Một trong các chỉ tiêu đánh giá mức độ nợ của Vinacomin tiếp tục cao, là Tổng nợ hợp nhất/Thu nhập trước thuế, trả lãi và khấu hao (EBITDA) tiếp tục cao hơn 3,5 tại thời điểm kết thúc năm tài chính 2013, theo bản Dự thảo Công bố công tin về đợt phát hành trái phiếu năm 2014 gửi tới nhà đầu tư.
Trong khi đó, chỉ tiêu đánh giá khả năng trả nợ, cụ thể là EBITDA hợp nhất/Chi phí lãi vay hợp nhất của Vinacomin tính đến 31/12/2013 đang thấp hơn 4, cũng theo bản dự thảo.
“Nếu căn cứ vào hai chỉ tiêu này thì Vinacomin đã vi phạm các cam kết trong 04 (bốn) hợp đồng vay hiện tại”, Tập đoàn cho biết trong bản Dự thảo. “Vinacomin đang đàm phán với các bên cho vay của các hợp đồng vay nói trên để yêu cầu các bên cho vay xác nhận từ bỏ yêu cầu Vinacomin tuân thủ chỉ tiêu này trong kỳ tính toán vi phạm”.
Thực tế đây không phải lần đầu tiên Vinacomin phải đàm phán với chủ nợ cũ để hỗ trợ một phần cho phát hành trái phiếu. Lần đàm phán này diễn ra y hệt đợt phát hành trái phiếu tháng 8/2013, khi Tập đoàn phát hành 5.000 tỷ đồng trái phiếu. Trong lần đàm phán đó, Vinacomin đã có được xác nhận từ bỏ hai chỉ tiêu trên của các bên cho vay, nhưng chỉ dừng lại ở kỳ báo cáo của thời điểm đó.
“Không có gì đảm bảo rằng Vinacomin tiếp tục có được xác nhận này từ các bên cho vay tại kỳ tính toán xác định vi phạm vào ngày 31/12/2013 (là thời điểm gần nhất có báo cáo tài chính được kiểm toán)”, bản Dự thảo Công bố thông tin viết. “Kết quả đàm phán có thể dẫn đến việc Vinacomin chấp nhận điều kiện tăng chi phí vốn theo các khoản vay này hoặc Vinacomin đề xuất mua lại khoản vay trước hạn”.
Tuy nhiên, “do thời hạn còn lại của hai trong số bốn khoản vay này chỉ khoảng 1 - 1,5 năm, Vinacomin tin tưởng các khoản vay này sẽ không ảnh hưởng đến nghĩa vụ của Vinacomin theo trái phiếu”, Tập đoàn lưu ý thêm.
Tại đợt phát hành hồi tháng 8/2013, ông Nguyễn Văn Biên, Phó tổng giám đốc Tập đoàn, trong trao đổi với ĐTCK, đã lý giải rằng, các hợp đồng vay trên được lập trong thời kỳ hoạt động thuận lợi, do đó các chỉ tiêu trong hợp đồng vay cũng được lấy ở mức rất cao để Vinacomin đàm phán được lãi suất tốt nhất.
“Hệ số EBITDA không phải là hệ số quan trọng nhất, chỉ tiêu trọng yếu nhất hiện nay đối với Vinacomin vẫn là hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu. Nhà nước cho phép Tập đoàn nợ 3 lần vốn chủ, hiện nay tỷ lệ này mới là 2,5”, ông Biên khi đó nói.
Nhưng ngay cả hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu của Vinacomin cũng đã tiến gần hơn đến mức trần cho phép. Tính đến cuối năm 2013, tỷ lệ tổng nợ trên vốn chủ sở hữu của Tập đoàn đã tăng lên 2,75 lần từ mức 2,49 lần của năm 2012, theo báo cáo tài chính đã được kiểm toán đính kèm Dự thảo Công bố thông tin - tuy nhiên báo cáo này chưa được Bộ Công Thương phê duyệt và do đó có thể được điều chỉnh, bản Dự thảo lưu ý.
Tính đến 31/12/2013, tổng nợ phải trả của Vinacomin đã lên hơn 96.000 tỷ đồng, so với vốn chủ sở hữu gần 33.000 tỷ đồng. Số nợ này tăng thêm 14.000 tỷ đồng so với năm 2012, tuy nhiên điểm tích cực là nợ tăng thêm chủ yếu là nợ dài hạn.
Việc vi phạm này lại một lần nữa dẫn tới khả năng Vinacomin bị hạ tín nhiệm trong tương lai. Ngày 28/4/2014, hãng định mức tín nhiệm Standard & Poor's cảnh báo rằng, hệ số tín nhiệm của Tập đoàn có thể bị hạ xuống do các khoản chậm thanh toán hoặc chi phí vượt dự toán, hoặc vì lý do giá than sẽ tiếp tục giảm, sau khi xác nhận hệ số tín nhiệm của Tập đoàn ở mức "B+" và triển vọng tín nhiệm trong tương lai ở mức ổn định.
Trước đó, vào ngày 14/8/2013, hãng định mức tín nhiệm Moody Investors cũng đã cảnh báo hạ tín nhiệm của Vinacomin nếu chỉ số nợ/thu nhập trước thuế, trả lãi và khấu hao (EBITDA) vượt 3,5 - 4 lần, hoặc chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế và lãi vay (EBIT)/lãi vay thấp hơn 2 lần.
Tuy nhiên, đối với các nhà đầu tư trái phiếu - chủ yếu là các ngân hàng đang vật lộn tìm những doanh nghiệp khả dĩ để có thể cho vay - tình hình nợ tăng cao đều đặn của Vinacomin dường như không quan trọng bằng dòng doanh thu đều đặn từ khai thác than và khoáng sản của Tập đoàn. Doanh thu của Vinacomin trong năm 2013 tiếp tục tăng thêm 4% so với năm 2012 lên gần 80.000 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế giảm 10,4% nhưng vẫn đạt 2.300 tỷ đồng.
Vinacomin chốt danh sách nhà đầu tư vào cuối ngày 24/6. Kết quả chưa được thông báo chính thức, tuy nhiên một vài nhà đầu tư tham gia vào thương vụ cho biết, lượng đăng ký có khả năng vượt quá cả lượng chào bán.
