Giá lithium đã chạm đáy nhưng phải chật vật để có thể phục hồi một cách mạnh mẽ, một phần vì các công ty khai thác, tinh chế và sản xuất ô tô vẫn đang phải giải quyết lượng lớn tồn kho dư thừa làm tắc nghẽn chuỗi cung ứng. Trong khi một số dự án khai thác bị ảnh hưởng do giá sụt giảm, một số nhà sản xuất lớn nhất khẳng định rằng họ sẽ tiếp tục mở rộng nguồn cung, điều này càng làm lu mờ triển vọng của sự phục hồi về giá.
Là một thành phần quan trọng trong pin xe điện, lithium đã trở thành tâm điểm chú ý trên toàn cầu với tư cách là một trong những mặt hàng quan trọng nhất thế giới. Sự bùng nổ và phá sản của lithium trong ba năm qua đã bộc lộ một thị trường đang phát triển nhanh chóng và điều chỉnh theo thời gian thực trước sự ra mắt chưa từng có của xe điện trên toàn cầu.
Trong phần lớn thời gian của năm vừa qua, thị trường lithium đã trải qua một làn sóng nguồn cung mới khổng lồ khiến nhiều người ngạc nhiên, trong khi ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy nhu cầu xe điện đang yếu hơn dự kiến.
Hiện tại, câu hỏi quan trọng mà ngành phải đối mặt là liệu xu hướng này có phải lặp lại chu kỳ bùng nổ và phá sản một lần nữa hay không. Sự tăng giá đột biến và sau đó sụt giảm mạnh khiến việc lập kế hoạch trở nên khó khăn đối với cả công ty khai thác và khách hàng của họ, nhưng mặt khác, thị trường giá xuống kéo dài sẽ gây áp lực lên các nhà sản xuất nhỏ hơn và tăng sự tập trung giữa một số ít các nhà cung cấp lớn.
Trong khi nhiều nhà phân tích vẫn kỳ vọng giá lithium sẽ tăng trở lại đáng kể trong vài năm tới khi nhu cầu tăng nhanh, nguồn cung tăng nhanh hơn từ cơ sở khai thác toàn cầu đa dạng hơn có thể dẫn tới chu kỳ bùng nổ và phá sản tiếp theo sẽ ngắn hơn và ít khắc nghiệt hơn, điều này có lẽ đang chỉ ra một thị trường đang trưởng thành.
Khi nhu cầu và đầu tư xe điện bùng nổ vào đầu thập kỷ này, ngành công nghiệp lithium ban đầu phải chật vật để theo kịp. Dự báo về tình trạng thiếu hụt lớn đã thúc đẩy hoạt động mua sắm hoảng loạn của các nhà sản xuất ô tô, khiến họ đổ xô ký kết các hợp đồng cung cấp và thậm chí mua trực tiếp vào các dự án khai thác mỏ để đảm bảo khả năng tiếp cận lithium. Sau đó giá tăng vọt đến mức không thể tưởng tượng được, đồng thời có những cảnh báo rằng chi phí quá cao sẽ khiến tương lai của ngành xe điện gặp rủi ro.
Nhưng rồi bong bóng nổ tung. Giá cao đã thu hút một làn sóng cung cấp mới, bao gồm cả các nhà sản xuất mới, quy mô nhỏ ở những nơi như Trung Quốc và Úc, hoạt động với chi phí cao nhưng có thể nhanh chóng chuyển đổi tùy theo sức mạnh của thị trường.
 |
Diễn biến giá lithium |
Giá lithium đã giảm tới 84% từ mức đỉnh, do các công ty đã tích trữ điên cuồng giờ đang bị mắc kẹt với lượng hàng tồn kho khổng lồ mà họ vẫn đang phải xử lý. Kết quả dẫn tới là người mua đã kéo dài thời gian mua thêm lithium trong phần lớn năm ngoái.
Ngành công nghiệp này vẫn đang phải gánh một khối lượng lớn hàng tồn kho - gồm quặng khai thác, hóa chất lithium, pin và xe điện - mặc dù giá tại Trung Quốc đã tăng vọt trong tháng qua cho thấy rằng có một số người mua đang thu được lợi nhuận dự kiến.
Các công ty khai thác lithium đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự sụt giảm về giá - nhà sản xuất hàng đầu Albemarle Corp. đã báo cáo lỗ trong quý IV - trong khi những công ty khác cũng chứng kiến lợi nhuận bị sụt giảm đáng kể.
Nhưng đối với một số công ty chủ chốt, bài học lớn nhất từ sự bùng nổ và phá sản gần đây là ngành này cần nguồn cung cấp lithium ổn định và nhiều hơn để đảm bảo một thị trường lành mạnh.
SQM - công ty khai thác lithium lớn thứ hai thế giới - cho biết họ vẫn đang tiếp tục tiến hành mở rộng theo kế hoạch và hoạt động hết công suất. Trên thực tế, Bộ trưởng Tài chính Chile gần đây cho biết, nước này đang đặt mục tiêu tăng gấp đôi sản lượng, vì cho rằng nguy cơ thiếu hụt mới và giá tăng đột biến là nguy hiểm cho ngành hơn là tình trạng dư cung kéo dài.
Triển vọng nhu cầu dài hạn tươi sáng của lithium và tầm quan trọng chiến lược của kim loại này đối với các nhà sản xuất ô tô và chính phủ cũng có thể củng cố nguồn tài trợ liên tục cho các dự án mới ngay cả trong môi trường giá thấp.
Trong khi những lo ngại về sức hấp dẫn của xe điện đang tăng lên gần đây ở một số thị trường phương Tây, thì các nhà sản xuất ô tô và nhà sản xuất pin Trung Quốc vẫn đang nỗ lực mở rộng quy mô. Trong bối cảnh đó, Zijin Mining Group Co. cho biết, họ đang lên kế hoạch mua lại “các mỏ cực lớn hoặc các công ty khai thác có ảnh hưởng toàn cầu” để thúc đẩy hoạt động kinh doanh lithium và các kim loại khác.
Đối với các nhà sản xuất ô tô và pin, ba năm qua đã mang lại bài học về mức độ hiệu quả của ngành khai thác mỏ trong việc cung cấp nguồn cung mới khi cần, giảm nhu cầu mua hoảng loạn và giao dịch vội vàng trong thời kỳ nguồn cung thắt chặt.
Mức giá thấp hiện tại đã dẫn đến việc một số mỏ phải đóng cửa, nhưng toàn ngành đã nhận ra rằng nguồn cung có thể được đưa trở lại thị trường nhanh chóng như khi một số nguồn cung bị loại bỏ.
Nhà phân tích Amy Gower của Morgan Stanley cho biết: “Đây vẫn là một thị trường mà nguồn cung được thiết lập để vượt xa tốc độ tăng trưởng của cầu. Chúng tôi bắt đầu thấy phản ứng từ nguồn cung nhưng chúng tôi cần ở lại vùng khó khăn này thêm một thời gian nữa”.
