Năm 2007, HSC - Chi nhánh Hà Nội ra mắt bằng một lễ khai trương khá ồn ào tại Khách sạn Hilton, nhưng khi đó, HSC chưa tạo được ấn tượng nào đậm nét với thị trường sau 4 năm hoạt động. 2007 cũng là năm HSC có Tổng giám đốc (CEO) mới, ông Johan Nyvene. Tướng mới, HSC có định hướng mới và nhiều thay đổi bước ngoặt.
Trước tiên, vị CEO này thực hiện ngay việc thu hút nhân tài, hướng đến những nhân sự cấp cao giàu kinh nghiệm làm việc trong các tổ chức tài chính nước ngoài, đồng thời ông tăng lương gấp đôi cho tất cả nhân viên. Dưới Tổng giám đốc, HSC có 6 giám đốc bộ phận. Mỗi bộ phận được coi như một tổ chức độc lập, có bảng cân đối kế toán, kế hoạch lợi nhuận và kế hoạch làm việc riêng.
“Chỗ nào yếu hơn, cần phát triển hơn, bị xung đột với các nơi khác thì tôi phải đóng góp giá trị, cân bằng và điều tiết cho bộ phận đó”, ông Johan chia sẻ với ĐTCK. Mô hình quản trị này đã tạo ra sự chủ động, thúc đẩy cách làm việc sáng tạo và đem lại kết quả rất lớn cho Công ty.
Từ Top 20, HSC vươn lên ngôi vị nhất nhì về thị phần môi giới toàn thị trường, với cơ cấu khách hàng đa dạng. Các lĩnh vực khác như tự doanh, tư vấn và bảo lãnh phát hành cũng có những đột phá. Đặc biệt, hiệu quả hoạt động của DN, tính trên các chỉ số như ROA, ROE đạt mức rất cao. “Nỗ lực đảm bảo nhân viên được đối đãi tốt, đào tạo bài bản và có thể tiếp cận các kênh thông tin trong Công ty” là bí quyết dùng người và giữ người được HSC chia sẻ.
Với SSI, trong báo cáo thường niên 2015, Chủ tịch Nguyễn Duy Hưng kết luận: “Nguồn nhân lực luôn là yếu tố mang lại sự khác biệt và tính cạnh tranh cho SSI. Cơ hội chia đều cho tất cả, nhưng một tổ chức có nguồn nhân lực vững chắc, nghiệp vụ chuyên môn tốt và luôn tràn đầy đam mê, nhiệt huyết sẽ là tổ chức có khả năng chớp được cơ hội mới”.
Bên cạnh nhân sự, hệ thống công nghệ luôn là một điểm mạnh và được tối ưu đầu tư tại hai định chế trên. Tuy nhiên, quan trọng hơn tất cả là việc xây dựng và thiết lập hệ thống quản trị.
“Chúng tôi nhận ra rằng, quản trị DN là một khái niệm phát triển liên tục và luôn tiến hóa; thiết lập được mô hình quản trị DN rõ ràng cũng như liên tục cập nhật và tuân thủ sẽ giúp HSC tránh được các hoạt động rủi ro. Kinh doanh bền vững quan trọng hơn so với kinh doanh hiệu quả”, ông Johan nói.
Chủ tịch SSI cũng chia sẻ quan điểm rằng, quản trị công ty và kiểm soát rủi ro là một trong những nền tảng giúp DN phát triển bền vững. Tại SSI, quy trình nghiệp vụ và bộ máy hoạt động được thiết kế với mục đích kiểm tra chéo lẫn nhau để tăng cường kiểm tra, giám sát nội bộ.
Tuy nhiên, mọi mô hình thành công đều có thể dễ dàng bị sao chép, “những đặc điểm về mô hình kinh doanh và năng lực phục vụ khách hàng mà HSC gây dựng trong suốt 2 năm vừa qua ít nhiều đã trở thành thông dụng trên thị trường và bị sao chép bởi các đối thủ cạnh tranh”, báo cáo thường niên của HSC viết. Bí quyết thành công của HSC từng được đúc rút là “cung cấp sản phẩm khách hàng cần, chứ không phải sản phẩm mình có” đang được nhiều CTCK đi sau áp dụng quyết liệt, đặc biệt khi công ty có sự hậu thuẫn của các định chế tài chính lớn.
Cuộc rượt đuổi về thứ bậc của các CTCK trên thị trường trong nhiều trường hợp sẽ giúp khách hàng hưởng lợi khi áp lực sáng tạo, liên tục đưa ra sản phẩm mới hấp dẫn NĐT là thường trực. Song cuộc đua không khoan nhượng giữa các CTCK cũng đặt ra những vấn đề cần suy ngẫm.
Câu chuyện CTCK Phú Hưng (PHS) gần đây bị phạt nặng vì cho khách hàng margin sai quy định (có 2 được vay 8, thay vì có 5 được vay 5), đồng thời cho vay ký quỹ với những mã chứng khoán không đủ điều kiện. Liệu đặt ra mục tiêu tham vọng về thu hút khách hàng có dẫn tới việc CTCK tung ra các sản phẩm hỗ trợ giao dịch “lách luật”? Trong vụ việc tại PHS, khách hàng sử dụng các sản phẩm vi phạm quy định về chứng khoán dù vô tình hay cố ý đều sẽ chịu rủi ro.
TTCK Việt Nam đã trải qua nhiều cơn trồi sụt, trong đó có một phần nguyên nhân từ sự lũng đoạn và vi phạm các quy định pháp lý của một số CTCK lớn một thời. Nhiều tên tuổi đã giành thị phần bằng những chiêu trò và hiện đang phải trả giá đắt bằng những khoản thua lỗ hoặc nợ khó đòi khổng lồ. CTCK tuột dốc, song nhiều NĐT chân chính cũng thua lỗ do tình trạng bất công bằng trên thị trường và từ đó mất niềm tin vào kênh đầu tư này.
Cuộc đua giữa các CTCK được dự báo sẽ ngày càng quyết liệt khi có những công ty thị phần môi giới từng bằng 0 đã công khai lên tiếng nỗ lực để lọt vào Top cao nhất trên thị trường. Không đi sẽ không tới, song nếu đi lên bằng “đánh quả” thì hệ quả sẽ là những ngôi sao sớm nở tối tàn. Chiến thắng chỉ thuộc về những công ty hoạt động bài bản, đem lại lợi ích và giành được sự tin yêu của đông đảo NĐT. Chỉ khi ấy, ngôi vị mới thật sự bền vững.
