Vi phạm chứng khoán: Phạt nhiều, vi phạm vẫn nhiều

Các vi phạm chủ yếu liên quan đến công tác công bố thông tin cơ bản, nhưng có tính tác động không nhỏ giá cổ phiếu như giải trình kết quả kinh doanh, báo cáo tài chính, quyết định xử lý vi phạm của cơ quan thuế.

Đáng chú ý, có cá nhân bị phạt 600 triệu đồng vì thao túng giá cổ phiếu, đó là trường hợp bà Trần Thị Minh Phượng. Từ ngày 20/7/2015 đến ngày 1/4/2016, bà Phượng đã sử dụng 42 tài khoản, trong đó 3 tài khoản đứng tên mình và 39 tài khoản đứng tên người khác mở tại 16 công ty chứng khoán để giao dịch cổ phiếu HNG của Công ty cổ phần Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai nhằm mục đích tạo cung cầu giả tạo, thao túng cổ phiếu HNG (niêm yết ngày 20/7/2015).

Địa chỉ của bà Phượng, đối tượng bị xử phạt hành chính là “15 Trường Chinh, Pleiku, Gia Lai”, trùng với địa chỉ của Công ty Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai. Họ tên của bà Phượng giống nhân sự trong Công ty cổ phần Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (HAG), với chức danh “thư ký” trong các biên bản họp của HAG.

Mức phạt trên được xem là kỷ lục cho hình thức mở nhiều tài khoản để thao túng giá cổ phiếu, nhưng là con số không lớn nếu so với giá trị mà các nhà đầu tư khác bị thiệt hại do ảnh hưởng bởi hành vi thao túng, dù mức thiệt hại này chưa được tính toán cụ thể. HNG niêm yết ngày 20/7/2015, giá đóng cửa phiên giao dịch đầu tiên là 33.500 đồng/CP, nhưng đến ngày 1/4/2016, giá giảm còn khoảng 8.000 đồng/CP.

Đương nhiên, diễn biến giảm giá của HNG đến từ kết quả kinh doanh ảm đạm của doanh nghiệp, nhưng không thể không tính đến ảnh hưởng bởi hành vi thao túng.

Nhiều cá nhân khác bị UBCK ra quyết định xử phạt hành chính từ 30 - 55 triệu đồng do không báo cáo trước khi thực hiện giao dịch dẫn đến thay đổi về số lượng cổ phiếu vượt quá các ngưỡng 1% tại các cổ phiếu VPC, HID, TEG…

Trường hợp cá nhân là lãnh đạo doanh nghiệp bị phạt cũng không hiếm, chủ yếu là giao dịch mua/bán không công bố thông tin trước giao dịch. Chẳng hạn, ông Lê Xuân Nghĩa, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Sản xuất Xuất nhập khẩu NHP (NHP) mới đây bị phạt 42,5 triệu đồng do bán quyền mua cổ phiếu nhưng không báo cáo UBCK, Sở GDCK Hà Nội trước khi thực hiện giao dịch.

Hay ông Dương Hữu Tuyến, thành viên Hội đồng quản trị độc lập Công ty cổ phần Đầu tư Sản xuất và Thương mại HCD bị phạt tiền 55 triệu đồng do không báo cáo về việc dự kiến giao dịch trước khi thực hiện mua 732.040 cổ phiếu và bán 365.600 cổ phiếu HCD từ ngày 28/3/2017đến ngày 10/4/2017.

Trong khi đó, đối với các nhà đầu tư, việc các lãnh đạo doanh nghiệp mua/bán cổ phiếu có tác động tâm lý lớn và giá cổ phiếu thường có diễn biến giảm nếu lãnh đạo bán ra và tăng/giữ vững giá khi lãnh đạo mua vào.

Về các trường hợp doanh nghiệp bị xử phạt, nhiều doanh nghiệp vi phạm nghĩa vụ công bố thông tin có ảnh hưởng đến quyết định giao dịch của nhà đầu tư.

Công ty cổ phần Bóng đèn Điện Quang (DQC) bị phạt 120 triệu đồng do chậm công bố thông tin về báo cáo tình hình quản trị công ty, giải trình kết quả kinh doanh, báo cáo tài chính, công bố thông tin thay đổi đăng ký kinh doanh, quyết định xử lý vi phạm của Thanh tra Thuế...

Thống kê sơ bộ, trước khi có quyết định xử phạt trên, cổ phiếu DQC được các công ty chứng khoán cấp tỷ lệ cho vay giao dịch ký quỹ 30 - 40%, nhưng hiện chỉ ở mức khoảng 20%.

Nhiều ý kiến cho rằng, sở dĩ tình trạng vi phạm nghĩa vụ công bố thông tin vẫn còn nhiều, chủ yếu là nghĩa vụ công bố thông tin định kỳ, không quá khó để tuân thủ, nhưng các doanh nghiệp, cá nhân vẫn vi phạm nhiều có nguyên nhân vì chế tài chưa đủ mạnh.

Các ý kiến cũng cho rằng, UBCK và các Sở giao dịch cần cảnh báo, xử lý vi phạm nhanh hơn, mạnh hơn để giảm thiểu tình trạng vi phạm, cũng như giảm thiểu rủi ro cho các nhà đầu tư khác trên thị trường chứng khoán.