Trả lời phỏng vấn của kênh truyền hình CNBC ngày 20/7, Tổng thống Trump cho biết ông sẵn sàng triển khai biện pháp mạnh tay hơn với Trung Quốc bằng cách áp thuế đối với 500 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, đồng nghĩa việc gần như toàn bộ hàng Trung Quốc vào Mỹ sẽ bị đánh thuế.
Khác với những lần trước đây, lần này cả Bộ Thương mại và Bộ Ngoại giao Trung Quốc đều chưa đưa ra tuyên bố chính thức nào về lời cảnh báo của Tổng thống Trump.
Truyền thông nhà nước Trung Quốc, từ hãng thông tấn nhà nước Tân Hoa Xã cho tới Thời báo Hoàn cầu, ấn phẩm phụ của Nhân dân Nhật báo - cơ quan ngôn luận của đảng Cộng sản Trung Quốc, đều không đưa tin về tuyên bố cứng rắn mới nhất của Tổng thống Trump.
Bài bình luận do Nhân dân Nhật báo đăng tải hôm 21/7 cũng không đề cập tới việc Mỹ có thể áp thuế 500 tỷ USD với hàng hóa Trung Quốc. Trong khi đó, những câu hỏi do SCMP gửi tới Bộ Thương Mại và Ngoại giao Trung Quốc liên quan tới vấn đề này đều không được trả lời.
Theo SCMP, sự im lặng của Bắc Kinh là điều bất thường. Tuy nhiên, sự im lặng này diễn ra sau khi truyền thông Trung Quốc được yêu cầu không đưa tin quá nhiều về chiến tranh thương mại Mỹ - Trung nhằm tránh lan rộng tâm lý lo sợ.
Trước đây, Trung Quốc thường lên tiếng đáp trả công khai những lời đe dọa của Mỹ. Khi Washington thông báo sẽ áp thuế đối với 50 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc vào ngày 15/6, Bộ Thương mại Trung Quốc ngay lập tức ra thông cáo tuyên bố sẽ có các biện pháp đáp trả đi kèm một danh sách chi tiết về các sản phẩm của Mỹ mà Bắc Kinh dự định sẽ áp thuế nhập khẩu bổ sung.
Sau đó, khi Tổng thống Trump tuyên bố tiếp tục áp thuế đối với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, Bắc Kinh cũng nhanh chóng phản ứng bằng cách thông báo sẽ triển khai các biện pháp đáp trả “cả về chất lượng và số lượng”. Tuy nhiên lần này, Trung Quốc không đưa ra thông tin cụ thể về các biện pháp đáp trả.
Lý do im lặng
Một góc cảng ở tình Quảng Tây, Trung Quốc (Ảnh: Reuters).
Iris Pang, nhà kinh tế học về Trung Quốc tại ING Bank, nhận định việc Bắc Kinh không đáp trả cảnh báo cứng rắn của Tổng thống Trump lần này một phần bởi vì cho rằng nhà lãnh đạo Mỹ có thể chỉ đang dọa dẫm.
Ông Trump chỉ đưa ra cảnh báo trong một cuộc phỏng vấn, chứ không phải thông báo chính thức.
Theo bà Pang, lời đe dọa áp thuế đối với 500 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc không mới và đây có thể là chiến thuật của Tổng thống Trump để chuyển hướng chú ý của dư luận sau vụ lùm xùm liên quan tới hội nghị thượng đỉnh của hai nhà lãnh đạo Nga - Mỹ tại Phần Lan.
“Trung Quốc sẽ không lo ngại trừ khi lộ trình cụ thể của việc thực thi lời đe dọa này được công bố”, chuyên gia Pang cho biết.
Một lý do khả thi khác là Trung Quốc không còn gì để bổ sung sau những tuyên bố trước đây của nước này, cũng với những lời cảnh báo tương tự của Mỹ.
“Trung Quốc sẽ phải chịu tổn hại từ cuộc chiến tranh thương mại với Mỹ… và chúng ta sẽ phải có biện pháp đáp trả. Trung Quốc càn giáng cho Mỹ một đòn tấn công trực diện và đau đớn để Mỹ thực sự nhận ra rằng chiến tranh thương mại là thảm họa với Mỹ cũng như với các nước khác và toàn thế giới”, bài bình luận trên Nhân dân Nhật báo ngày 21/7 nhấn mạnh, song không đề cập tới cảnh báo mới nhất của Tổng thống Trump.
Trên thực tế, Trung Quốc khó có thể đáp trả tương xứng với quy mô áp thuế 500 tỷ USD như cảnh báo của Tổng thống Trump.
Theo số liệu thống kê của Mỹ, Trung Quốc chỉ nhập khẩu khoảng 130 tỷ USD hàng hóa từ Mỹ. Như vậy,nếu muốn đáp trả, Bắc Kinh có thể sẽ phải dùng tới những biện pháp phi thuế quan.
Tính đến nay, Trung Quốc và Mỹ đã áp thuế 25% đối với 34 tỷ USD hàng hóa của nhau. Ngoài ra, mức thuế áp lên 16 tỷ USD hàng hóa nữa dự kiến sẽ bắt đầu có hiệu lực trong những tuần sắp tới.
Trong khi đó, Washington đang lên kế hoạch bắt đầu áp thuế 10% đối với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc.
Ngoài những lời đe dọa áp thuế bổ sung, Tổng thống Trump cũng chỉ trích sự sụt giá gần đây của đồng nhân dân tệ.
“Trung Quốc, Liên minh châu Âu và các nước khác đã thao túng tiền tệ và duy trì lãi suất thấp trong khi Mỹ vẫn tăng lãi suất và đồng USD ngày càng mạnh hơn qua từng ngày - điều này đã lấy đi lợi thế cạnh tranh lớn của chúng ta. Như thường lệ, đây không phải là cuộc chơi công bằng”, Tổng thống Trump viết trên Twitter ngày 20/7.
Trung Quốc thường phớt lờ các cáo buộc của nhà lãnh đạo Mỹ về đồng nhân dân tệ. Ngân hàng trung ương Trung Quốc, cơ quan phụ trách chính sách tỷ giá hối đoái của Trung Quốc, cũng hiếm khi công khai đáp trả những tuyên bố của Tổng thống Trump.
Tuy vậy, Thống đốc ngân hàng trung ương Trung Quốc Yi Gang trước đó từng tuyên bố Bắc Kinh sẽ không sử dụng tỷ giá đồng nhân dân tệ làm vũ khí trong chiến tranh thương mại với Washington.
Về lý thuyết, đồng nhân dân tệ yếu hơn so với đồng USD có thể mang lại lợi thế cho hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc vì hàng hóa Trung Quốc sẽ có giá cạnh tranh hơn trong thị trường Mỹ.
Trả lời phỏng vấn của CNBC, Tổng thống Trump cho biết Mỹ đang “bị lợi dụng” trên nhiều lĩnh vực, bao gồm chính sách thương mại và tiền tệ. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Mỹ cũng nhấn mạnh việc ông áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc không nhằm mục đích xấu đối với Bắc Kinh.
