Vốn lớn, DN thường minh bạch hơn

>> 8% DN không thể quản trị công ty tốt vì cơ chế đặc thù

Một thống kê thú vị từ Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) cho biết, có sự tỷ lệ thuận giữa vốn hóa thị trường của DN niêm yết với điểm công bố thông tin và minh bạch. Cụ thể, 95 DN có điểm chấm cao nhất thì có 51 DN có vốn hóa trên 100 tỷ đồng, chiếm 53,7%. Tường Vi

Vốn lớn, DN thường minh bạch hơn

Theo thống kê, tỷ lệ DN có vốn hóa thị trường trên 100 tỷ đồng giảm dần theo kết quả của các nhóm điểm đứng thứ hai, thứ ba và thứ tư trong Chương trình đánh giá quản trị công ty, tương ứng là 36%, 14% và 9%. Điều này còn thể hiện rất rõ đối với nhóm cổ phiếu vốn hóa dưới 30 tỷ đồng, khi đa số DN thuộc nhóm này được xếp trong khối điểm thấp nhất (xem bảng).

Một phát hiện khác cho thấy, trong số 95 DN niêm yết có số điểm cao nhất, có tới 64 DN có vốn Nhà nước nhỏ hơn 50%, chỉ có 31 DN có vốn Nhà nước lớn hơn 50%. Theo HNX, kết quả này cũng tương đồng với phát hiện của Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) tại báo cáo thẻ điểm quản trị công ty năm 2012 khi điểm số của khu vực DN nhà nước thấp hơn khu vực tư nhân và đầu tư nước ngoài.

Theo đó, các DN niêm yết có sở hữu Nhà nước thấp hơn 50% có xu hướng áp dụng những thông lệ quản trị công ty tốt hơn và có những đòi hỏi cao hơn khu vực DN nhà nước. Sở hữu Nhà nước không đem lại ảnh hưởng tích cực đáng kể về điểm số quản trị công ty cũng như thông lệ quản tri công ty tốt. Theo HNX, với tư cách Nhà nước là cổ đông lớn, các DN niêm yết có vốn Nhà nước lớn cần thể hiện vai trò tích cực hơn, hay đi tiên phong áp dụng những thông lệ quản trị công ty tốt.

Để khích lệ sự minh bạch trong các DN niêm yết có vốn Nhà nước lớn, theo nhiều ý kiến từ thị trường, HNX cần có các cuộc cuộc hội thảo về vai trò của đại diện phần vốn Nhà nước tại DN niêm yết. Các hội thảo này cần làm bật giá trị của sự minh bạch và khích lệ các DN hãy minh bạch để phát triển bền vững hơn.

Minh bạch theo tiêu chuẩn của HNX là như thế nào?

Theo HNX, giá trị cốt lõi của quản trị công ty nằm ở 4 nội dung chính. Thứ nhất là sự công bằng, thể hiện bằng việc bảo vệ quyền lợi của các cổ đông và đảm bảo sự đối xử công bằng đối với mọi cổ đông. Thứ hai là tính trách nhiệm, thể hiện ở việc DN công nhận những quyền lợi của các bên có quyền lợi liên quan theo quy định của pháp luật. Thứ ba là trách nhiệm giải trình, thể hiện ở việc DN đảm bảo việc định hướng chiến lược cho công ty, HĐQT giám sát có hiệu quả và đảm bảo trách nhiệm giải trình của HĐQT trước công ty và cổ đông. Thứ tư là tính minh bạch, thể hiện ở việc DN đảm bảo việc công khai thông tin về các vấn đề quan trọng liên quan đến tình hình tài chính, kết quả hoạt động, quyền sở hữu, cơ cấu kiểm soát... một cách kịp thời và chính xác.

Kết quả chấm điểm quản trị công ty theo vốn hóa thị trường

Để chấm điểm quản trị công ty, HNX xây dựng 75 tiêu chí chấm theo dạng câu hỏi Có/Không, căn cứ vào các văn bản pháp lý hiện hành và khuyến nghị quản trị công ty tốt của các tổ chức quốc tế. 75 câu hỏi được xây dựng theo quy chuẩn công bố thông tin trong các văn bản pháp luật, trong đó có khoảng 10 tiêu chí chấm điểm của HNX được xây dựng theo khuyến nghị của OECD hoặc thông lệ quản trị doanh nghiệp hàng đầu, mà ở Việt Nam DN chưa bắt buộc phải thực hiện. Chẳng hạn, công ty có điều chỉnh ngày trả cổ tức không? Công ty có cổ đông lớn sở hữu đến 40%  vốn điều lệ không? Công ty có mời đại diện công ty kiểm toán dự Đại hội đồng cổ đông không? Công ty có thông tin về hoạt động từ thiện, cộng đồng không?... Theo HNX, nhiều tiêu chí chấm không phải bắt buộc theo quy định hiện hành, nhưng là những thông lệ tốt mà DN niêm yết cần phải phát huy.

Với việc thiết kế tiêu chí chấm theo dạng câu hỏi Có/Không này, HNX cho biết, kết quả chấm điểm quản trị công ty của HNX không có sự khác biệt nếu được thực hiện bởi các tổ chức độc lập nhau.

Năm nay là năm đầu tiên HNX thực hiện Chương trình đánh giá quản trị công ty và công bố công khai 30 DN minh bạch nhất. Ngoài việc vinh danh 30 DN được điểm cao nhất năm nay, thông qua việc rà soát, chấm điểm cụ thể 378 DN, kết quả cho thấy, để cải thiện ý thức công bố thông tin và minh bạch của các DN niêm yết, còn nhiều việc phải làm. Chẳng hạn, Thông tư 121/2012/TT-BTC có hiệu lực thi hành gần 1 năm, nhưng số lượng DN  niêm yết công bố trên website Quy chế quản trị công ty nội bộ của DN rất hạn chế, mới chiếm 18%. Số lượng DN niêm yết công bố thông tin bằng tiếng Anh chỉ chiếm 3%, đây là một trong những hạn chế mà các DN cần khắc phục nếu muốn thu hút dòng vốn ngoại quan tâm đến DN mình.