Từ ngày 5/2/2023, Liên minh châu Âu, G7 và các đồng minh sẽ áp đặt mức trần đối với giá xuất khẩu nhiên liệu của Nga. Động thái này cũng sẽ trùng hợp với lệnh cấm của EU đối với hầu hết việc nhập khẩu các sản phẩm dầu mỏ của Nga.
Các biện pháp tương tự đã được áp dụng đối với các lô hàng dầu thô của Nga, nhưng chính việc hạn chế và cấm nhiên liệu tinh chế - đặc biệt là dầu diesel - đã khiến một số nhà quan sát thị trường dầu lo ngại về khả năng tăng giá.
Trước khi xung đột Nga-Ukraine leo thang, Nga là nhà cung cấp nhiên liệu bên ngoài lớn nhất của châu Âu và lục địa này đã tiếp tục mua với số lượng lớn cho đến khi hết hạn. Do đó, các biện pháp trừng phạt có thể sẽ chứng kiến sự định tuyến lại lớn của dòng chảy dầu diesel toàn cầu.
Keshav Lohiya, người sáng lập công ty tư vấn Oilytics cho biết: “Sản lượng dầu của Nga bị mất đi là rất lớn và việc thay thế chúng sẽ là một thách thức lớn về mặt hậu cần. Nhưng thị trường đang định giá ít hoảng loạn hơn vì thị trường và dòng chảy thương mại đã chứng tỏ khả năng phục hồi. Đây sẽ là một định tuyến mới của dầu diesel”.
Liên minh châu Âu sẽ phải thay thế khoảng 600.000 thùng dầu diesel nhập khẩu mỗi ngày và Nga sẽ cần tìm người mua mới cho những nguồn cung đó, dự trữ nhiên liệu trên tàu hoặc cắt giảm sản lượng tại các nhà máy lọc dầu của mình.
Các chuyến hàng từ Mỹ và Ấn Độ vào EU đã tăng lên khi họ sản xuất nhiều hơn mức tiêu thụ, cho phép hai quốc gia này có thể xuất khẩu dư thừa. Trung Quốc cũng dự kiến sẽ xuất khẩu nhiều nhiên liệu hơn tới các thị trường lân cận, gián tiếp đẩy hàng hóa từ các nhà cung cấp khác tới châu Âu.
“Chiều dài ròng vận chuyển của các dòng sản phẩm từ các khu vực sẽ tăng lên khi lệnh cấm vận của châu lục này đối với các sản phẩm của Nga có hiệu lực vào ngày 5/2, điều mà chúng tôi nhận thấy sẽ làm trầm trọng thêm tình hình khan hiếm dầu diesel”, Oswald Clint, nhà phân tích của Bernstein cho biết.
Vai trò của Ấn Độ trong việc cung cấp nhiên liệu cho châu Âu là đáng chú ý vì nước này đã trở thành một trong những khách hàng mua dầu thô giảm giá lớn nhất của Nga kể từ khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra.
Sự gia tăng lớn trong dòng chảy dầu diesel của Ấn Độ sẽ gần như đảm bảo rằng dầu thô của Nga đã được mua và tinh chế thành dầu diesel ở Ấn Độ trước khi bán lại cho châu Âu.
Một giao dịch như vậy sẽ không vi phạm các quy tắc của EU, nhưng nó làm nổi bật sự kém hiệu quả vốn có trong các biện pháp trừng phạt. Về cơ bản, hydrocacbon sẽ được vận chuyển xa hơn hàng ngàn dặm so với bình thường và sau đó quay trở lại.
Ngoài ra, cũng có khả năng xảy ra các hành vi bí mật hơn, chẳng hạn như lập lại tài liệu cho hàng hóa hoặc gửi nhiên liệu đến các trung tâm lưu trữ sản phẩm tinh chế ở các khu vực khác để pha trộn với các sản phẩm không phải của Nga.
 |
Liên minh châu Âu sẽ phải thay thế khoảng 600.000 thùng dầu diesel nhập khẩu mỗi ngày |
Cho đến mùa Đông này, những dự đoán tồi tệ nhất về sự khan hiếm dầu đã được ngăn chặn. Giá dầu diesel trong vài tháng trước là tâm điểm của sức mạnh thị trường dầu mỏ, đã dịu đi do thời tiết ấm áp bất thường và dòng chảy vào châu Âu.
Những người mua mới của Nga sẽ là các công ty hàng hóa ở châu Phi, châu Mỹ Latinh và có thể là châu Á. Trong khi đó, châu Âu có thể sẽ chuyển sang Trung Đông, nơi có các nhà máy lọc dầu khổng lồ mới đang tăng cường hoạt động.
Tuy nhiên, nhà tư vấn Energy Aspects Ltd. cho biết trong tuần này rằng, Nga sẽ chỉ có thể tìm được nơi xuất khẩu cho khoảng 1/3 lượng dầu diesel của mình và phần còn lại sẽ phải đóng cửa.
Amrita Sen, trưởng bộ phận phân tích dầu của công ty tư vấn Energy Aspects cho biết: “Lệnh cấm vận các sản phẩm này rất khéo léo vì Nga đã thực sự gặp khó khăn trong việc bán dầu diesel của mình ở bất kỳ nơi nào khác ngoài châu Âu”.
Rắc rối trong ngành công nghiệp lọc dầu
Đó là trong bối cảnh ngành công nghiệp lọc dầu của châu Âu đang chuẩn bị cho đợt bảo trì theo mùa và cũng phải đối mặt với sự gián đoạn.
Một mối đe dọa về các cuộc đình công mới ở Pháp có thể khiến một số nhà sản xuất nhiên liệu của quốc gia này phải đóng cửa một ngày sau khi lệnh trừng phạt đối với Nga có hiệu lực.
Hai nhà máy lọc dầu ở miền đông nước Đức mà trước đây được cung cấp dầu thô qua đường ống của Nga, đang phải sản xuất ít nhiên liệu hơn bình thường vì các dòng chảy đó đã dừng lại.
Và sau tất cả những điều đó, một loạt các vấn đề hậu cần và kỹ thuật có thể bùng phát bất cứ lúc nào.
Thị trường bảo hiểm chiến tranh cho các tàu ghé thăm Nga vẫn trong tình trạng khủng hoảng sau khi các công ty tái bảo hiểm quan trọng rút một số khoản bảo hiểm, trong khi chi phí tàu chở dầu đã tăng đột biến trước thời điểm thực thi các lệnh trừng phạt dầu thô.
Hiện tại, có rất ít dấu hiệu hoảng loạn ngay lập tức trên thị trường dầu mỏ. Câu hỏi quan trọng trong những tuần tới là liệu có thể thực hiện đủ công việc nặng nhọc để định tuyến lại dòng chảy diesel của thế giới hay không.
“Thị trường sẽ luôn giải quyết vấn đề đó, chỉ là nó sẽ thiệt hại đến mức nào?” Eugene Lindell, người đứng đầu bộ phận sản phẩm tinh chế tại nhà tư vấn FGE cho biết.
