Chia sẻ tại Hội thảo, ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam nhận định, xếp hạng tín nhiệm là công cụ hữu hiệu giúp các hoạt động trên thị trường tài chính diễn ra minh bạch, công khai, qua đó thúc đẩy các thị trường tài chính tiền tệ, thị trường vốn phát triển an toàn và bền vững hơn.
“Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc xếp hạng tín nhiệm còn hạn chế, chưa trở thành quy định bắt buộc như kiểm toán độc lập”, ông Hùng nhấn mạnh và cho biết thêm, xếp hạng tín nhiệm đối với các TCTD cũng như doanh nghiệp đóng vai trò hết sức quan trọng trong hoạt động tài chính ngân hàng cũng như sản xuất kinh doanh.
Ông Nguyễn Quang Thuân, Tổng giám đốc, FiinRatings nhận định, nhu cầu đầu tư dài hạn rất lớn trong khi Việt Nam thiếu một cơ chế cho người dân, doanh nghiệp đầu tư dài hạn. Tiền của người dân, doanh nghiệp chủ yếu gửi ngân hàng, thậm chí các công ty bảo hiểm cũng chủ yếu là gửi tiền ngân hàng và mua trái phiếu chính phủ với lợi tức 3%.
“Như vậy, làm sao tối đa hoá lợi nhuận, đảm bảo tính bền vững cũng như tạo giá trị cho khách hàng? Thực tế cho thấy, thị trường vốn của Việt Nam có nhiều vấn đề”, ông Thuân nhận định.
Cũng theo ông Thuân, để thị trường phát triển cần có niềm tin. Khi nhà đầu tư tiêu tiền cần niềm tin và đòi hỏi có sự minh bạch. Do vậy, doanh nghiệp cần chủ động minh bạch hồ sơ trên thị trường vốn để đa dạng hóa nguồn vốn. Và xếp hạng tín nhiệm độc lập, chủ động minh bạch hồ sơ sẽ giúp doanh nghiệp đa dạng hóa cơ sở nhà đầu tư, không chỉ là ngân hàng hay các nhà đầu tư cá nhân, tổ chức…
“Xếp hạng tín nhiệm là hướng giải quyết cho vấn đề này và chúng ta sẽ thực hiện được trên cơ sở chung tay, nỗ lực của tất cả các bên không chỉ cơ quản quản lý nhà nước. Hơn thế, xếp hạng tín nhiệm sẽ không chỉ cung cấp thông tin mà thông qua kết quả đó để hình thành đường cong lãi suất”, ông Thuân nói.
 |
Ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam phát biểu tại sự kiện |
Đồng quan điểm, ông Hùng nhận định, nếu các ngân hàng được tổ chức uy tín xếp hạng tín nhiệm cao sẽ giúp ngân hàng có nhiều lợi thế như huy động, hoạt động nghiệp vụ, cho vay, cũng như vay vốn với lãi suất thấp từ các tổ chức trong nước và quốc tế.
“Đối với các doanh nghiệp, nếu như xếp hạng tín nhiệm tốt sẽ giúp tiếp cận nguồn vốn ngân hàng nhanh chóng với nhiều ưu đãi, cũng như giao dịch với đối tác trong và ngoài nước được ưu đãi về giá cả, dịch vụ”, ông Hùng nói.
Nhận định về vai trò của xếp hạng tín nhiệm đối với thị trường tín dụng, ông Ritesh Maheshwari, Giám đốc điều hành, Phụ trách khu vực Đông Nam Á, S&P Global Ratings nêu quan điểm, phát triển thị trường trái phiếu là yếu tố quan trọng để có thể phân bổ nguồn vốn hiệu quả.
Thị trường thứ cấp sôi động cần có nền tảng nhà đầu tư đa dạng và thanh khoản tốt. Là cơ sở để nhà đầu tư mở rộng - xếp hạng tín nhiệm và đánh giá chặt chẽ các tổ chức phát hành giúp nhà đầu tư thẩm định độ tin cậy về khả năng thanh toán và nâng cao tính minh bạch.
“Gia tăng độ sâu thị trường trái phiếu - xếp hạng tín nhiệm và đánh giá về các tổ chức phát hành kết hợp phân tích so sánh với các doanh nghiệp tương đồng cũng như các tài sản khác, có thể giúp quá trình đưa ra quyết định của nhà đầu tư tốt hơn. Bên cạnh đó, minh bạch trên thị trường trái phiếu cũng cung cấp thêm các thông tin cần thiết đến nhà đầu tư, giúp cải thiện các quyết định tín dụng và góp phần đảm bảo an toàn cho hệ thống tài chính quốc gia”, ông Ritesh Maheshwari nói.
Thực tế đã chứng minh vai trò của xếp hạng tín nhiệm đối với hoạt động cho vay tín dụng của ngân hàng. Xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp ngày càng đóng vai trò quan trọng, đặc biệt là trong việc cung cấp thêm thông tin làm cơ sở đánh giá và quản trị rủi ro cho hoạt động cấp tín dụng.
Cụ thể, các tổ chức tín dụng và ngân hàng sẽ có thêm thông tin đầy đủ để thẩm định tình hình tài chính, khả năng trả nợ cũng như các rủi ro của doanh nghiệp được xếp hạng tín nhiệm độc lập trong công tác quản trị rủi ro tín dụng và đầu tư vào các công cụ nợ.
Khi có nhiều hơn các doanh nghiệp Việt Nam được xếp hạng tín nhiệm sẽ tạo điều kiện để các TCTD có thể áp dụng phương pháp quản trị rủi ro theo thông lệ quốc tế, cụ thể là Basel 3 đang được triển khai bởi các TCTD tại Việt Nam. Theo đó, các chính sách và hệ số rủi ro có thể tham chiếu đến kết quả xếp hạng tín nhiệm độc lập theo phương pháp chuẩn hóa (Standardised Approach – SA) bên cạnh hệ thống xếp hạng tín nhiệm nội bộ (Internal Rating Based Approach – IRB) của các TCTD.
“Xếp hạng tín dụng được áp dụng sẽ góp phần hỗ trợ các TCTD và cơ quan quản lý trong việc thúc đẩy tăng trưởng tín dụng dựa trên chất lượng tín dụng thay vì theo nhóm ngành như hiện nay”, đại diện Ngân hàng Mizuho Bank nhận định.
Tại Hội thảo, các diễn giả đã thảo luận việc phân loại đánh giá trái phiếu với các mức độ xếp hạng tín nhiệm khác nhau sẽ hỗ trợ cho các nhà đầu tư trong việc quản trị danh mục đầu tư theo mức độ xếp hạng tín nhiệm tùy theo khẩu vị rủi ro và mức độ an toàn, tùy theo mô hình hoạt động của định chế đầu tư.
Thông lệ quốc tế được chia sẻ tại Hội thảo bởi các diễn giả cho rằng, các quỹ đầu tư mang tính đại chúng, quỹ đầu tư bảo hiểm hoặc quỹ hưu trí nên ưu tiên đầu tư vào các trái phiếu được xếp hạng ở mức có tính đầu tư (Investment Grade) hoặc ở một tỷ lệ nhất định. Thông lệ này đã được áp dụng ở nhiều nước trên thế giới và trong khu vực.
 |
Bên cạnh đó là khả năng thực hiện xếp hạng tín nhiệm bắt buộc đối với một số nhóm các tổ chức phát hành trái phiếu doanh nghiệp từ đầu năm 2024 theo yêu cầu của quy định hiện nay bao gồm Nghị định 08, Nghị định 65 (về trái phiếu riêng lẻ) và Nghị định 155 (về trái phiếu đại chúng).
Đồng thời, năng lực của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm hiện nay và khả năng đáp ứng nhu cầu của thị trường và nhà đầu tư cũng như những thay đổi chính sách nhằm xây dựng thông lệ xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam cũng như hoạt động giám sát chất lượng của các tổ chức cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm trên thị trường.
Hiện chỉ có 3 đơn vị xếp hạng tín nhiệm được cấp phép tại Việt Nam là FiinRatings, VIS Rating và Saigon Ratings với hoạt động của các công ty này còn tương đối hạn chế.
