Nguyên quyền Trưởng phòng giao dịch Điện Biên Phủ, Vietinbank (chi nhánh TP HCM) Huỳnh Thị Huyền Như (40 tuổi) và Võ Anh Tuấn (nguyên phó giám đốc Vietinbank Nhà Bè) sẽ bị TAND TP HCM đưa ra xét xử về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản vào ngày 2/1.
5 công ty bị chiếm đoạt 1.085 tỷ đồng vì 'có lỗi'
Năm 2010, do thua lỗ trong việc đầu tư chứng khoán và bất động sản, để có tiền trả nợ với lãi suất cao, Như lấy danh nghĩa quyền Trưởng phòng giao dịch Điện Biên Phủ gặp gỡ nhiều tổ chức cá nhân huy động tiền gửi cho Vietinbank. Cô ta lợi dụng các cá nhân, đơn vị gửi tiền muốn nhận lãi suất cao, thỏa thuận trái pháp luật, bỏ tiền cá nhân để trả tiền chênh lệch ngoài hợp đồng, phí môi giới để dẫn dụ họ gửi tiền.
Khi các đơn vị chuyển tiền vào tài khoản của họ mở tại Vietinbank, Như lập các chứng từ, giả chữ ký của chủ tài khoản, sử dụng quyền trên hệ thống trực tiếp chuyển tiền từ tài khoản của khách hàng đi trả nợ cá nhân.
TAND Tối cao tại TP HCM hồi năm 2015 xử phúc thẩm đã hủy một phần bản án của TAND TP HCM, cho rằng phải điều tra bổ sung nhằm làm rõ hành vi Tham ô tài sản của Như (chứ không phải lừa đảo) và vai trò của Tuấn trong việc chiếm đoạt 1.085 tỷ đồng của 5 công ty.
Huyền Như tiếp tục bị truy tố về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Ảnh:Hải Duyên.
Tuy nhiên, sau hơn hai năm điều tra lại với nhiều lần trả hồ sơ, VKSND Tối cao vẫn giữ nguyên quan điểm truy tố Như và đồng phạm.
Theo cơ quan điều tra, Như đã có ý thức chiếm đoạt tiền của 5 công ty ngay từ khi họ chưa gửi tiền vào Vietinbank. Khi các công ty này gửi tiền vào theo sự lừa dối của Như, chị ta đã chiếm đoạt ngay từ khi nhận được tiền.
Trên cơ sở đánh giá động cơ, mục đích và phương thức thực hiện hành vi phạm tội của Như; lỗi của những công ty này khi thực hiện thỏa thuận trái luật với Như khi gửi tiền hưởng lãi suất vượt trần trái quy định; lỗi thực hiện không đầy đủ trách nhiệm của chủ tài khoản trong việc quản lý giám sát, phát hiện kịp thời hành vi trái pháp luật của Như... cơ quan điều tra xác định Như đã hình thành ý thức chiếm đoạt cho đến khi tội phạm hoàn thành.
Từ đó, cơ quan điều tra xác định không có căn cứ chuyển tội danh của Như từ Lừa đảo sang Tham ô tài sản như bản án phúc thẩm đặt ra.
Doanh nghiệp chấp nhận để Huyền Như chiếm đoạt 200 tỷ đồng?
Kết quả điều tra xác định, trong số 5 công ty bị Như chiếm đoạt, Công ty Hưng Yên bị lừa hơn 200 tỷ đồng. Khoảng tháng 5/2011, qua giới thiệu của Nguyễn Thị Nga (nhân viên một ngân hàng khác, cộng tác viên của Công ty Hưng Yên), Như biết một số công ty ở Hà Nội muốn gửi tiền, cần gặp trực tiếp để đàm phán. Như trao đổi với Tuấn và rủ anh ta ra Hà Nội gặp họ.
Đối với Công ty Hưng Yên, Huyền Như giới thiệu tên là Quyên, nhân viên của Võ Anh Tuấn, đang có nhu cầu huy động vốn cho Vietinbank, Chi nhánh Nhà Bè. Như chủ động liên hệ với Nga thỏa thuận về số tiền gửi, lãi suất 18- 22% mỗi năm, tùy theo số tiền và thời gian gửi.
Như đề nghị Nga soạn hợp đồng và gửi trước cho mình xem để Công ty Hưng Yên tin tưởng chuyển tiền theo yêu cầu. Nhận được hợp đồng, Như đưa cho Tuấn xem nhưng không có ý kiến. Chị ta sau đó tự sửa lại cho phù hợp và thuận lợi cho việc chiếm đoạt tiền, rồi chuyển lại cho Nga. Khi Nga đồng ý, Như ký giả chữ ký của Võ Anh Tuấn và đóng dấu giả Vietinbank, Chi nhánh Nhà Bè rồi fax cho Nga để Công ty Hưng Yên ký và chuyển tiền theo hợp đồng.
Từ tháng 5/2011 đến 9/2011, Như đã làm giả 8 hợp đồng tiền gửi và phụ lục hợp đồng với Công ty Hưng Yên. Chị ta ký giả chữ ký của Hà Tuấn Anh (Giám đốc) và Võ Anh Tuấn (Phó giám đốc Vietinbank Chi nhánh Nhà Bè) để huy động của công ty này 537 tỷ đồng.
Sau khi Công ty Hưng Yên chuyển tiền vào tài khoản mở tại Vietinbank, Huyền Như làm giả 14 lệnh chi, ký giả chứ kỹ của ông Tạ Duy Hùng (Giám đốc Công ty Hưng Yên) trên các lệnh chi đó để chuyển 537 tỷ đồng đến tài khoản Như lập ra hoặc mượn. Đến nay, Như đã trả cho Công ty Hưng Yên được hơn 336 tỷ đồng, còn hơn 200 tỷ.
Về vai trò của Võ Anh Tuấn, cơ quan điều tra xác định, khi cùng Như ra Hà Nội gặp đại diện của công ty này, Tuấn biết chị ta sử dụng tên giả và mạo danh cán bộ Vietinbank chi nhánh Nhà Bè. Tuấn cũng biết hành vi gian dối của Như khi nhận mẫu "hợp đồng tiền gửi" do Nga gửi nhưng để mặc cho "cấp dưới" lấy danh nghĩa Vietinbank Chi nhánh Nhà Bè huy động tiền.
Công ty Hưng Yên đã lầm tưởng nhà băng này huy động tiền gửi nên chuyển theo yêu cầu của Như. Quá trình lừa tiền của các tổ chức cá nhân, Như chi cho Tuấn 10 tỷ đồng để xây dựng nhà máy lau bóng gạo An Giang.
Với cách thức tương tự, Như đã chiếm đoạt hơn 170 tỷ của Công ty An Lộc; 380 tỷ đồng của Công ty Phương Đông; gần 125 tỷ của Công ty Bảo hiểm Toàn cầu và gần 210 tỷ của Công ty Cổ phần chứng khoán Saigonbank – Berjaya (SBBS).
Đầu năm 2014, TAND TP HCM xử sơ thẩm tuyên buộc Huyền Như có trách nhiệm trả cho 5 công ty này 1.085 tỷ đồng. Công ty Hưng Yên cũng như 4 công ty khác đều kháng cáo yêu cầu xem xét lại tư cách tham gia tố tụng của họ và buộc Vietinbank phải có trách nhiệm bồi thường chứ không phải Huyền Như.
Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại TP HCM sau đó chấp nhận các yêu cầu kháng cáo, cho rằng cấp sơ thẩm "xác định sai tư cách người tham gia tố tụng" của Công ty Hưng Yên và Vietinbank dẫn đến việc quyết định buộc bị cáo Như bồi thường thiệt hại không đúng. Điều này gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của Công ty Hưng Yên và 4 công ty còn lại.
Quá trình điều tra lại vụ án, Huyền Như vẫn bị cáo buộc về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, tức Vietinbank không có trách nhiệm trả nợ cho các công ty này.
Theo VKSND Tối cao, ngày 16/3/2016, Công ty Hưng Yên có công văn gửi Cơ quan điều tra Bộ Công an xin rút đơn kháng cáo, chấp nhận việc mình bị Huyền Như lừa đảo chiếm đoạt hơn 200 tỷ đồng.
Bị cáo buộc chiếm đoạt gần 4.000 tỷ đồng của nhiều khách hàng, đầu năm 2014, Huỳnh Thị Huyền Như bị TAND TP HCM tuyên phạt tù chung thân về các tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức.
Một năm sau, TAND Tối cao tại TP HCM xử phúc thẩm, giữ nguyên mức án này nhưng huỷ một phần bản án sơ thẩm, yêu cầu điều tra lại đối với Huyền Như và đồng phạm vì cho là có dấu hiệu Tham ô tài sản trong việc chiếm đoạt tiền của 5 công ty.
Quá trình điều tra bổ sung lần đầu, VKSND Tối cao truy tố thêm 10 bị can nguyên là lãnh đạo, cán bộ Ngân hàng Navibank (hiện là Ngân hàng TMCP Nam Việt) về tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Họ bị cho là đã để nhân viên đứng tên gửi 1.500 tỷ đồng vào Vietinbank thông qua Như và để cô ta chiếm đoạt 200 tỷ.
Trong thời gian thụ lý hồ sơ, TAND TP HCM nghiên cứu vụ án nhiều bị can kêu oan, thời gian gia hạn điều tra lại quá ngắn, không đảm bảo khách quan. Từ đó, tòa đề nghị cơ quan điều tra tách hành vi của 10 người này để điều tra, xử lý riêng vì độc lập với vụ án Huyền Như.
