Phối cảnh tuyến cao tốc Vân Đồn - Móng Cái.
Đây là một trong những nội dung rất đáng chú ý trong Thông báo số 197/TB- VPCP về kết luận của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh hôm 24/5.
Theo đó, Thủ tướng đồng ý về nguyên tắc tách dự án đường cao tốc Vân Đồn – Móng Cái theo hình thức BOT thành 2 dự án như đề xuất của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Quảng Ninh.
Thủ tướng giao UBND tỉnh Quảng Ninh tiếp thu ý kiến của các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, GTVT, Tư pháp để triển khai các thủ tục điều chỉnh dự án (không thay đổi nhà đầu tư), đàm phán với Nhà đầu tư điều chỉnh hợp đồng dự án đã ký theo đúng các quy định pháp luật về đầu tư theo hình thức PPP, đầu tư công, đấu thầu và pháp luật liên quan, chặt chẽ đúng pháp luật.
Vào đầu tháng 5/2020, UBND tỉnh Quảng Ninh vừa có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ xin điều chỉnh Dự án BOT đường cao tốc Vân Đồn – Móng Cái. Đây là Dự án do UBND tỉnh Quảng Ninh đóng vai trò là Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền với mục tiêu xây dựng tuyến cao tốc dài 80,23 km, quy mô 4 làn xe, vận tốc thiết kế 100 km/h với điểm đầu tại xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn và điểm cuối nối với đường dẫn cầu Bắc Luân II, Tp. Móng Cái.
Công trình này có tổng mức đầu tư BOT là 11.195 tỷ đồng, trong đó vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư là 10,67%, phần còn lại là vốn vay thương mại (10.001 tỷ đồng); thời gian hoàn vốn dự kiến khoảng 19,86 năm. Theo ấn định của UBND tỉnh Quảng Ninh, Dự án sẽ hoàn thành sau 22 tháng thi công với mốc khởi công công trình là tháng 4/2019.
Trong công văn số 2874/UBND – GT1 ngày 5/5/2020 do ông Nguyễn Văn Thắng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh ký, Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền kiến nghị Thủ tướng cho phép tách Dự án thành 2 dự án độc lập.
Cụ thể, UBND Quảng Ninh xin điều chỉnh giảm quy mô Dự án BOT đường cao tốc Vân Đồn – Móng Cái dài 80,23 km thành Dự án đường cao tốc Tiên Yên – Móng Cái với chiều dài 63,26 km. Tổng mức đầu tư Dự án điều chỉnh là 9.032 tỷ đồng, trong đó vốn chủ sở hữu, vốn vay tín dụng của Nhà đầu tư khoảng 8.422 tỷ đồng và vốn ngân sách tỉnh hỗ trợ đầu tư các công trình phụ trợ khoảng 610 tỷ đồng.
Đối với đoạn tuyến còn lại, UBND tỉnh Quảng Ninh sẽ lập thành Dự án xây dựng đường cao tốc Vân Đồn – Tiên Yên dài 16,08 km, có tổng mức đầu tư 3.667 tỷ đồng, được đầu tư bằng hình thức đầu tư công. Tính tổng cộng, để hoàn thành tuyến cao tốc Vân Đồn – Móng Cái theo phương án điều chỉnh, kinh phí mà ngân sách Nhà nước sẽ lên tới 5.732 tỷ đồng, bao gồm cả chi phí GPMB vốn được tách ra thành 1 dự án độc lập có tổng mức đầu tư 1.455 tỷ đồng.
“UBND tỉnh Quảng Ninh cam kết đảm bảo bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện đầu tư hoàn thành, đưa vào khai thác đồng bộ với Dự án BOT”, ông Thắng cho biết và khẳng định đây là thay đổi cần thiết để khơi thông thế bế tắc tại Dự án BOT đường cao tốc Vân Đồn – Móng Cái.
Được biết, sau hơn 1 năm triển khai, trên hiện trường, doanh nghiệp dự án là Công ty TNHH Đầu tư và phát triển hạ tầng Vân Đồn mới chỉ tiến hành thi công phát quang, dọn dẹp mặt bằng, đào đắp nền đường… với khối lượng thực hiện đạt khoảng 266 tỷ đồng.
Sở dĩ Dự án bị mất động lực dù cả các nhà đầu tư và địa phương đều rất sốt sắng là do doanh nghiệp dự án không thể tiếp cận được nguồn vốn tín dụng dù đã khởi động quá trình đàm phán từ nhiều năm trước đó.
Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh cho biết, sau khi Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 88/2018/TT – BTC quy định một số nội dung về quản lý tài chính đối với dự án đầu tư PPP, đã xuất hiện độ chênh lệch lớn giữa lãi suất vốn vay trong hợp đồng BOT mà cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ký kết với nhà đầu tư vào tháng 9/2018 (7,728%/năm) với quy định của Bộ Tài chính (10,5% - 11%/năm) có hiệu lực từ ngày 12/11/2019. Vướng mắc liên quan đến điều khoản chuyển tiếp để điều chỉnh Hợp đồng dự án đã dẫn đến việc các tổ chức tín dụng không thực hiện thẩm định vay vốn.
Bên cạnh đó, sau khi các cấp có thẩm quyền thay đổi định hướng về phát triển Khu hành chính kinh tế đặc biệt Vân Đồn; tiến độ triển khai các dự án trong Khu công nghiệp cảng biển Hải Hà; quy hoạch, triển khai các dự án trong khu kinh tế Móng Cái và chính sách biên mậu có sự thay đổi đã ảnh hưởng lớn đến lưu lượng phương tiện trên tuyến. Trên thực tế, doanh thu thu phí trên tuyến cao tốc Hạ Long – Vân Đồn được đưa vào khai thác từ tháng 2/2019 cũng thấp hơn nhiều so với dự kiến đã khiến cả nhà đầu tư, ngân hàng tài trợ phải thận trọng hơn với phương án tài chính của Dự án BOT đường cao tốc Vân Đồn – Móng Cái.
Với những biến động nói trên, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (Vietinbank) – Ngân hàng đầu mối thẩm định, cho vay vốn Dự án đã yêu cầu doanh nghiệp dự án báo cáo Cơ quan Nhà nước Nhà nước có thẩm quyền hỗ trợ bổ sung nguồn vốn ngân sách để giảm bớt áp lực chi phí tài chính. Đồng thời, Cơ quan nhà nước có thẩm quyền cũng cần có giải pháp tài chính/phi tài chính để hỗ trợ cho doanh nghiệp dự án nhằm đảm bảo khả năng trả nợ khi nguồn thu Dự án không đạt như phương án tài chính.
