Khi giám định tổn thất, doanh nghiệp bảo hiểm nhận thấy có nhiều điểm bất hợp lý nên đã trưng cầu giám định của Viện Khoa học hình sự thuộc Tổng cục Cảnh sát. Kết luận sau đó là các dấu vết trên xe ô tô không phù hợp với va chạm như khai báo, chủ xe đã tạo hiện trường giả nhằm trục lợi bảo hiểm.
Vụ việc trên chỉ là một trong hàng nghìn vụ trục lợi bảo hiểm đã được các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ và cơ quan chức năng phát hiện trong suốt những năm qua. Theo số liệu thống kê, tổng số vụ trục lợi bảo hiểm phi nhân thọ trong giai đoạn 2007 - 2012 là 5.079 vụ, với tổng số tiền trục lợi là 215,3 tỷ đồng. Trung bình tổn thất, sự kiện bảo hiểm về trục lợi bảo hiểm là 35,9 tỷ đồng/năm.
Rất nhiều hành vi trục lợi đã được phát hiện như: chủ xe cơ giới tự phá hỏng các bộ phận của xe hoặc hủy hoại dưới hình thức đốt xe, lao xe xuống vực (chủ yếu là xe cũ); tự đốt nhà xưởng; tự làm chìm tàu; lái xe gây tai nạn không có giấy phép lái xe sau đó thay thế người khác có giấy phép lái xe; hai bên chủ xe phối hợp làm 2 bộ hồ sơ công an khác nhau trong cùng một vụ tai nạn hoặc chủ xe dựng hiện trường giả vụ tai nạn....
Tổng số vụ trục lợi bảo hiểm phi nhân thọ trong giai đoạn 2007 - 2012 là 5.079 vụ, với tổng số tiền trục lợi là 215,3 tỷ đồng. Trung bình tổn thất, sự kiện bảo hiểm về trục lợi bảo hiểm là 35,9 tỷ đồng/năm.
Theo nhận định của cơ quan chức năng, số vụ trục lợi bảo hiểm đã tăng nhanh cả về số lượng, số tiền trục lợi và quy mô trục lợi bảo hiểm. Nguyên nhân khách quan là việc áp dụng các loại trách nhiệm pháp lý để xử lý các hành vi trục lợi bảo hiểm hiện nay mới chỉ đáp ứng được một phần yêu cầu thực tế. Theo đó, pháp luật về kinh doanh bảo hiểm đã có những quy định cụ thể, tạo điều kiện cho doanh nghiệp bảo hiểm từ chối bồi thường hay hủy hợp đồng khi phát hiện ra những hành vi gian dối, trục lợi bảo hiểm. Trường hợp có tranh chấp về hợp đồng bảo hiểm sẽ được xử lý tại các tòa án dân sự. Tuy nhiên kết quả phán quyết của tòa án thường là việc doanh nghiệp bảo hiểm có phải bồi thường hay không (hậu quả về vật chất), chưa có tính răn đe đối với những đối tượng trục lợi bảo hiểm.
“Nhiều trường hợp do hạn chế về nghiệp vụ điều tra, doanh nghiệp bảo hiểm vẫn phải bồi thường gây ảnh hưởng đến an toàn tài chính của doanh nghiệp và uy tín của ngành bảo hiểm”, một chuyên gia trong ngành cho biết.
Tất nhiên, ngoài lý do khách quan là chế tài chưa nghiêm, một nguyên nhân khác là do các doanh nghiệp bảo hiểm đã không đánh giá đúng khả năng tài chính của người được bảo hiểm, nhận bảo hiểm cho những DN làm ăn thua lỗ, có nguy cơ phá sản; công ty bảo hiểm để đại lý bán bảo hiểm mà không thể kiểm soát thông tin tổn thất.
Trong khi đó, công tác giám định hiện trường còn chưa chuyên nghiệp, không kịp thời giám định, ghi nhận thông tin theo khai báo của lái xe mà không kiểm tra xác minh. Thậm chí nhiều trường hợp có sự cấu kết của cán bộ bảo hiểm và khách hàng.
Bên cạnh đó, bảo hiểm chăm sóc sức khỏe phối hợp với môi giới cấp qua các cơ sở y tế có tỷ lệ bồi thường cao do các cơ sở y tế nắm được quy định bảo hiểm, phạm vi bảo hiểm, ghi hóa đơn theo yêu cầu của khách hàng hoặc thậm chí gợi ý cách ghi hóa đơn để khách hàng được bồi thường.
Trong một báo cáo chuyên ngành, Bộ Tài chính nhận định rằng, những hành vi vi phạm trong lĩnh vực bảo hiểm không rời rạc, riêng lẻ mà đã xuất hiện ngày càng nhiều các trường hợp có sự cấu kết, thông đồng với nhau để trục lợi, khiến tình trạng này ngày càng trở nên tinh vi và phức tạp hơn.
Để ngăn chặn trục lợi bảo hiểm, hiện nay, các doanh nghiệp bảo hiểm đang thắt chặt việc kiểm tra tình trạng xe trước khi cấp đơn nhằm giảm thiểu tốt nhất các vụ bồi thường, đồng thời, những khách hàng có lịch sử bồi thường xấu cũng sẽ bị tăng phí bảo hiểm cho các năm tiếp theo.
Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp trước mắt. Về lâu dài, các doanh nghiệp bảo hiểm vẫn mong đợi cơ quan chức năng ban hành một chế tài và đạo luật nghiêm khắc, đủ sức răn đe hành vi này.
