Việc thu phí hoàn vốn cho Dự án BOT xây dựng đường Thái Nguyên - Chợ Mới và cải tạo nâng cấp Quốc lộ 3 đoạn Km75 - Km100 vẫn đang gặp nhiều vướng mắc.
Bộ GTVT vừa có báo cáo gửi Quốc hội và các đại biểu Quốc hội về việc thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 5, 7, Quốc hội khóa XIV và Nghị quyết số 113/2015/QH13 của Quốc hội khóa XIII về tiếp tục thực hiện các nghị quyết của Quốc hội khóa XIII về hoạt động giám sát chuyên đề, hoạt động chất vấn.
Trong bản báo cáo gồm hơn 30 trang A4, Bộ trưởng Bộ GTVT đã báo cáo Quốc hội, các đai biểu Quốc hội khá chi tiết và có trách nhiệm việc xử lý các điểm nóng thuộc trách nhiệm của bộ này trong các lĩnh vực công tác như: xây dựng; rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến lĩnh vực GTVT; quản lý, đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông; việc thu hút nguồn lực của các thành phần kinh tế cho đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông; phương án đầu tư phát triển vận tải đường sắt bảo đảm an toàn, hiệu quả; phương án đầu tư hệ thống đường sắt tốc độ cao tuyến Bắc – Nam; các biện pháp, giải pháp, hoạt động chỉ đạo điều hành nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông; việc cơ cấu lại lĩnh vực vận tải, tăng cường kết nối các phương thức vận tải; các biện pháp, giải pháp bảo đảm trật tự ATGT…
Đáng lưu ý là Bộ GTVT đã dành một dung lượng đáng kể để báo cáo về Theo Tư lệnh ngành GTVT, trong thời gian qua, việc rà soát, xử lý các tồn tại, bất cập, vướng mắc về vị trí trạm BOT đã được Bộ Giao thông vận tải thực hiện và báo cáo Thường trực Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tại nhiều báo cáo từ năm 2015 đến nay. Thủ tướng Chính phủ và Thường trực Chính phủ đã tổ chức nhiều cuộc họp để xem xét một cách cẩn trọng và có nhiều chỉ đạo cụ thể và kịp thời.
Theo đó, Bộ GTVT đã nỗ lực phối hợp với các Bộ, ngành tổ chức đánh giá, đưa ra các giải pháp nhằm khắc phục bất cập tại các trạm BOT trên các tuyến quốc lộ. Đến nay, 15/19 trạm đã được khắc phục, tình hình an ninh trật tự, ATGT đến nay đã ổn định.
Đối với 4 trạm bất cập còn lại, Bộ GTVT cho biết là do tính chất đặc thù nên việc triển khai các giải pháp xử lý gặp nhiều vướng mắc.
Cụ thể, đối với trạm Bỉm Sơn (thu phí hoàn vốn cho tuyến tránh phía Tây Thanh Hóa đoạn Km0 - Km6), do trạm nằm ngoài phạm vi dự án, nếu tiếp tục thu phí để hoàn vốn cho tuyến tránh phía Tây Tp.Thanh Hóa sẽ phát sinh nguy cơ mất an ninh trật tự, ATGT.
Thực hiện kết luận của Chính phủ tại Thông báo số 108/TB-VPCP ngày 26/6/2019, Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã phối hợp với các cơ quan chức năng của tỉnh Thanh Hóa và Nhà đầu tư nghiên cứu phương án di dời trạm Bỉm Sơn về tuyến tránh phía Tây để hoàn vốn. Tuy nhiên, do hiện tại có 3 tuyến song hành (gồm Quốc lộ 1 qua Tp. Thanh Hóa, tuyến tránh phía Đông và tuyến tránh phía Tây), đồng thời trên tuyến có nhiều vị trí giao cắt nên các xe có thể tránh trạm, nên việc đặt trạm thu phí trên tuyến tránh phía Tây không thể bảo đảm hoàn vốn cho Dự án. Do vậy, Bộ GTVT dự kiến báo cáo cấp có thẩm quyền bố trí vốn nhà nước để thanh toán cho nhà đầu tư.
Đối với trạm thu phí trên Quốc lộ 3 (thu phí hoàn vốn cho Dự án BOT xây dựng đường Thái Nguyên - Chợ Mới và cải tạo nâng cấp Quốc lộ 3 đoạn Km75 - Km100), Bộ GTVT đã làm việc với Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thái Nguyên để thống nhất về phương án giảm giá. Đến nay, phương án giảm giá đã được thống nhất, các cơ quan chức năng của Bộ GTVT và tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức tuyên truyền rộng rãi dưới nhiều hình thức đến các tầng lớp nhân dân. Tuy nhiên, theo ý kiến của UBND tỉnh Thái Nguyên, còn một bộ phận nhân dân chưa đồng tình, thường xuyên tụ tập phản đối tại Trạm thu phí, Ban tiếp công dân của tỉnh, yêu cầu dỡ bỏ Trạm thu phí và được đối thoại với cấp có thẩm quyền.
Bộ GTVT và UBND tỉnh Thái Nguyên sẽ chỉ đạo các cơ quan liên quan có giải pháp để hạn chế tối đa phát sinh các tình huống phức tạp. Trường hợp quá khó khăn, Bộ GTVT sẽ dừng thu phí và báo cáo Thủ tướng Chính phủ bố trí nguồn vốn nhà nước thanh toán cho nhà đầu tư và xóa trạm trên Quốc lộ 3.
Đối với Trạm thu phí T2 (hoàn vốn cho Dự án BOT cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 91 và Quốc lộ 91B), thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT đã làm việc với UBND Tp. Cần Thơ và tỉnh An Giang để xem xét các phương án xử lý vướng mắc đối với trạm T2. Trên cơ sở đánh giá tình hình an ninh, trật tự, Bộ GTVT thống nhất với kiến nghị của các địa phương lựa chọn phương án không tiếp tục thu phí tại trạm T2, báo cáo cấp có thẩm quyền bố trí vốn ngân sách nhà nước hỗ trợ cho phần đầu tư Quốc lộ 91B, giao UBND Tp. Cần Thơ tiếp nhận, quản lý bảo trì đoạn tuyến Quốc lộ 91B đã đầu tư nêu trên.
Đối với trạm thu phí La Sơn - Túy Loan, trên cơ sở tổng hợp ý kiến các Bộ, ngành, các cơ quan liên quan, Bộ Tài chính đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ và đề xuất phương án không sử dụng trạm thu phí La Sơn - Túy Loan để hoàn vốn, bổ sung vốn Nhà nước để hỗ trợ nhằm bảo đảm hiệu quả tài chính. Quan điểm của Bộ GTVT, Bộ Tư pháp thì cơ chế thu phí trạm La Sơn - Túy Loan không chịu tác động của Luật quản lý, sử dụng tài sản công nên vẫn có thể xem xét tiếp tục cho thu phí.
Do có những khó khăn, vướng mắc về giải pháp xử lý các trạm bất cập nêu trên nên đến nay các trạm vẫn chưa được thu phí, gây sụt giảm doanh thu tại các dự án. Bộ GTVT khẳng định, trường hợp không được khắc phục sớm, sẽ phá vỡ phương án tài chính, phát sinh nợ xấu, ảnh hưởng đến chính sách điều hành tiền tệ của quốc gia cũng như môi trường thu hút đầu tư tư nhân, tạo áp lực về ngân sách nhà nước trong các giai đoạn tiếp theo.
