TP.HCM lại “nóng” chuyện cải tạo chung cư cũ

10 năm, chỉ cải tạo hơn 6% chung cư cũ

Ngày 3/6, cuộc gặp gỡ doanh nghiệp địa ốc của Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân, Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Thành Phong cùng nhiều lãnh đạo Thành phố để nghe doanh nghiệp nói về việc vì sao tới thời điểm này, chương trình cải tạo chung cư cũ của Thành phố dù đã có nhà đầu tư mà vẫn “đứng bánh”.

Theo thống kê của Sở Xây dựng TP.HCM, hiện nay, trên địa bàn TP.HCM có 474 chung cư cũ xây dựng trước năm 1975, tập trung ở các quận 1, 10, 3, 5 và 4. Hầu hết các chung cư này được kiểm định là hư hỏng nặng, nguy hiểm, với tỷ lệ chất lượng còn lại thấp hơn 55% và xếp loại nguy hiểm cấp D - cấp độ nguy hiểm cao nhất.

Theo kế hoạch mà Sở Xây dựng đề ra, đến năm 2020, TP.HCM sẽ hoàn thành tháo dỡ và đầu tư xây dựng mới ít nhất 50% trong số 474 chung cư cũ kể trên. Tuy nhiên, trong 10 năm qua, TP.HCM chỉ mới tháo dỡ để xây mới 32 chung cư cũ hư hỏng với khoảng 4.000 hộ gia đình. Như vậy, tốc độ cải tạo chung cư cũ tại TP.HCM còn rất chậm, chưa đáp ứng được yêu cầu đảm bảo cuộc sống của người dân cư ngụ trong chung cư cũ, cũng như chương trình chỉnh trang đô thị.

Năm 2017, TP.HCM phấn đấu cải tạo, sửa chữa 10 chung cư (16 lô), bồi thường giải phóng mặt bằng 5 chung cư (7 lô); tháo dỡ 5 chung cư (8 lô) bị hư hỏng nặng, nguy hiểm. Thành phố cũng sẽ khởi công 6 chung cư tại vị trí các chung cư cũ đã tháo dỡ với quy mô 1.785 căn hộ.

Trước yêu cầu cấp bách phải thực hiện nhanh quá trình cải tạo và xây mới chung cư cũ, UBND TP.HCM mới đây đã ban hành quyết định ủy quyền, phân công cho UBND quận huyện thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn liên quan đến thủ tục đầu tư cải tạo, sửa chữa chung cư cũ và xây dựng chung cư mới thay thế chung cư cũ trước năm 1975 trên địa bàn. Nhưng tới nay, tiến độ thực hiện việc cải tạo chung cư cũ vẫn dậm chân tại chỗ. Nhiều doanh nghiệp cho rằng, có vô vàn lý do gây ra tình trạng này.

Trong đó, ông Lê Anh Tuấn, Tổng giám đốc Công Ty TNHH Đầu tư kinh doanh bất động sản Việt Gia Phú cho biết, doanh nghiệp ông rất quan tâm tới chương trình cải tạo chung cư cũ của TP.HCM. Tuy nhiên, sau thời gian dài tìm hiểu thì ông nhận ra rằng, doanh nghiệp mình “không có phần” ở chương trình này.

“Dù TP.HCM có hàng trăm chung cư cũ trong diện cần cải tạo gấp, tuy nhiên các doanh nghiệp chỉ nhắm tới những chung cư cũ nằm tại vị trí đất vàng của Thành phố, vì những chung cư này cải tạo mới có lời, còn các chung cư cũ ở ngoại ô và không nằm trong diện đất vàng thì doanh nghiệp không nhòm ngó tới, bởi không có lợi nhuận.

Đặc biệt, những chung cư đất vàng doanh nghiệp xí phần lại không chịu thực hiện bởi nhiều lý do, trong đó có một lý do mà chỉ doanh nghiệp trong ngành mới biết đó là họ xí phần rồi để đó.

Việc xí đất rồi để đó chủ yếu với các doanh nghiệp không có vốn thực hiện, đang đợi bán lại dự án cho doanh nghiệp đến sau hoặc đợi doanh nghiệp có vốn góp vào cùng làm. Chính vì vậy, mà chương trình cải tạo chung cư cũ của TP.HCM đang “đứng bánh” trong thời gian qua”, ông Tuấn nói.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp than phiền với lãnh đạo Thành phố rằng, lý do chương trình có bước tiến chậm còn do thủ tục hành chính rườm rà, làm cản trở các dự án thực hiện.

Báo cáo Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân, ông Võ Văn Bé, Tổng giám đốc Công ty TNHH Xây dựng - Thương mại Thuận Việt cho biết, cách đây 7 năm công ty ông đã trình đề án xây lại chung cư sắp sập ở phường 2, quận 10 với các sở ngành của Thành phố, nhưng đến nay vẫn chưa được thông qua.

Để làm dự án này, công ty ông đã trình phương án khả thi hơn cả quy định của Thành phố, trong đó có nội dung, người dân có nhà 30 m2 được "đổi" chung cư mới với diện tích 45 m2.

Trên cơ sở quỹ nhà, quỹ đất của khu chung cư cũ, công ty này đề xuất xây dựng mới với những căn nhà tiêu chuẩn rộng hơn, hiện đại hơn..., giao cho người dân rồi lấy quỹ đất dôi dư kinh doanh hoàn vốn, Nhà nước không bỏ tiền ra, với điều kiện chỉ cần lấy quỹ đất ở quận 10 diện tích khoảng 2 ha đất trống để xây dựng 2.000 căn hộ cho toàn bộ dân ở tạm trong 4 năm. Tuy nhiên, đến nay đề xuất này vẫn chưa được duyệt.

Ngoài ý kiến trên, ông Bé cũng cho rằng, khi xây dựng đô thị ngầm trên đường Lê Lợi, Thành phố cần phải làm song song với tuyến metro để giảm lãng phí.

Nhiều doanh nghiệp cũng thẳng thắn nói với lãnh đạo TP.HCM rằng, để cải tạo được một dự án chung cư cũ là quá "chua", vì ngoài thủ tục hành chính nhiêu khê, mất nhiều thời gian, thì vấn đề giải phóng mặt bằng cực kỳ nan giải. Tại hầu hết các chung cư cũ, phần lớn nhà dân có diện tích rất nhỏ, nhiều nhà tình trạng pháp lý mù mờ, nên không có cơ sở để bồi thường, tái định cư, trong khi dân vẫn cố bám trụ không chịu nhận tiền di dời.

Cần loại trừ cơ chế "xin - cho"

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cho rằng, Thành phố muốn phát triển được chương trình cải tạo chung cư cũ, thì cần có sự quyết liệt hơn trong công tác cải cách thủ tục hành chính về đầu tư, xây dựng, kinh doanh bất động sản, trong đó có quy trình, thủ tục thu tiền sử dụng đất, đảm bảo minh bạch, thông thoáng, nhanh chóng, loại trừ cơ chế "xin - cho", nhũng nhiễu, tiêu cực.

Trước những vướng mắc mà doanh nghiệp đưa ra, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong cho biết, giải pháp mà Thành phố đưa ra để giải quyết khó khăn này đã có, đó là tập trung phát triển các thành phố vệ tinh, không thể nén dân số bằng xây dựng nhà cao tầng ở khu trung tâm.

 Nhiều khu chung cư cũ tại TP.HCM đang xuống cấp trầm trọng

Cụ thể, tập trung phát triển Thành phố về phía Nam để xây dựng Đô thị cảng Hiệp Phước, phía Tây Bắc với việc xây dựng Khu đô thị Tây Bắc, phía Đông Bắc với dự án khu Thanh Đa, phát triển về phía Đông với Khu đô thị mới
Thủ Thiêm...

“Phát triển đô thị vệ tinh để hạn chế sự dịch chuyển dân cư từ bên ngoài vào và ở đó sẽ xây dựng các trung tâm dịch vụ, mua sắm. Chúng tôi quan tâm đến việc tổ chức xây dựng hệ thống không gian ngầm, trong điều kiện Thành phố không thể mở rộng. Tôi đã giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc tính toán, nhưng không phát triển đơn lẻ, mà phải phát triển đồng bộ hệ thống không gian ngầm”, ông Phong cho biết.

Nguồn vốn từ nay đến năm 2020 Thành phố cần để quy hoạch đô thị, theo ông Phong là khoảng 500.000 tỷ đồng, trong đó ngân sách Thành phố lo được 34,8%, hơn 60% còn lại nhờ vào nguồn lực các nhà đầu tư, huy động các nguồn lực tham gia vào thực hiện các chương trình.

“Thành phố sẽ nghiên cứu cải thiện môi trường đầu tư, đa dạng hóa kêu gọi đầu tư, giảm tối đa thủ tục cho nhà đầu tư. Tôi mong các doanh nghiệp chung sức phát triển Thành phố”, ông Phong kêu gọi.

Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân cho biết, trong thời gian này, Thành phố sẽ thực hiện công khai quy hoạch, kế hoạch các dự án, đẩy mạnh hợp tác công tư, tạo nguồn vốn cho Thành phố phát triển, đẩy mạnh hoàn thiện và nâng cao môi trường đầu tư, phải coi sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo hiệu quả công việc…