Dự án đầu tay nhiều trắc trở
Trong các số báo trước, Đầu tư Chứng khoán đã đăng tải thông tin về Thái Hưng, một "đại gia" đất thép chuyên săn tìm các doanh nghiệp nhà nước sở hữu nhiều lô đất vàng để thu gom cổ phần trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, đầu tư bất động sản từng là "khẩu vị" ưa thích của doanh nghiệp này từ lâu.
Ngày 27/6/2011, UBND tỉnh Thái Nguyên cấp phép cho Công ty Thái Hưng thực hiện dự án Khu đô thị mới Việt Bắc, nằm trên địa bàn hai phường Tân Lập và Gia Sàng, với diện tích quy hoạch gần 95 ha, dự kiến thực hiện trong 5 năm (2011 - 2016), tổng số vốn đầu tư 1.200 tỷ đồng. Trong khi dự án Khu đô thị mới Việt Bắc chưa triển khai thì đến ngày 18/1/2012, UBND TP. Thái Nguyên công bố quy hoạch chi tiết xây dựng Khu đô thị Thái Hưng (Thái Hưng Eco City). Đây thực chất là dự án Khu đô thị mới Việt Bắc mở rộng, với tổng diện tích đất quy hoạch 196,8 ha.
Ngày 3/8/2012, Sở Kế hoạch và Đầu tư Thái Nguyên cấp giấy chứng nhận đầu tư dự án này cho Công ty Thái Hưng. Sau 5 năm, dự án vẫn không được triển khai nên đến tháng 7/2017, UBND tỉnh Thái Nguyên đã ra quyết định chấm dứt hoạt động và thu hồi giấy chứng nhận đầu tư của dự án Thái Hưng Eco City đã cấp cho Công ty Thái Hưng.
Tháng 7/2016, Công ty cổ phần Luyện cán thép Gia Sàng (doanh nghiệp nhà nước được cổ phần hoá năm 2006, sau nhiều lần tái cơ cấu không thành công đã ngừng hoạt động năm 2013 vì nợ hàng trăm tỷ đồng) tổ chức phiên đấu giá một số tài sản thuộc diện bị kê biên. Kết quả, Công ty Thái Hưng trúng đấu giá tài sản là Nhà máy Luyện cán thép Gia Sàng gắn liền với khu đất thuê 50 năm (đến năm 2047) rộng 226.862 m2, với giá hơn 56,8 tỷ đồng (cao hơn giá khởi điểm 50 triệu đồng).
Ngày 23/9/2016, UBND tỉnh Thái Nguyên ban hành Quyết định 2448/QĐ-UBND về việc thu hồi gần 214.000 m2 đất của Công ty Gia Sàng cho Công ty Thái Hưng thuê. Trước các cổ đông của Gia Sàng, Công ty Thái Hưng cam kết sẽ thực hiện đúng các điều kiện khi tham gia đấu giá, bao gồm đầu tư xây dựng cải tạo và khôi phục sản xuất Nhà máy Luyện cán thép Gia Sàng, tạo công ăn việc làm cho người lao động. Song, cuối năm 2016, Thái Hưng cho nhà máy dừng hoạt động với lý do quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu, thiết bị mất mát nhiều và cho tháo dỡ nhà máy.
Tại vị trí của Nhà máy Luyện cán thép Gia Sàng, Công ty Thái Hưng đã xin chủ trương để thực hiện dự án Thái Hưng Eco City và đã được UBND tỉnh Thái Nguyên phê duyệt tháng 11/2017. Ngày 25/12/2017, UBND tỉnh Thái Nguyên giao cho Công ty Thái Hưng nhiệm vụ lập quy hoạch chi tiết xây dựng, tỷ lệ 1/500 dự án Thái Hưng Eco City. Chỉ sau đó hai ngày (tức ngày 27/12/2017), quy hoạch chi tiết dự án này chính thức được phê duyệt.
Đến ngày 29/10/2018, UBND tỉnh Thái Nguyên đã chính thức cho phép Công ty Thái Hưng chuyển mục đích sử dụng gần 21,4 ha đất của Nhà máy Luyện cán thép Gia Sàng sang mục đích xây dựng Khu đô thị mới Thái Hưng Eco City (Thái Hưng Eco City mới, không phải dự án bị thu hồi năm 2017). Đây là dự án bất động sản đầu tay của Thái Hưng, có quy mô dân số khoảng 3.800 người, tổng mức vốn đầu tư hơn 2.000 tỷ đồng, về sau được đổi tên thành Crown Villas.
Liên quan đến khu đất của nhà máy luyện thép cũ, năm 2018, các hộ dân là ông Lê Xuân Hộ và bà Vũ Thị Kiều Oanh (tổ 14, phường Gia Sàng, TP. Thái Nguyên) đã gửi đơn khiếu nại về quyết định thu hồi đất nói trên của tỉnh Thái Nguyên cho Công ty Thái Hưng. Những người này cho rằng, đơn vị thi hành án đã kê biên tài sản của Gia Sàng không phải tài sản thế chấp cho Ngân hàng Công Thương nhưng lại đảm bảo thi hành án cho ngân hàng này, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của gia đình họ - những người đã dùng tài sản của mình bảo lãnh cho Công ty Gia Sàng vay tiền của Ngân hàng Đông Á.
Ngoài ra, ông Hộ, bà Oanh cũng đề nghị làm rõ việc Công ty Thái Hưng được giao đất thuê để khôi phục nhà máy thép nhưng về sau lại chuyển đổi thành dự án bất động sản. Ngày 30/7/2018, Thanh tra Bộ Tư pháp đã ban hành Kết luận thanh tra xác minh nội dung tố cáo đối với việc tổ chức thi hành án và bán đấu giá tài sản nói trên. Kết luận chỉ rõ, hoạt động bán đấu giá tài sản của Công ty Gia Sàng không khách quan, minh bạch, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của bà Oanh là người bảo lãnh cho Công ty Gia Sàng vay tiền của Ngân hàng Đông Á.
Ngày 18/1/2019, trên cơ sở văn bản của Ban Dân nguyện, thuộc Uỷ ban Thường vụ Quốc hội gửi kèm đơn của bà Vũ Thị Kiều Oanh, Văn phòng Chính phủ gửi Công văn đến UBND tỉnh Thái Nguyên truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Trương Hoà Bình đề nghị làm rõ quá trình bán đấu giá này. Tuy nhiên, tại văn bản trả lời ngày 30/11/2019, UBND tỉnh Thái Nguyên khẳng định việc bán đấu giá tuân thủ đúng các quy định pháp luật về bán đấu giá tài sản, đơn thư của bà Oanh là không có cơ sở.
Tháng 6/2022, Tổ công tác của Thanh tra Chính phủ đã làm việc với tỉnh Thái Nguyên trong 5 ngày để kiểm tra, rà soát các nội dung xung quanh việc thu hồi và cho thuê đất của Công ty Luyện cán thép Gia Sàng; việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án Thái Hưng Eco City… Cho đến giờ, kết quả cuộc thanh tra này vẫn chưa được công bố.
Việc Công ty Thái Hưng trúng đấu giá khối tài sản trên đất của Công ty Gia Sàng với giá 56,8 tỷ đồng và nhận thêm quyền lợi sở hữu hàng chục ha “đất vàng” thu hút sự quan tâm của dư luận bởi tại thời điểm năm 2017, khu đất này được đánh giá có giá trị hơn mức giá đấu nói trên nhiều lần.
Trao đổi với Báo Đầu tư Chứng khoán, luật sư Phạm Quang Xá (Giám đốc Công ty Luật XTVN, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) nhận định, theo quy định về đấu giá, Công ty Thái Hưng sẽ tiếp tục được sử dụng mảnh đất của Nhà máy Gia Sàng bằng hợp đồng thuê mới theo quy định tại Khoản 5, Điều 79, Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014. Tuy nhiên, sau đó, các cơ quan có thẩm quyền của tỉnh Thái Nguyên phê duyệt dự án từ đất nhà máy sang đất hỗn hợp (xây dựng công trình dịch vụ thương mại, văn phòng, nhà ở) mà không qua đấu giá là không đúng với quy định tại Khoản 1, Điều 118, Luật Đất đai 2013. Theo đó, việc giao đất và cho thuê đất không đúng loại đất và hình thức sử dụng ban đầu của Công ty Gia Sàng bắt buộc phải thông qua đấu giá. Việc “chuyển mục đích sử dụng đất” chỉ áp dụng đối với dự án mà chủ đầu tư nhận chuyển nhượng hoặc tự thỏa thuận giải phóng mặt bằng với người sử dụng đất theo giá thị trường.
Trả lại dự án, chậm tiến độ nhiều năm
Ngoài dự án Thái Hưng Eco City, Công ty Thái Hưng còn được giao làm chủ đầu tư dự án Khu dân cư số 10 phường Gia Sàng; dự án Khách sạn, trung tâm tổ chức sự kiện Việt Bắc Sunrise; dự án BT đường Thanh niên Xung phong; dự án Tổ hợp chợ truyền thống, trung tâm thương mại dịch vụ Gia Sàng… Những dự án trên đều nằm trên lô đất gần 200 ha trước đây từng được giao làm dự án Việt Bắc mở rộng, một số dự án trong số này cũng gặp nhiều vấn đề.
Đơn cử, tại dự án Tổ hợp chợ truyền thống, trung tâm thương mại dịch vụ Gia Sàng (phường Gia Sàng, TP. Thái Nguyên), ngày 11/5/2022, UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành quyết định thu hồi 3.700 m2 đất làm dự án này, đồng thời thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp vào tháng 6/2017 cho doanh nghiệp thuê là Công ty Hưng Thái Nguyên, với lý do doanh nghiệp tự nguyện trả lại khu đất. Dự án này được cấp chứng nhận đầu tư từ tháng 2/2015 nhưng đã không triển khai theo thời hạn quy định.
Đáng lưu ý, Công ty Hưng Thái Nguyên được thành lập vào tháng 12/2014, thuộc sở hữu của Công ty Thái Hưng. Giám đốc, người đại diện pháp luật của Hưng Thái Nguyên là ông Nguyễn Duy Luân, cũng là người được ủy quyền quản lý phần vốn góp của Thái Hưng tại Hưng Thái Nguyên.
Đầu năm nay, UBND TP. Thái Nguyên có chỉ đạo các cơ quan liên quan tập trung xây dựng hạ tầng, đấu giá các lô đất tại 22 dự án trên địa bàn nhằm thực hiện kế hoạch thu ngân sách từ tiền sử dụng đất năm 2024, trong đó có dự án Đầu tư xây dựng đường Thanh niên Xung phong (phường Tân Lập, TP. Thái Nguyên).
Dự án này đã được UBND tỉnh Thái Nguyên phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư là Công ty Thái Hưng vào ngày 30/8/2019. Dự án có chiều dài 1,46 km, theo hình thức đối tác công tư (PPP), loại hợp đồng BT, có tổng mức đầu tư hơn 144 tỷ đồng. Đổi lại, Công ty được giao thực hiện dự án Khu dân cư số 10 phường Gia Sàng, có tổng diện tích 21,9 ha. Theo quyết định nói trên, thời gian thực hiện hợp đồng dự án là 270 ngày, nhưng cho đến nay, sau 5 năm, dự án nói trên vẫn chưa hoàn thiện.
