Mối nguy từ hàng tồn kho cao
Tính từ đầu tháng 8/2019, khi Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an khởi tố vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí xảy ra tại VEA và một số đơn vị thành viên”; đồng thời khởi tố bị can đối với ông Trần Ngọc Hà, nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên, nguyên Tổng giám đốc, cùng nhiều lãnh đạo khác của VEA, hoạt động của doanh nghiệp này đối mặt với không ít khó khăn.
Như đánh giá của VEA, 9 tháng đầu năm là giai đoạn thử thách đối với Hội đồng quản trị và Ban điều hành VEA, khi mà hoạt động sản xuất - kinh doanh công nghiệp tại nhiều đơn vị thuộc Tổng công ty gặp nhiều khó khăn, thậm chí thua lỗ.
Đến hết tháng 9/2019, sản lượng ô tô tiêu thụ của VEA chưa đạt 1/4 kế hoạch cả năm và chỉ bằng 62% cùng kỳ năm trước.
Ông Ngô Văn Tuyển, quyền Tổng giám đốc VEA cho biết, tại Nhà máy ô tô VEAM (VM), xe tồn kho bán chậm, tiêu thụ sản phẩm 9 tháng đầu năm của VM rất thấp.
Điều này dẫn đến giá trị sản xuất giảm 24% và chỉ đạt 25% kế hoạch của cả năm do chủ trương sản xuất phải gắn với tiêu thụ, nhất là trong khi VM không còn vốn sản xuất để tồn kho như những năm trước đây.
Cùng với ô tô ế ẩm, hàng loạt nhóm hàng khác cũng rơi vào tình cảnh khó bán. Cụ thể, ngoài các loại hộp số tiêu thụ giảm mạnh so với năm 2018, nhóm sản phẩm máy nông nghiệp gặp nhiều khó khăn. Máy xay xát, máy gặt lúa rải hàng có xu hướng giảm.
Hết tháng 9/2019, giá trị hàng tồn kho VEA ghi nhận lên tới hơn 2.000 tỷ đồng. Việc giải phóng hàng tồn kho đang là bài toán khiến VEA “đau đầu”.
Là doanh nghiệp chậm thực hiện thoái vốn theo kế hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, 3 tháng cuối năm nay, VEA có ý định lập kế hoạch từng bước thoái một phần vốn nhà nước theo chỉ đạo của chủ sở hữu nhà nước.
Tuy nhiên, việc này cũng như kế hoạch chuyển sàn giao dịch từ UPCoM sang Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM thời gian qua bị chậm trễ, do VEA và một số lãnh đạo VEA bị điều tra hình sự để làm rõ nhiều sai phạm.
Lợi nhuận quý III lao dốc
Nhiều nhóm hàng khó tiêu thụ đã ảnh hưởng xấu đến hiệu quả kinh doanh của VEA. Theo báo cáo tài chính hợp nhất 9 tháng 2019, trong quý III/2019, VEA đạt 1.111,7 tỷ đồng doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, 1.733,3 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, giảm đáng kể so với lần lượt các chỉ tiêu này đạt được của cùng kỳ năm trước 1.318,6 tỷ đồng, 1.848 tỷ đồng.
Bất chấp doanh thu hoạt động tài chính quý III/2019 tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước, nhưng do doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, các khoản giảm trừ doanh thu tăng, chi phí tài chính và chi phí khác cũng đều tăng…, khiến cho lợi nhuận trong quý III/2019 sụt giảm mạnh.
Doanh thu trong quý III/2019 sụt giảm đã tác động tiêu cực đến doanh thu 9 tháng đầu năm nay. Theo đó, trong kỳ VEA ghi nhận 3.354,6 tỷ đồng doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, trong khi cùng kỳ năm trước đạt 4.684,8 tỷ đồng.
Tuy nhiên, nhờ doanh thu hoạt động tài chính, lãi từ công ty liên doanh, liên kết tăng khá mạnh, nên 9 tháng đầu năm nay, VEA ghi nhận 5.151,5 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, trong khi cùng kỳ năm trước đạt 4.876 tỷ đồng.
Đáng chú ý, đầu tư vào công ty liên doanh, liên kết trong những năm qua luôn mang lại khoản lãi cao cho VEA, nhưng với giá trị của các khoản đầu tư vào các công ty này sụt giảm vào thời điểm hết tháng 9/2019 cho thấy, nếu không có các giải pháp cải thiện doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, thì rất có thể hiệu quả làm ăn của VEA có nguy cơ tiếp tục đi xuống như trong quý III/2019.
Trong bối cảnh hiệu quả kinh doanh suy giảm cùng với đến thời điểm này, kết luận điều tra về các sai phạm xảy ra tại VEA, cũng như nguyên một số lãnh đạo của VEA chưa được công bố, giá cổ phiếu VEA gần đây suy giảm đáng kể, nhất là trong tháng 10 vừa qua.
Chốt phiên giao dịch ngày 12/11, VEA có giá 48.800 đồng/cổ phiếu, trong khi hai tháng trước là 52.400 đồng/cổ phiếu.
Theo báo cáo tài chính hợp nhất 9 tháng năm 2019, VEA đang sở hữu vốn điều lệ tại Công ty Honda Việt Nam, Công ty Ô tô Toyota Việt Nam với tỷ lệ lần lượt là 30% và 20%. Ngoài ra, VEA còn sở hữu 25% vốn điều lệ tại Công ty TNHH Ford Việt Nam. Lợi nhuận của VEA còn trông chờ vào… lãi tiền gửi ngân hàng, với số dư lên đến 14.253,5 tỷ đồng vào thời điểm hết tháng 9/2019, tăng đáng kể so với 9.649,9 tỷ đồng hồi đầu năm nay.