Tỷ giá nhích lên
Sau hơn một năm giữ nguyên lãi suất tham chiếu ở mức 5,25 - 5,5%/năm, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đã quyết định cắt giảm lãi suất 50 điểm cơ bản tại cuộc họp ngày 17 - 18/9/2024, đưa lãi suất tham chiếu xuống còn 4,75 - 5%/năm. Đây cũng là lần đầu tiên Fed giảm lãi suất tham chiếu kể từ năm 2020.
Chỉ số DXY đã rớt xuống dưới ngưỡng 100 điểm và chỉ còn 99,95 điểm sau đợt giảm lãi suất trên của Fed. Đồng bạc xanh đã bị nhiều nhà đầu tư bán tháo sau khi Fed chính thức giảm lãi suất. Giới phân tích tài chính còn cho rằng, Fed sẽ còn các đợt giảm lãi suất trong thời gian tới, khiến cho sức khỏe đồng bạc xanh suy yếu. Ở trong nước, tỷ giá trung tâm được Ngân hàng Nhà nước công bố ngày 20/9/2024 ở mức 24.167 VND/USD.
Thế nhưng, áp lực tỷ giá đã trở lại vào đầu tháng 10 và kéo dài đến nay khi Ngân hàng Nhà nước tăng tỷ giá trung tâm lên 24.250 đồng/USD, các ngân hàng thương mại đồng loạt tăng giá mua - bán USD trở lại mức trên 25.000 đồng/USD trong những ngày qua. Nguyên nhân là giá USD trên thị trường quốc tế quay đầu đi lên. Chỉ số DXY trở lại ngưỡng trên 103 điểm. Lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm cũng tăng lên mức đỉnh 12 tuần, đạt 4,19%/năm.
Ông Pyon Young Hwan, Giám đốc phụ trách mảng giao dịch ngoại hối và phái sinh (Ngân hàng Shinhan Việt Nam) cho rằng, khả năng cao Fed sẽ giảm thêm lãi suất USD trong tháng 12/2024 song hiện Fed gặp khó khăn trong việc cân bằng giữa cắt giảm lãi suất sớm và hạn chế nguy cơ lạm phát trở lại, nhất là khi lạm phát tháng 9 của Mỹ tăng nhẹ so với tháng 8. Fed sẽ xem xét các số liệu lạm phát trước khi xác định quy mô cắt giảm lãi suất.
Theo ông Pyon, nửa đầu năm 2024, dù các yếu tố cơ bản như hoạt động xuất nhập khẩu được cải thiện, song tỷ giá VND/USD vẫn tăng lên mức cao kỷ lục do USD mạnh và những diễn biến kinh tế bất ổn tại Trung Quốc. Về cơ cấu thương mại, Trung Quốc là đối tác xuất nhập khẩu lớn của Việt Nam, do vậy, kinh tế Việt Nam chịu nhiều ảnh hưởng bởi kinh tế Trung Quốc.
Bên cạnh đó, những nỗ lực hạn chế đà tăng tỷ giá bị giới hạn do các yếu tố tích cực trong nước chỉ xuất hiện sau khi Fed xoay trục chính sách. Tuy nhiên, việc cắt giảm lãi suất USD của Fed đã diễn ra và sẽ tiếp tục. Cùng với sự phục hồi của ngành sản xuất và xuất khẩu, sự can thiệp của Ngân hàng Nhà nước trong việc bán vàng và ngoại tệ dự trữ đã góp phần hạn chế tỷ giá VND/USD tăng cao.
VND sẽ mất giá nhẹ và dự kiến phục hồi sau khi Fed cắt giảm thêm lãi suất thời gian tới, cùng các yếu tố về chi tiêu đầu tư công, vốn FDI tăng.
Tổng giám đốc ACB, ông Từ Tiến Phát, cũng đưa ra nhận định, tỷ giá có xu hướng dịu lại vào cuối tháng 9/2024 và chỉ bắt đầu tăng trở lại gần đây, nhưng không đáng kể.
Theo ông Phát, tỷ giá USD/VND đã có sự tăng trưởng mạnh khoảng 5% trong những tháng đầu năm 2024, song đã nhanh chóng hạ nhiệt kể từ khi Fed giảm lãi suất điều hành vào giữa tháng 9 và hiện tỷ giá USD/VND chỉ còn tăng khoảng 1,7%. Từ đầu tháng 10 đến nay, tỷ giá USD/VND có xu hướng tăng nhẹ do tác động từ nhiều yếu tố, trong đó có yếu tố bên ngoài là sức khỏe đồng USD hồi phục, nhưng từ nay đến cuối năm 2024, tỷ giá có thể chỉ tăng trên dưới 2% so với đầu năm.
 |
Xu hướng dài hạn của Fed là giảm dần lãi suất |
Áp lực không lớn!
Theo nhận định của ông Pyon Young Hwan, Giám đốc phụ trách mảng giao dịch ngoại hối và phái sinh, Ngân hàng Shinhan Việt Nam, tỷ giá VND/USD sớm đạt đỉnh trong quý III và sau đó sẽ hạ nhiệt dần. Tỷ giá VND/USD bình quân năm 2024 dự kiến ở mức 25.040 VND/USD. Sự chủ động và linh hoạt trong điều hành chính sách tiền tệ của nhà điều hành, cùng với những tín hiệu tích cực từ thị trường tiền tệ thế giới đã làm vơi áp lực lên tỷ giá USD/VND. Đến nay, VND mất giá khoảng 1,66% so với USD, là mức mất giá phù hợp và cũng tạo điều kiện ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, các ngân hàng trung ương trên thế giới bắt đầu có xu hướng nới lỏng chính sách tiền tệ, đặc biệt là Fed đã điều chỉnh giảm lãi suất 0,5%/năm vào ngày 19/9/2024 sau rất nhiều tháng cân nhắc, thận trọng. Áp lực lên tỷ giá dịu bớt, tạo thuận lợi thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu. Đây là một động lực quan trọng cho nền kinh tế. Chính những động thái nới lỏng chính sách tiền tệ của nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới, đặc biệt là Fed không chỉ giúp giảm bớt áp lực lên tỷ giá, mà còn hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận vốn với chi phí cạnh tranh hơn.
Trong báo cáo phân tích vĩ mô mới đây, VPBankS đưa ra đánh giá, áp lực tỷ giá đã qua giai đoạn căng thẳng nhất, sẽ giảm dần bởi các yếu tố từ việc hạ lãi suất của Fed cũng như cán cân thương mại và dòng vốn FDI tiếp tục duy trì khả quan.
Dự báo diễn biến tỷ giá cuối năm, các chuyên gia phân tích của MBS nhận định, tỷ giá sẽ dao động trong khoảng 24.700 - 24.900 VND/USD trong quý IV/2024. Dự báo được hỗ trợ bởi những yếu tố: thặng dư thương mại tích cực (khoảng 19,1 tỷ USD trong 8 tháng năm 2024), dòng vốn FDI (14,15 tỷ USD, tăng 8% so với cùng kỳ) và du lịch phục hồi mạnh mẽ (tăng 45,8% so với cùng kỳ trong 8 tháng năm 2024), kiều hối tăng. Ngoài ra, sự ổn định của môi trường vĩ mô nhiều khả năng được duy trì và cải thiện hơn nữa sẽ là cơ sở để ổn định tỷ giá trong năm 2024.
Trong báo cáo mới đây, các chuyên gia kinh tế thuộc Ngân hàng UOB cũng cho rằng, áp lực bên ngoài từ sức mạnh của USD đang bắt đầu giảm dần khi Fed bắt đầu chu kỳ nới lỏng như kỳ vọng, trong khi các yếu tố nội tại cho thấy sự ổn định hơn nữa của VND là nguyên nhân chính giúp VND ghi nhận mức tăng theo quý lớn nhất kể từ năm 1993 (phục hồi 3,2% trong quý III/2024 vừa qua). Kỳ vọng về chính sách tiền tệ ổn định từ Ngân hàng Nhà nước, với trọng tâm là thúc đẩy tăng trưởng tín dụng cũng hỗ trợ cho VND. Tuy nhiên, UOB nhận định, đà tăng của VND từ đây khó có thể diễn ra với tốc độ tương tự như quý III/2024.
“Nhìn chung, dự báo tỷ giá USD/VND cập nhật của chúng tôi là 24.500 VND/USD trong quý IV/2024, 24.300 VND/USD trong quý I/2025, 24.100 VND/USD trong quý II/2025 và 23.900 VND/USD trong quý III/2025”, chuyên gia UOB đưa ra dự báo.
Ông Suan Teck Kin, Giám đốc Khối Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB dự báo khả năng Fed sẽ giảm thêm 0,5%/năm lãi suất trong năm nay, tức là hai lần cắt giảm 25 điểm cơ bản, vào ngày 24/11 và ngày 24/12/2024.
“Chúng tôi duy trì kỳ vọng cắt giảm 100 điểm cơ bản vào năm 2025 (cắt giảm 25 điểm cơ bản mỗi quý). Điểm khác biệt trong dự báo của chúng tôi so với Fed là mức lãi suất cuối cùng mà chúng tôi dự báo là 3,25%/năm, dự kiến sẽ đạt được vào đầu năm 2026 so với quan điểm dài hạn của Fed là 2,9%/năm”, ông Suan nói.
Các dự báo được đưa ra, Fed sẽ tiếp tục cắt giảm xuống 2 - 3%/năm trong tương lai và thậm chí thấp hơn nếu lạm phát Mỹ xuống thấp. Do đó, USD giảm giá thì tỷ giá sẽ không còn áp lực tăng cao.
TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính - ngân hàng cũng cho rằng, khi lãi suất USD giảm, kéo chỉ số DXY đi xuống, tỷ giá không còn áp lực. Đồng thời, việc Fed cắt giảm lãi suất USD cũng làm đảo ngược xu hướng các đợt tăng lãi suất tiết kiệm nửa đầu năm 2024 của VND, cho thấy định hướng hỗ trợ thanh khoản hệ thống ngân hàng góp phần định hướng mặt bằng lãi suất liên ngân hàng thấp hơn, tạo điều kiện ổn định lãi suất hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
TS. Nguyễn Trí Hiếu - Chuyên gia tài chính, ngân hàng
 |
Fed giảm lãi suất là điều kiện thuận lợi cho Việt Nam tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ, giữ mặt bằng lãi suất ở mức hiện nay để kích cầu tín dụng, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Kể từ sau khi Fed giảm 0,5%/năm lãi suất USD, áp lực lên tỷ giá trong nước cũng dịu lại đáng kể, nhờ chỉ số DXY giảm, chỉ còn xoay quanh mức 100 điểm. Nhưng nhà điều hành có tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng hay không thì có rất nhiều yếu tố, trong đó có yếu tố lạm phát. Theo tôi, Ngân hàng Nhà nước sẽ có sự cân bằng giữa lạm phát và ổn định tăng trưởng kinh tế.
Theo kế hoạch, Fed sẽ còn cắt giảm lãi suất thêm 1-2 lần nữa trong thời gian từ nay đến cuối năm và thêm khoảng 2 - 3 lần trong năm tới, với mỗi lần giảm khoảng 0,25%/năm. Cứ mỗi lần Fed giảm lãi suất, giá trị USD sẽ giảm, từ đó giảm áp lực lên tỷ giá. Hiện cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ đang dần đi đến hồi kết. Nếu ông Donald Trump đắc cử thì chưa chắc lộ trình cắt giảm lãi suất USD đã diễn ra như dự báo.
TS. Nguyễn Xuân Thành - Chuyên gia kinh tế Fulbright
 |
Fed quyết định giảm lãi suất điều hành 0,5%/năm trong ngày 19/9 vừa qua, từ 5,25 - 5,5%/năm xuống 4,75 - 5%/năm. Đồng thời, các dự báo đưa ra, với hai kỳ họp vào tháng 11 và 12 trong năm 2024, kỳ vọng Fed sẽ giảm tiếp 0,25%/năm trong mỗi lần cắt giảm. Sang năm 2025, Ngân hàng Trung ương Mỹ dự báo sẽ giảm thêm từ 1 - 1,25%/năm lãi suất USD.
Sức ép tỷ giá không còn khi USD yếu đi. VND đã lên giá 3% so với USD trong tháng 8 và 9/2024, nhưng sau đà lên giá trong hai tháng cuối quý III/2024, VND mất giá 1% trong tuần đầu tháng 10/2024. Trong điều kiện nới lỏng chính sách tiền tệ, VND khó lên giá tiếp ở quý IV/2024.
Ngân hàng Nhà nước chưa thể mua vào ngay USD để dự trữ ngoại hối, nhưng khả năng sẽ tăng dự trữ ngoại hối trong năm 2025. Với việc Fed và nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới đã bước vào chu kỳ giảm lãi suất điều hành, chính sách tiền tệ ở Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì ở trạng thái nới lỏng để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Số liệu Ngân hàng Nhà nước đưa ra, đến cuối tháng 9/2024, tín dụng tăng trưởng 9% so với đầu năm. Quyết tâm của ngành ngân hàng đạt mục tiêu tăng trưởng tín dụng 15% trong năm 2024 và tiếp tục duy trì mục tiêu cao này trong năm 2025… Tăng trưởng tín dụng cao sẽ giúp giải quyết khó khăn tài chính cho các doanh nghiệp lớn.
Mặt bằng lãi suất tăng trong giai đoạn từ tháng 5 - 7/2024 trong bối cảnh USD lên giá, tiền VND chịu áp lực tỷ giá và có quan ngại về lạm phát; lãi suất OMO và lãi suất liên ngân hàng tăng. Các ngân hàng thương mại tăng lãi suất huy động tiền gửi (0,5%/năm) do tín dụng đang tăng nhanh và tăng cao hơn cung tiền, nên vẫn có áp lực tăng lãi suất.
Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà nước có dư địa giữ trạng thái chính sách tiền tệ nới lỏng để giữ ổn định mặt bằng lãi suất. Ngân hàng Nhà nước đã hạ lãi suất OMO từ 4,5%/năm xuống 4,25%/năm vào ngày 5/8/2024 và xuống 4%/năm từ ngày 16/9/2024. Lãi suất liên ngân hàng cũng giảm. Dư địa giảm lãi suất điều hành trong năm 2025 là 0,7%/năm.
Ông Ngô Đăng Khoa, Giám đốc Khối Ngoại hối, thị trường vốn và dịch vụ chứng khoán, HSBC Việt Nam
 |
Khi Fed hạ lãi suất vào tháng 9, mọi người nghĩ rằng, Fed sẽ tiếp tục cắt giảm thêm lãi suất trong những tháng cuối năm, nên chỉ số USD giảm mạnh trong thời gian vừa qua. Nhưng kỳ vọng của thị trường gần đây có sự thay đổi, nhất là khi lạm phát của Mỹ vẫn giữ ở mức 3,3% trong tháng 9/2024, tăng so với mức 3,2% của tháng 8 trước đó.
Lạm phát của Mỹ đã tăng lên từ tháng 3/2023 đến nay, hiện có tăng nhưng cũng chỉ ở mức nhẹ. Một khi lạm phát có dấu hiệu tăng nhẹ trở lại, thị trường sẽ có những dự báo khác nhau, trong đó một bộ phận cho rằng Fed sẽ không cắt giảm 50 điểm phần trăm lãi suất trong các tháng cuối năm như dự báo đưa ra trước đó, mà chỉ có thể cắt giảm khoảng 25 điểm phần trăm trong tháng 12 tới. Lộ trình tăng lãi suất của Fed được dự báo chậm lại thì chỉ số DXY sẽ tăng trở lại. Khi USD tăng giá, tỷ giá USD/VND cũng tăng trở lại và trong tháng 10/2024, tỷ giá niêm yết tại các ngân hàng cũng như tỷ giá trung tâm đã tăng nhẹ.
Tuy nhiên, theo dự báo của HSBC, thời gian còn lại của năm, khả năng Fed sẽ thêm 2 lần cắt lãi suất USD trong tháng 11 và tháng 12/2024, với mỗi lần cắt 25 điểm phần trăm. Một trong những lý do đó là kinh tế Mỹ tăng trưởng khi lạm phát hạ nhiệt, cho dù lạm phát tháng 9/2024 của Mỹ có tăng trưởng, nhưng cũng không phải là quá cao. Vì thế, nếu lạm phát của Mỹ đi xuống trong tháng 10 này thì khả năng việc giảm thêm 25 điểm phần trăm của Fed sẽ được thực hiện trong tháng 11 tới. Bởi Fed cũng không muốn giữ lãi suất USD cao quá lâu, khiến nền kinh tế đi xuống. Fed cũng cho biết, trong từng kỳ họp, sẽ nhìn số liệu kinh tế để dựa vào đó làm cơ sở cắt giảm thêm lãi suất USD nên nếu tình hình lạm phát khả quan thì lãi suất USD còn giảm.
Từ giờ đến cuối năm, thị trường cũng sẽ có biến động, nhất là trước khi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ có kết quả. Nếu ông Donald Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ, khả năng chỉ số DXY sẽ tăng tiếp, do Fed sẽ chậm lại lộ trình cắt giảm lãi suất USD. Ngược lại, nếu bà Kamala Harris thắng cử thì lộ trình cắt lãi suất của Fed tiếp tục và sức khỏe USD sẽ giảm và tỷ giá USD/VND giảm nhiệt dần về cuối năm nay.
Theo dự báo của HSBC, tỷ giá cuối năm nay có thể đạt mức 24.800 đồng/USD.
Ông Heng Koon How - Trưởng bộ phận Chiến lược thị trường, Khối Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB (Singapore)
 |
Có ba rủi ro chính sẽ tác động đến nền kinh tế và thị trường Đông Nam Á trong phần còn lại của năm 2024 và năm 2025. Đầu tiên, các xung đột ngày càng lan rộng ở Trung Đông có thể làm gia tăng hơn nữa rủi ro địa chính trị và đẩy giá năng lượng lên cao. Sự không chắc chắn thứ hai là liệu các biện pháp kích thích trên diện rộng của Trung Quốc có đủ để thúc đẩy nền kinh tế của nước này hay không. Tuy nhiên, sự bất ổn thứ ba có lẽ là sự bất ổn có tác động lớn nhất - cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào ngày 5/11 tới. Kết quả của cuộc bầu cử có thể có tác động đáng kể đến nền kinh tế số 1 thế giới và theo đó là chính sách tiền tệ, lãi suất và USD của Fed. Các nền kinh tế trên toàn thế giới, gồm cả Đông Nam Á sẽ bị ảnh hưởng.
Triển vọng tăng trưởng mạnh mẽ của Việt Nam vẫn rõ ràng cho đến nay. GDP thực tế của Việt Nam tăng trưởng mạnh hơn dự kiến trong quý III, tăng vọt lên 7,4% - tốc độ nhanh nhất kể từ quý III/2022. Với hiệu suất quý III mạnh mẽ đáng ngạc nhiên, bất chấp tác động của cơn bão Yagi, chúng tôi kỳ vọng tăng trưởng cả năm của Việt Nam sẽ đạt 6,4% - tăng so với dự báo trước đó của chúng tôi là 5,9 %.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có thể sẽ áp dụng cách tiếp cận có trọng tâm hơn để hỗ trợ cá nhân và doanh nghiệp, thay vì triển khai một công cụ rộng rãi trên toàn quốc như cắt giảm lãi suất. Do đó, chúng tôi dự đoán Ngân hàng Nhà nước sẽ duy trì lãi suất tái cấp vốn ở mức hiện tại là 4,5%/năm và trọng tâm sẽ là tạo điều kiện cho tăng trưởng cho vay.
Tương tự các loại tiền tệ khác trong khu vực, VND dự kiến sẽ tiếp tục tăng giá ổn định trong những tháng tới so với USD. Bất chấp triển vọng không chắc chắn từ cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ, Đông Nam Á sẽ vẫn là khu vực ổn định cho tăng trưởng kinh tế và các cơ hội thương mại mạnh mẽ.
