện toán (Vietlott) đã tạo ra tổng doanh thu hơn 63.000 tỷ đồng. Trong đó, 21 công ty xổ số miền Nam tạo ra doanh thu lên đến 55.300 tỷ đồng, trong khi 29 công ty miền Bắc chỉ đạt 3.200 tỷ và 14 công ty miền Trung đạt 4.500 tỷ đồng.
