Khoản đầu tư lớn này được thúc đẩy bởi những nỗ lực của nước này nhằm tự cung tự cấp chip để phòng ngừa được những rủi ro tiếp theo từ các hạn chế của phương Tây có thể cản trở khả năng tiếp cận những công nghệ quan trọng.
Theo dữ liệu từ Hiệp hội ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu (SEMI), trong nửa đầu năm 2024, Trung Quốc đã chi tới 24,73 tỷ USD để mua sắm thiết bị sản xuất chip. Con số này lớn hơn tổng chi tiêu 23,68 tỷ USD của Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Bắc Mỹ và Nhật Bản trong cùng kỳ. Mỹ chiếm phần lớn chi tiêu ở Bắc Mỹ.
Việc chi tiêu ồ ạt của Trung Quốc đã tăng tốc kể từ khi Mỹ đưa ra các hạn chế xuất khẩu chặt chẽ hơn vào tháng 10/2022. Theo SEMI, chi tiêu hàng năm tăng vọt từ 28 tỷ USD vào năm 2022 lên 36,6 tỷ USD vào năm 2023, dự kiến con số này sẽ vượt quá 35 tỷ USD trong năm nay.
Clark Tseng, Giám đốc cấp cao tại SEMI cho biết, tình trạng tích trữ có khả năng sẽ kéo dài sang nửa cuối năm nay, nhưng ông dự đoán sẽ có sự chậm lại vào năm tới để "tiêu thụ hết công suất".
Kinh tế theo quy mô hay dư thừa công suất?
Ông Tseng cho biết, việc đầu tư quá mức như vậy cuối cùng sẽ dẫn đến "công suất không hiệu quả hoặc không được sử dụng hết trong tương lai", tạo ra áp lực về giá cho các đối tác trong ngành bên ngoài Trung Quốc.
Trung Quốc có nhiều kinh nghiệm hơn trong việc sản xuất chip thế hệ cũ, được xây dựng trên các chip có kích thước ít nhất là 20 nanomet. Những con chip này được sử dụng rộng rãi trong các thiết bị điện tử tiêu dùng, ô tô và đồ gia dụng.
Do đó, thế giới có thể sớm phải đối mặt với tình trạng dư thừa công suất sản xuất chip cũ như đã hiện diện trong các ngành công nghiệp khác như xe điện và tấm pin mặt trời. Các công ty sẽ thấy khó cạnh tranh với các công ty Trung Quốc tràn ngập thị trường bằng các sản phẩm rẻ hơn.
Tuy nhiên, Alex Capri, giảng viên cao cấp tại Đại học Quốc gia Singapore và là nghiên cứu viên tại Hinrich Foundation cho biết: "Trung Quốc vẫn còn một chặng đường dài phía trước khi nói đến chip tiên tiến và mạnh mẽ hơn”. Chip tiên tiến có bóng bán dẫn nhỏ hơn, cho phép đóng gói nhiều bóng bán dẫn hơn vào một chất bán dẫn duy nhất và tạo ra khả năng xử lý mạnh mẽ hơn.
Ông lưu ý rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ đã cắt đứt Trung Quốc khỏi công nghệ sản xuất tiên tiến - công nghệ quang khắc cực tím (EUV). Các hạn chế đã tạo ra một nút thắt có thể gây ra sự cản trở nghiêm trọng cho những nỗ lực của Trung Quốc nhằm tiến tới sản xuất chip tiên tiến hơn.
"Họ đang cố gắng tìm ra cách để xây dựng nó, nhưng điều đó gần như là không thể", ông cho biết. Trường hợp ngoại lệ là điện thoại thông minh Mate 60 Pro của Huawei được ra mắt vào năm ngoái với chip 7 nanomet.
Mặc dù Tập đoàn sản xuất chip SMIC đã có bước đột phá khi sản xuất chip 7 nanomet mà không cần thiết bị EUV, nhưng ông cho biết "việc này kém hiệu quả hơn, tốn kém hơn nhiều so với việc sử dụng thiết bị tiên tiến".
Ông Capri cho biết, các công ty Trung Quốc có thể đang tích trữ thiết bị sản xuất chip trong một động thái phòng ngừa trước những rủi ro tiềm ẩn rằng Mỹ có thể tiếp tục áp đặt các hạn chế xuất khẩu đối với lĩnh vực này trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ.
Các lệnh hạn chế xuất khẩu toàn diện đã không thể đẩy Trung Quốc khỏi vị trí là nguồn doanh thu lớn nhất của nhiều nhà sản xuất thiết bị bán dẫn lớn nhất thế giới.
Năm ngoái, Hà Lan và Nhật Bản đã công bố các hạn chế xuất khẩu đối với thiết bị bán dẫn tiên tiến sang Trung Quốc trong một động thái tương tự với Mỹ nhằm cắt đứt Trung Quốc khỏi công nghệ quan trọng này.
Nhà sản xuất thiết bị bán dẫn của Hà Lan ASML đã ghi nhận tỷ trọng doanh thu từ việc bán cho khách hàng Trung Quốc tăng gấp đôi từ 17% trong quý IV năm 2022 lên 49% trong quý II năm nay.
Cả Tokyo Electron và Screen Holdings đều có hơn 40% tổng doanh thu từ Trung Quốc trong quý II và kỳ vọng doanh số sẽ tiếp tục tăng.
Theo SEMI, trong quý II, doanh số bán thiết bị sang Trung Quốc đạt 12,21 tỷ USD, so với 4,52 tỷ USD sang Hàn Quốc, 3,9 tỷ USD sang Đài Loan (Trung Quốc) và 1,61 tỷ USD sang Nhật Bản.
