Thưởng cho người có đóng góp lớn:
Trong các CTCP, có thể hiểu thưởng cổ phiếu là việc công ty dùng một lượng cổ phiếu nhất định để thưởng cho những người quản lý, CBCNV hay những người có đóng góp lớn đối với hoạt động của công ty. Nguồn cổ phiếu dùng để thưởng thường là cổ phiếu quỹ. Trong trường hợp này, tổng giá trị sổ sách của công ty không thay đổi, người được thưởng sẽ được hưởng lợi do tỷ lệ sở hữu công ty của họ tăng lên. Còn đối với những cổ đông không được thưởng, tỷ lệ sở hữu công ty của họ đương nhiên sẽ giảm đi. Tuy nhiên, đây là một cách để công ty khuyến khích tinh thần làm việc và sự đóng góp của những người được thưởng, đặc biệt đối với những người quản lý, do đó vẫn thường được ĐHCĐ thông qua.
Thưởng cho tất cả các cổ đông:
Đó là việc các cổ đông hiện hữu của công ty được nhận thêm cổ phiếu mới theo một tỷ lệ nhất định (ví dụ 10:1, cổ đông nắm giữ 10 cổ phiếu cũ sẽ được nhận thêm 1 cổ phiếu mới). Khi đó, cần hiểu rằng:
- Công ty không nhận được nguồn vốn góp mới từ phía cổ đông hay từ bất kỳ nguồn nào, do đó vốn chủ sở hữu của các cổ đông không thay đổi. Thực chất, đây là việc làm tăng vốn điều lệ từ nguồn lợi nhuận để lại, hay nói cách khác, chỉ là việc chuyển đổi giữa các khoản mục trong nguồn vốn cổ đông: từ lợi nhuận để lại sang vốn điều lệ mà không làm thay đổi tổng nguồn vốn cổ đông.
- Cổ phiếu được phát thêm cho cổ đông đã làm tăng số lượng cổ phiếu của công ty. Khi số lượng cổ phiếu tăng lên, nguồn vốn chủ sở hữu không đổi, giá trị sổ sách (nguồn vốn chủ sở hữu/tổng số cổ phiếu) của cổ phiếu sẽ giảm theo tỷ lệ tương ứng. Tỷ lệ sở hữu công ty của mỗi cổ đông trước và sau khi phát hành thêm cổ phiếu là không đổi.
- Đây thường là cách các công ty hiện nay trả cổ tức cho cổ đông bằng cổ phiếu thay vì trả bằng tiền, bởi công ty muốn giữ lại tiền để mở rộng sản xuất - kinh doanh hay đầu tư vào dự án mới. Việc có lợi hay không của chính sách này đối với cổ đông được quyết định bởi sự thành công của kế hoạch đầu tư mới. Nếu kế hoạch này đem lại lợi nhuận cao, lượng tiền đầu tư của cổ đông sẽ được sử dụng hiệu quả, tổng giá trị của công ty sẽ tăng lên và ngược lại.
Lưu ý:
° Cổ phiếu thưởng thực chất không có ảnh hưởng về mặt kinh tế. Trên lý thuyết, việc xác định tỷ lệ chia càng cao thì giá trị cổ phiếu càng giảm và sẽ ảnh hưởng đến giá trị thị trường của số cổ phiếu ban đầu mà cổ đông nắm giữ.
° Việc chia cổ phiếu thưởng sẽ tác động đến tâm lý được mua giá rẻ của số đông NĐT, dẫn đến việc các NĐT tìm cách mua cổ phiếu trước khi chia cổ phiếu thưởng khiến cho cầu về cổ phiếu tăng cao. Hơn nữa, việc chia cổ tức bằng cổ phiếu có nghĩa là DN giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư, cũng khiến cho NĐT kỳ vọng về sự phát triển của DN trong tương lai. Những yếu tố này góp phần đẩy giá của cổ phiếu lên cao, nhất là tại các TTCK mới nổi.