Gửi tiền khi chưa được chấp thuận
Năm 2006, Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin) được thành lập trên cơ sở tổ chức cơ quan quản lý điều hành và các đơn vị hạch toán phụ thuộc của Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy Việt Nam.
Vinashin hoạt động theo mô hình công ty mẹ - con bao gồm các doanh nghiệp 100% vốn nhà nước, các doanh nghiệp đa sở hữu, có chức năng kinh doanh đa ngành, trong đó ngành công nghiệp đóng mới, sửa chữa tàu thủy và vận tải biển là ngành kinh doanh chính.
Đến tháng 8/2011, Vinashin tiếp nhận 2.200 tỷ đồng từ PVN về tài khoản thanh toán (không kỳ hạn) ở tại Oceanbank để tái cơ cấu tập đoàn. Tiếp đó, Vinashin tiếp nhận 4.190 tỷ đồng từ Kho bạc Nhà nước về tài khoản thanh toán tại Oceanbank để xác định vốn điều lệ và tạm ứng vốn phục vụ sản xuất kinh doanh.
Mặc dù không có ý kiến chấp thuận cho Vinashin gửi tiền có kỳ hạn vào Oceanbank nhưng các bị cáo Nguyễn Ngọc Sự (SN 1957, nguyên Chủ tịch HĐTV Vinashin), Trần Đức Chính, (SN 1976, nguyên Kế toán trưởng kiêm Trưởng ban Tài chính Vinashin), Trương Văn Tuyến (nguyên Tổng giám đốc Vinashin) và Phạm Thanh Sơn (SN 1972, nguyên Phó Tổng Giám đốc Vinashin) đã thống nhất chủ trương và thực hiện việc gửi tiền có kỳ hạn vào Oceanbank.
Bốn bị cáo đồng thuận giao cho Trần Đức Chính tiếp nhận, quản lý số tiền Oceanbank chi lãi ngoài để chi tiêu cá nhân và sử dụng cho một số công việc chung của Vinashin như đối ngoại, hội họp, lễ tết, tiếp khách...
Tài liệu điều tra xác định từ ngày 8/11/2010 đến ngày 30/6/2014, Vinashin thực hiện 2.341 hợp đồng, giao dịch gửi tiền tại Oceanbank, tổng giá trị tiền gửi là hơn 103.859 tỷ đồng và hơn 181 triệu USD. Lãi phát sinh theo hợp đồng là 1.076 tỷ đồng và 29.000 USD.
Từ tháng 3/2011 đến tháng 8/2014, Trần Đức Chính đã nhận hơn 105 tỷ đồng lãi ngoãi do các cán bộ của OceanBank chi. Số tiền hơn 105 tỷ đồng này do Trần Đức Chính trực tiếp quản lý, không hạch toán vào nguồn thu của Vinashin, để ngoài sổ sách, dùng để các bị cáo chiếm hưởng cá nhân trái pháp luật, chi phí không đúng quy định của Nhà nước.
Tiền chia như thế nào?
Tại CQĐT, ông Chính khai, sau khi nhận được tiền của Oceanbank chi ngoài lãi, thường cất tiền tại phòng làm việc của mình ở tầng 3.
Toàn bộ việc chi tiêu số tiền trên, cựu Kế toán trưởng, kiêm Trưởng ban Tài chính Vinashin lưu trên máy tính cá nhân. Mỗi lần ông Sự yêu cầu, Chính in báo cáo để trình ông Sự. Tuy nhiên, cứ hết mỗi kỳ theo dõi, ông Sự lại chỉ đạo Chính hủy hết các tài liệu, chứng từ này.
Việc chia tiền cho các cá nhân xuất phát từ ý kiến chỉ đạo của Trương Văn Tuyến, sau đó Chính báo cáo với ông Sự quyết định chia tiền.
Chính đưa trực tiếp cho ông Sự 9 lần, tổng cộng 50,5 tỷ đồng, tại nhà riêng.
Chính 3 lần đưa cho ông Tuyến tổng số 15 tỷ đồng tại nhà riêng. Khi đưa, Chính nói: Đây là tiền anh Sự chia. Tuyến hiểu đó là tiền chi chăm sóc khách hàng từ Oceanbank.
Chính đưa cho Sơn 3 lần, tổng số 7,5 tỷ đồng, tại phòng làm việc. Bản thân Chính được ông Sự 4 lần chia tổng số 10 tỷ đồng.
Ngoài ra, Chính khai đã chi tiền cho một số hoạt động chung của Vinashin như đi chúc tết, chi cho các phòng ban đi đối ngoại tết, chi tết cho nhân viên Ban tài chính kế toán và tiền mừng tuổi cho CBCNV trong 3 năm. Tổng số 15 tỷ đồng.
Chi cho lãnh đạo Tập đoàn gồm ông Sự và Tuyến đi công tác nước ngoài tổng số 80.000 USD (tương đương 1,8 tỷ đồng). Chi các khoản khác hơn 5,4 tỷ đồng.
Tuy nhiên, bị cáo Sự chỉ thừa nhận số tiền 8 tỷ đồng. Việc đưa nhận tiền diễn ra tại nhà riêng. Ông Sự còn liên quan đến các khoản chi chung khác như chúc tết, hội họp, tiếp khách... khoảng 500 triệu đồng.
Trước khi Chính bị khởi tố, ông Sự đã gọi cho Sơn và Chính đến gặp để bàn phương án nộp hoàn trả lại tiền, khắc phục hậu quả. Do khó có thể đòi tiền từ ông Tuyến và thu hồi các khoản đã chi chung cho Vinashin, nên các bị can chưa thống nhất được với nhau việc này.
Tuyến thừa nhận đã nhận 2 lần 3,5 tỷ đồng. Ngoài ra, mỗi năm Chính đưa cho Tuyến 200 triệu đồng để đi chúc tết. Có lần Tuyến đi công tác châu Âu, được Chính đưa 3.000 USD để hỗ trợ công tác.
Sơn khai được Chính đưa cho túi tiền chứa 1,2 tỷ đồng tại phòng làm việc. Sau khi Chính bị bắt, ông Sự gọi Sơn lên phòng làm việc để bàn phương án nộp trả tiền khắc phục hậu quả.
Theo yêu cầu của Sự, Sơn đã quy đổi ra USD và đưa cho Sự số tiền trên để nộp lại, khắc phục hậu quả. Tuy nhiên, tại CQĐT, ông Sự không thừa nhận lời khai của Sơn về việc này.
Như vậy, các bị can Sự, Tuyến Sơn khai báo, thừa nhận được chia cá nhân, nhưng ít hơn so với lời khai của Chính. Chính là người tiếp nhận, quản lý và trực tiếp chi tiêu toàn bộ số tiền hơn 105 tỷ đồng, nhưng những chứng từ liên quan đến việc chi tiêu số tiền này đã bị tiêu hủy.
Vì vậy, chỉ có căn cứ xác định số tiền chiếm hưởng cá nhân theo lời khai của các ông Sự, Tuyến, Sơn.
Cơ quan công tố xác định, bị cáo Nguyễn Ngọc Sự đã chiếm hưởng cá nhân 8 tỷ đồng, bị cáo Trần Đức Chính chiếm hưởng 10 tỷ đồng, bị cáo Trương Văn Tuyến chiếm hưởng 3,5 tỷ đồng, bị cáo Phạm Thanh Sơn chiếm hưởng 1,2 tỷ đồng.
