Năm 2022 là một năm đầy bất ổn của nền kinh tế và thị trường tài chính toàn cầu, thể hiện qua các đợt tăng lãi suất liên tiếp nhằm chống lại áp lực tăng lên của lạm phát trên toàn cầu và xung đột Nga-Ukraine góp phần gây ra khủng hoảng trong chuỗi cung ứng, cùng với áp lực tăng giá.
Năm 2022 đã chứng kiến 163 thương vụ IPO thành công, tăng 7% so với 152 đợt IPO vào năm 2021. Trong khi số lượng công ty IPO tăng lên, tổng số vốn gọi được qua IPO lại giảm so với năm 2021, điều này cho thấy số lượng các đợt IPO nhỏ tăng lên vào năm 2022.
 |
Diễn biến thị trường IPO Đông Nam Á qua các năm |
Nhận xét về diễn biến này, Deloitte cho rằng, thị trường IPO tại Đông Nam Á 2022 có nhiều hơn công ty quy mô nhỏ chào bán. Hiện tượng này là do các công ty nhỏ hơn vẫn tiếp tục kế hoạch IPO của họ bất chấp những bất ổn kinh tế hiện tại, trong khi các công ty lớn hơn với đòn bẩy tốt hơn đang chờ đợi và trì hoãn chào bán đến khi điều kiện thị trường tốt hơn.
Thị trường IPO Đông Nam Á kết thúc năm 2022 với mức vốn hóa thị trường là 56,1 tỷ USD. Mặc dù vốn huy động đã giảm 43% nhưng giá trị vốn hóa thị trường lại tăng 10,3% so với năm trước. Thái Lan và Indonesia dẫn đầu Đông Nam Á, mỗi quốc gia huy động được trên 2 tỷ USD, chiếm tổng cộng 78% tổng số tiền huy động được cho cả khu vực Đông Nam Á.
Mặc dù còn nhiều khó khăn và thách thức nhưng việc phát hành thành công 163 đợt IPO và huy động được 7,6 tỷ USD trên toàn thị trường Đông Nam Á cho thấy thị trường IPO vẫn là một kênh huy động vốn rất quan trọng và các công ty vẫn đang tiếp tục tìm kiếm cơ hội tăng trưởng với sự hỗ trợ từ thị trường này.
“Đông Nam Á vẫn còn tiềm năng tăng trưởng cao, khi khu vực này vươn lên khỏi khủng hoảng COVID-19. Chúng tôi kỳ vọng hoạt động IPO sẽ trải qua các chu kỳ lên và xuống, vì thị trường đang điều chỉnh lại từ tư duy thời đại dịch sang 'trạng thái bình thường’. Mặc dù định giá hiện tại có thể thấp hơn đối với các công ty công nghệ, nhưng những công ty có nền tảng kinh doanh vững chắc và có thể chứng minh khả năng sinh lời sẽ vẫn có thể đạt được định giá thị trường tối ưu và khai thác những lợi ích của thị trường vốn", bà Tay Hwee Ling, Lãnh đạo phụ trách dịch vụ Tư vấn Sự kiện đột phá, Deloitte Đông Nam Á và Singapore chia sẻ.
Tại Việt Nam, thị trường IPO chứng kiến 8 đợt chào bán thành công vào năm 2022. Mặc dù con số này thấp hơn so với 13 đợt chào bán được ghi nhận cho năm 2021, nhưng số tiền huy động được đã tăng hơn gấp bốn lần, từ 15,6 triệu USD lên 71,4 triệu USD.
Nửa đầu năm 2022, thị trường vốn khởi động với 6 đợt IPO thành công, huy động được 65 triệu USD, tiếp nối những diễn biến sôi động của thị trường trong nửa cuối năm 2021. Trong giai đoạn này, thị trường Việt Nam chứng kiến 2 thương vụ IPO thành công huy động được hơn 20 triệu USD mỗi công ty, từ Tôn Đông Á và Nova Consumer.
 |
Diễn biến thị trường IPO Việt Nam |
Thị trường có dấu hiệu chậm lại trong nửa cuối năm, do những bất ổn toàn cầu về lạm phát và khả năng suy thoái ngày càng tăng. Tại Việt Nam, xu hướng này bị chi phối bởi giá nhiên liệu leo thang, lãi suất tăng, thị trường vốn thắt chặt và các vụ bê bối tài chính gần đây.
Ông Bùi Văn Trịnh, Phó Lãnh đạo phụ trách Tư vấn Sự kiện đột phá, Deloitte Việt Nam cho biết, trọng tâm của thị trường IPO đã chuyển từ bất động sản vào năm 2021 sang sản phẩm công nghiệp và hàng tiêu dùng vào năm 2022. Ngành hàng tiêu dùng được kỳ vọng sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng, với những thương vụ IPO sắp tới.
Với những bất ổn hiện tại, các nhà đầu tư cũng như các công ty đang khá thận trọng trong việc xác định thời điểm gia nhập thị trường. Các cơ quan quản lý của Việt Nam đã thi hành nhiều chủ trương tích cực nhằm nâng cao tính minh bạch của thông tin tài chính, ví dụ như áp dụng các quy định khuyến khích tính minh bạch, hiệu quả và uy tín trong quy trình chào bán, đồng thời đề xuất thúc đẩy việc áp dụng Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS).
"Chúng tôi hy vọng rằng điều này sẽ củng cố niềm tin của các nhà đầu tư trong nước và quốc tế, đồng thời nâng cao sức hấp dẫn và sự sôi động của thị trường vốn Việt Nam”, ông Trịnh cho biết.
