Thưa Thiếu tướng, công tác điều tra vụ lừa đảo tài chính đa cấp qua mạng đã được Tổng cục Cảnh sát tiến hành như thế nào và thu được những kết quả gì?
Trước hết, có thể khẳng định đây là một loại tội phạm mới, lợi dụng công nghệ cao để lừa đảo, tính chất đặc biệt nghiêm trọng. Chúng tôi đã xác định, số nạn nhân thông qua hình thức đầu tư tài chính đa cấp qua mạng (như Cally, Colony Invest, Money Invest, Las Vegas Invest…) lên đến hàng chục nghìn người ở nhiều tỉnh, thành khác nhau, như Hà Nội, TP. HCM, Bắc Ninh, Lạng Sơn, Đồng Tháp, Tiền Giang, Bến Tre… với số tiền tương đối lớn. Tổng cục đã triệu tập 8 trên hơn 10 địa phương được xác định là có người bị hại để họp và phối hợp phá án.
Hoạt động đầu tư đa cấp qua mạng được biết đến ở VN từ đầu năm nay, song tại sao đến giờ cơ quan điều tra mới lật tẩy các đối tượng lừa đảo?
 |
Thực ra, đối với VN là mới, nhưng đối với thế giới thì loại tội phạm này đã có từ lâu. Quá trình điều tra cho thấy, các hoạt động lừa đảo đã được chuẩn bị từ tháng 12/2006. Một số đối tượng tham gia đã đến các nước như Trung Quốc, Thái Lan để học cách quyền góp tiền qua mạng. Việc thu thập tài liệu chứng minh loại tội phạm này ban đầu cũng có những khó khăn. Khó khăn thứ nhất là một số trang web được đăng ký từ nước ngoài. Bản thân người bị hại cũng tự nguyện nộp tiền vào để lấy tiền lãi hàng ngày. Lúc chúng tôi phá án nhiều người vẫn còn ngỡ ngàng không nghĩ mình bị lừa. Yêu cầu của luật pháp là phải chứng minh được sự phạm tội. Để làm được việc này, chúng tôi cũng phải phối hợp với cảnh sát quốc tế, thông qua Interpol, và qua những nghiệp vụ kỹ thuật điều tra trên mạng. Kết quả điều tra cho thấy, địa chỉ, tên miền của những mạng này đều không có thật, không đăng ký hoạt động tại VN. Đối tượng phạm tội lừa đảo lấy tiền đầu tư của người sau trả cho người trước nên đến một chừng mực nào đó, người sau không còn nữa, thì không còn tiền để trả cho người đầu tư. Sau khi trả cho người đầu tư trước, phần còn lại một nhóm người chiếm hưởng, chúng tôi cũng đã lần theo các đầu mối và đến được các đối tượng cầm đầu. Nhóm đối tượng này từng đi nước ngoài để tham gia các cuộc tìm hiểu để về nước triển khai, với các vai trò khác nhau vừa là thu tiền, thủ quỹ vừa là quản trị mạng, tổ chức đường dây.
Thưa Thiếu tướng, cơ quan công an đã phá được đường dây Colony Invest, không biết những mạng khác như Las Vegas Invest, Money… đã bị xử lý hay chưa?
Điều kiện tồn tại của hoạt động lừa đảo này là phải kêu gọi càng nhiều người đầu tư càng tốt, và như thế nạn nhân càng nhiều cho nên Tổng cục quyết định là phải phá 1-2 đường dây, mà không chờ đủ chứng cứ của tất cả các đường dây khác để phá cùng lúc. Chúng tôi quyết định phá 2 đường dây quan trọng nhất là Cally và Colony Invest để cảnh báo người dân, nếu không tình hình sẽ rất phức tạp. Với những đường dây khác, chúng tôi cũng đã có thông tin, sắp tới Tổng cục sẽ chỉ đạo C15 và các địa phương tiếp tục bóc gỡ những trang web khác. Một số trang web mà Công an Hà Nội phát hiện được nhỏ hơn nhưng cũng với hình thức tương tự.
Liệu những đường dây còn lại, các đối tượng lừa đảo có thể tẩu tán tiền và trốn mất?
Cho đến giờ này, kể cả những đường dây mà chúng tôi đã phá, thì số lượng tiền thu được cũng không phải đã hết. Nhưng chúng tôi cũng đã có những biện pháp để quản lý đối tượng. Sâu hơn về những việc ấy thì nên dành cho cơ quan điều tra.
Thiếu tướng có thể cho biết, cơ quan cảnh sát điều tra đã thu giữ lượng tiền và tài sản là bao nhiêu, hướng xử lý như thế nào?
Các đối tượng lừa đảo có quảng bá và tổ chức hội thảo về những tập đoàn tài chính lớn của Mỹ, lấy tiền đầu tư ra nước ngoài để đầu tư vào các lĩnh vực giải trí cao cấp, nhưng trên thực tế, phần tiền sau khi lấy của nhà đầu tư sau trả cho nhà đầu tư trước, còn lại các đối tượng chia nhau, không chuyển ra nước ngoài, cũng như không có bất cứ hoạt động kinh doanh hợp pháp nào như quảng cáo đã nêu. Những đối tượng này, đến nay chúng tôi cũng chứng minh được họ đã chia nhau tiền theo một tỷ lệ đã được thỏa thuận trước, và dùng tiến ấy để mua nhà, mua cổ phiếu và các tài sản khác. Bước đầu, các đối tượng trong đường dây Colony Invest đã nộp lại cho cơ quan điều tra số tiền hơn 7 tỷ đồng cộng với một lượng tài sản khác. Chúng tôi cho rằng, đây chưa phải là con số cuối cùng, và việc xử lý tài sản này về nguyên tắc phải do tòa án quyết định sau khi vụ án được đưa ra xét xử. Theo luật thì khoản tiền này sẽ được trả lại cho người bị hại. Tuy nhiên, đây là một việc rất khó, vì người bị hại không có chứng từ, biên nhận nào cả.
Trong tổ chức các đường dây đa cấp, thì có thể một người vừa là nạn nhân của người đầu tư trước, vừa là người đi lừa những người đầu tư đến sau. Vậy, cơ quan điều tra dựa trên những căn cứ nào để ra quyết định khởi tố bị can và tạm giữ đối tượng?
Trước hết, về mặt tội danh thì chúng tôi xác định ở đây có đầy đủ yếu tố của tội lừa đảo. Dấu hiệu thứ nhất là dấu hiệu gian dối, họ tổ chức ra một cái mạng nhưng mà không có thực, điện thoại và địa chỉ đăng ký đều không tồn tại. Thứ hai, họ nói tổ chức đầu tư cho hoạt động giải trí cao cấp nhưng đều không có hoạt động. Thứ ba, họ nói lượng tiền này được chuyển cho công ty tài chính mẹ, nhưng trên thực tế các đối tượng chia nhau và dùng tiền này để mua tài sản riêng. Hoạt động gian dối này chúng tôi đã chứng minh đủ. Còn dấu hiệu thứ 2 là dấu hiệu chiếm đoạt, thì những ai tham gia vào việc chiếm hưởng trái phép phần tiền của hoạt động này đều phạm tội. Cho đến nay, toàn bộ các đối tượng chúng tôi đã bắt trong 2 đường dây Cally và Colony đã nhận tội, nộp lại tiền và vai trò của từng đối tượng trong vụ án đã được xác định, có đối tượng thiết lập mạng, có đối tượng tổ chức hội thảo, gom tiền, chia tiền hàng ngày…
Vậy đến lúc này đã bắt được bao nhiêu đối tượng?
Đối với 2 đường dây này, Tổng cục Cảnh sát khởi tố 12, bắt 11 và 1 đối tượng đã trốn khỏi nơi cư trú, nhưng chắc chắn trong thời gian ngắn chúng tôi sẽ bắt được. Còn một đường dây ở Đồng Tháp, theo chỉ đạo của Tổng cục cũng đã bắt 3 đối tượng. Toàn bộ vụ án này đang được tập trung điều tra để củng cố chứng cứ.
