Mua sắm trực tuyến đã trở nên quen thuộc với người dân Việt Nam, tạo dư địa tăng trưởng lớn cho thương mại điện tử. Ảnh: L.T
Dấu ấn trong nền kinh tế số
Theo đánh giá của Bộ Công thương, năm 2022, hoạt động thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam tiếp tục phát triển, trở thành kênh phân phối quan trọng. Quy mô thị trường TMĐT bán lẻ Việt Nam năm 2022 ước đạt 16,4 tỷ USD, chiếm 7,5% doanh thu hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng của cả nước. Ước tính, có khoảng 57 - 60 triệu người Việt mua sắm trực tuyến với giá trị mua sắm bình quân đầu người 260 - 285 USD trong năm 2022.
Với tốc độ tăng trưởng 20%/năm, Việt Nam được eMarketer xếp vào nhóm 5 quốc gia có tốc độ tăng trưởng TMĐT hàng đầu thế giới.
Năm 2022 cũng chứng kiến sự thống trị của “tứ đại gia” trên thị trường TMĐT Việt Nam là Shopee, Lazada, Tiki và Sendo. Theo Metric, tổng doanh thu của 4 sàn TMĐT lớn nhất Việt Nam đạt mức 135.000 tỷ đồng. Có 566.000 shop (gian hàng) đã phát sinh đơn hàng trên 4 sàn này với hơn 1,3 tỷ đơn vị sản phẩm.
Shopee là sàn TMĐT lớn nhất khi chiếm gần 73% tổng doanh số của 4 sàn nêu trên, tương đương mức 91.000 tỷ đồng. Lazada đạt doanh thu khoảng 26.500 tỷ đồng, chiếm khoảng 21%. Tiki chiếm 5% thị phần với doanh thu tương đương 5.700 tỷ đồng. Sendo chiếm khoảng 1% với doanh thu đạt gần 1.000 tỷ đồng.
Sách trắng TMĐT Việt Nam 2022 ghi nhận, nước ta có đến 74,8% người dùng Internet tham gia mua sắm trực tuyến. Các mặt hàng được mua sắm online nhiều nhất là quần áo, giày dép, mỹ phẩm (69%), thiết bị, đồ dùng gia đình (64%), đồ công nghệ và điện tử (51%)…
Bà Stephanie, Phó chủ tịch Google châu Á - Thái Bình Dương, Phụ trách khu vực Đông Nam Á nhận xét, Việt Nam đứng đầu bảng xếp hạng năm nay với nền kinh tế kỹ thuật số có tốc độ phát triển nhanh nhất và TMĐT có tốc độ tăng cao nhất khu vực Đông Nam Á. Đặc biệt, trong tổng giá trị 23 tỷ USD của nền kinh tế số Việt Nam năm 2022, có tới 14 tỷ USD từ lĩnh vực TMĐT. Còn tới năm 2025, khi kinh tế kỹ thuật số Việt Nam đạt 49 tỷ USD, thì TMĐT sẽ chiếm 32 tỷ USD.
 |
Động lực và không gian tăng trưởng rộng lớn
Báo cáo Kinh tế số Đông Nam Á của Google dự báo, thị trường TMĐT Việt Nam tiếp tục bùng nổ trong những năm tới và sẽ cán mốc 39 tỷ USD vào năm 2025, đứng thứ 2 sau Indonesia. Tổng doanh thu kinh tế Internet Việt Nam đến năm 2025 dự báo đạt 57 tỷ USD. Việt Nam cũng có tỷ lệ người tiêu dùng mua sắm trực tuyến cao thứ 2 trong khu vực.
Ông Nguyễn Thanh Hưng, Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM) đánh giá, thị trường TMĐT Việt Nam có nhiều dư địa phát triển khi Chính phủ và các bộ, ngành rất quan tâm hoàn thiện thể chế, chính sách, đào tạo nhân lực phát triển TMĐT và thanh toán không dùng tiền mặt…
Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Minh Huyền, Phó cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công thương) cho rằng, năm 2023, hoạt động kinh tế trên đà phục hồi sau Covid-19, giao thương với Trung Quốc được khơi thông, thị trường TMĐT Việt Nam sẽ tăng trưởng mạnh mẽ hơn, góp phần tăng doanh thu bán lẻ tại thị trường trong nước và mở rộng xuất khẩu.
Thị trường bán lẻ Việt Nam hiện có quy mô khoảng 250 tỷ USD, tạo không gian tăng trưởng rộng lớn cho TMĐT. Chính phủ đặt mục tiêu tăng tỷ trọng TMĐT trong tổng mức bán lẻ lên trên 20%.
Theo ông Trần Trọng Tuyến, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ Sapo, TMĐT những năm vừa qua phát triển vượt bậc cả về chất và lượng. TMĐT Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển nhanh và vững chắc hơn trong thời gian tới. Dự báo, đến năm 2027, TMĐT Việt Nam sẽ tăng trưởng cao nhất trong khu vực (khoảng 28%) và đạt 40 tỷ USD.
“Thị trường TMĐT Việt Nam sở hữu những lợi thế khách quan như tốc độ tăng trưởng của thị trường TMĐT trong khu vực; dòng vốn từ quỹ đầu tư ngoại quốc... Bên cạnh đó, Việt Nam có lợi thế từ những công nghệ hỗ trợ TMĐT do các công ty trong nước xây dựng và phát triển; đưa sản phẩm, dịch vụ sản xuất trong nước phân phối rộng khắp và vượt ra khỏi biên giới. Sự hợp tác của các nền tảng TMĐT với các doanh nghiệp vận chuyển, thanh toán, tài chính... tạo ra một hệ sinh thái toàn diện và tiện ích cho người tiêu dùng”, ông Tuyến phân tích.
Đại diện Lazada Việt Nam đánh giá, triển vọng ngành bán lẻ và TMĐT trong trung và dài hạn rất khả quan, khi các dự báo tăng trưởng kinh tế trong những năm tới của nước ta vẫn duy trì quanh mức 6%.
“Sức mua trên các sàn TMĐT trong thời gian tới sẽ tiếp tục tăng trưởng, trải rộng đa ngành hàng. Người tiêu dùng Việt sẽ có xu hướng mua sắm thông minh hơn, tìm kiếm trải nghiệm tinh tế trên hành trình mua sắm trực tuyến”, đại diện Lazada nhận định.
Có thể thấy, TMĐT Việt Nam đang có nhiều lực đẩy hỗ trợ tăng trưởng, như làn sóng chuyển đổi số, lòng tin của người tiêu dùng, hạ tầng công nghệ, kết nối Internet phổ cập, vốn, thanh toán online, logistics và nguồn nhân lực… Đặc biệt, Chính phủ có nhiều cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển kinh tế số và TMĐT. Hy vọng, năm 2023, TMĐT sẽ tăng tốc, trở thành trụ tăng trưởng của nền kinh tế số Việt Nam.
Việt Nam có khoảng 100 sàn TMĐT xuyên biên giới, 139 đơn vị sở hữu sàn giao dịch TMĐT. Trong số này, có 41 sàn TMĐT bán hàng, 98 sàn TMĐT cung cấp dịch vụ, 3 công ty đối tác của các nhà cung cấp nước ngoài được thay nhà cung cấp nước ngoài trả tiền cho các tổ chức, cá nhân có quan hệ giao dịch.
