Đại án Vạn Thịnh Phát - một trong những đại án về kinh tế, tham nhũng được xét xử trong năm 2024.
Từ ngày 1/10/2023 đến ngày 30/9/2024, các tòa án đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm đối với 1.154 vụ, với 3.201 bị cáo phạm các tội về tham nhũng, đã xét xử 917 vụ với 2.418 bị cáo (so với năm 2023, thụ lý tăng 407 vụ với 1.401 bị cáo; đã xét xử tăng 355 vụ với 1.211 bị cáo).
Những con số trên được Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Lê Minh Trí nêu tại báo cáo công tác của Chánh án Toà án Nhân dân tối cao về công tác của các tòa án năm 2024, vừa được gửi tới Quốc hội.
Tính chung về thụ lý, xét xử các vụ án kinh tế, tham nhũng, chức vụ, Chánh án cho biết tòa án các cấp thụ lý theo thủ tục sơ thẩm đối với 5.514 vụ với 12.948 bị cáo; đã xét xử 4.844 vụ với 10.376 bị cáo (so với năm 2023, thụ lý tăng 1.784 vụ với 4.278 bị cáo, xét xử tăng 1.647 vụ với 3.959 bị cáo). Thụ lý theo thủ tục phúc thẩm 1.276 vụ với 2.488 bị cáo; đã xét xử 873 vụ với 1.696 bị cáo; thụ lý theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm 27 vụ với 50 bị cáo; đã xét xử 21 vụ với 39 bị cáo.
Các vụ án kinh tế, tham nhũng, chức vụ đã xét xử thời gian qua chủ yếu phạm các tội về “tàng trữ, vận chuyển hàng cấm”, “cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”, “sản xuất, buôn bán hàng cấm”, “tham ô tài sản”, “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”...
Tòa án các cấp đã chủ động làm tốt công tác phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng và cơ quan thi hành án dân sự trong quá trình giải quyết; tham gia phối hợp chặt chẽ ngay từ giai đoạn điều tra, hỗ trợ tích cực về hướng dẫn pháp luật, thu thập chứng cứ, tháo gỡ vướng mắc nghiệp vụ để thực hiện tốt công tác xét xử, kịp thời thu hồi các tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát, đảm bảo an ninh trật tự tại địa phương.
Đã áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản lớn của Nhà nước; chú trọng quyết định tịch thu tài sản do phạm tội mà có, áp dụng các biện pháp kê biên tài sản, các biện pháp tư pháp và các hình phạt bổ sung nhằm đảm bảo thu hồi tài sản của Nhà nước đã bị chiếm đoạt hoặc thiệt hại.
Theo báo cáo, tòa án các cấp đã tuyên thu hồi tiền, tài sản đối với 201 vụ, với 1.011 bị cáo trong các vụ án kinh tế, tham nhũng, chức vụ với số tiền và tài sản trên 16.297 tỷ đồng; có 152 vụ với 788 bị cáo đã khắc phục hậu quả nộp lại tài sản đã chiếm đoạt trên 638,5 tỷ đồng.
Các trường hợp cho hưởng án treo được cân nhắc kỹ lưỡng, đảm bảo đúng quy định của pháp luật. Tòa án các cấp đã trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung 536 vụ; tỷ lệ các bản án về tội phạm kinh tế, tham nhũng, chức vụ bị hủy là 0,61% (do nguyên nhân chủ quan 0,45%); bị sửa 7,18% (do nguyên nhân chủ quan 0,48%).
Báo cáo của Chánh án cũng cho hay, các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo được Tòa án các cấp tổ chức xét xử nghiêm túc, đúng tiến độ, đúng pháp luật, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Tòa án các cấp đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 23 vụ án, đã xét xử 19 vụ án; thụ lý theo thủ tục phúc thẩm 19 vụ án, đã xét xử 9 vụ án và thụ lý theo thủ tục giám đốc thẩm 2 vụ án, đã xét xử 1 vụ án.
Các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cấp tỉnh theo dõi, chỉ đạo được đẩy nhanh tiến độ, xử lý nghiêm minh, bảo đảm đúng tiến độ, yêu cầu, theo đánh giá của Chánh án.
Con số cụ thể là đã thụ lý 629 vụ án, với 1.802 bị cáo; đã xét xử theo thủ tục sơ thẩm 459 vụ án với 1.176 bị cáo; xét xử theo thủ tục phúc thẩm 103 vụ án với 238 bị cáo; quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung 31 vụ án với 127 bị cáo.
Các tòa án đã phối hợp tốt với liên ngành tố tụng ở Trung ương chỉ đạo giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình giải quyết các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo như: vụ án Việt Á, Tân Hoàng Minh, vụ án chuyến bay giải cứu, vụ án xảy ra tại tập đoàn FLC, vụ án xảy ra tại Ngân hàng SCB, Công ty cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát...
Đã xử lý nghiêm nhiều vụ án với nhiều bị cáo gây ra thiệt hại đặc biệt lớn, gây bức xúc lớn trong xã hội được đông đảo dư luận trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân đánh giá cao, tin tưởng vào đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, Chánh án nêu rõ.
