Thị trường chứng khoán tuần qua giảm mạnh, ông có thể cắt nghĩa nhịp điều chỉnh này như thế nào?
Thị trường chứng khoán Việt Nam đã trải qua một chu kỳ tăng điểm dài nhất trong vòng 3 năm qua, với 5 tháng tăng liên tục kể tháng 11/2023, VN-Index tăng 255,9 điểm, đạt 1.290,18 điểm vào ngày 28/3/2024. Thông thường, việc chỉ số chung tăng trong thời gian dài khiến áp lực bán chốt lời gia tăng, dẫn tới thị trường có những phiên rung lắc, điều chỉnh.
Trên thực tế, việc thị trường điều chỉnh có lẽ không gây bất ngờ cho giới đầu tư, nhiều chuyên gia cũng đã dự báo từ trước, có chăng bất ngờ là tốc độ giảm đột ngột của chỉ số. Riêng phiên đầu tuần qua (15/4/2024), VN-Index giảm gần 60 điểm (tương đương 4,7%), lùi về 1.216 điểm. Đây là mức giảm về điểm số mạnh nhất trong hơn 1 năm qua, kể từ tháng 5/2022. Thanh khoản thị trường tăng đột biến với giá trị khớp lệnh trên HOSE vượt 30.000 tỷ đồng.
 |
Ông Trần Anh Tuấn, Giám đốc Phân tích, Công ty Chứng khoán Dầu khí (PSI) |
Trước đó, VN-Index đã neo hơn 1 tháng ở vùng đỉnh ngắn hạn, do đó áp lực chốt lời mạnh là khó tránh khỏi. Bên cạnh đó, một số thông tin vĩ mô không tích cực có tác động không nhỏ tới tâm lý của các nhà đầu tư trên thị trường.
Sự sụt giảm của VN-Index diễn ra trong tuần đáo hạn hợp đồng phái sinh tháng 4/2024 vốn có lượng hợp đồng mở qua đêm (OI) ở mức cao. Góc nhìn của ông như thế nào về mối liên quan giữa chuyển động của thị trường cơ sở và thị trường phái sinh?
Thị trường chứng khoán phái sinh được hiểu là nơi dành cho các công cụ tài chính phái sinh có giá trị phụ thuộc vào giá của một tài sản nhằm nhiều mục tiêu khác nhau. Do đó, trong một vài hoàn cảnh đặc biệt, chứng khoán phái sinh có thể được coi là công cụ nhằm phân tán rủi ro, cũng như có thể giúp các nhà đầu tư bảo vệ lợi nhuận trước những rủi ro trên thị trường cổ phiếu.
Thông thường, trong những giai đoạn mà rủi ro điều chỉnh gia tăng trên thị trường cổ phiếu, các nhà đầu tư có xu hướng tìm đến thị trường phái sinh, do đây là thị trường duy nhất mà các nhà đầu tư có cơ hội thu về lợi nhuận từ sự chênh lệch giảm điểm của thị trường chứng khoán. Việc phân bổ tài sản một cách hợp lý trên thị trường phái sinh cũng có thể giúp nhà đầu tư bảo toàn được thành quả lợi nhuận đạt được trước đó trong pha tăng điểm của thị trường chứng khoán cơ sở.
Do đó, việc số lượng hợp đồng mở qua đêm được duy trì ở mức cao trong giai đoạn trước đó cho thấy nhiều nhà đầu tư đã có những dự báo về áp lực điều chỉnh của chỉ số thị trường chung.
Hiện tại, việc chọn thị trường phái sinh làm kênh đầu tư nhằm “cân bằng” rủi ro trên thị trường cơ sở liệu có phù hợp?
Nhịp điều chỉnh “lành mạnh” hiện tại của thị trường đang mở ra cơ hội giải ngân để lấy vị thế trung và dài hạn.
Thị trường phái sinh được coi là một trong những công cụ hữu hiệu dành cho các nhà đầu tư nhằm nhiều mục tiêu khác nhau như phân tán rủi ro, bảo vệ lợi nhuận hoặc tạo ra lợi nhuận. Đặc biệt, trong giai đoạn thị trường điều chỉnh, đây là thị trường duy nhất có thể đem lại lợi nhuận cho các nhà đầu tư nắm giữ vị thế bán nhờ sự chênh lệch giảm điểm.
Tuy nhiên, việc đầu tư vào thị trường phái sinh tiềm ẩn nhiều rủi ro, khi đây vốn là thị trường có mức độ nhạy cảm cao, biến động mạnh, đồng thời mức độ đòn bẩy lớn. Do đó, đối với các nhà đầu tư chưa có nhiều kinh nghiệm và am hiểu kỹ về thị trường, việc phân bổ một phần tài sản vào thị trường phái sinh sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn so với thị trường cơ sở và chưa thực sự phù hợp vào giai đoạn biến động mạnh của thị trường hiện tại.
Theo ông, có những yếu tố nào sẽ tác động đến thị trường trong thời gian tới mà nhà đầu tư cần lưu ý?
Hiện tại, tỷ giá đã tăng đáng kể do đồng USD liên tiếp mạnh lên và chênh lệch lãi suất USD - VND dự kiến chưa thể sớm thu hẹp khi hầu hết các ý kiến chuyên gia đều cho rằng, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ lùi thời điểm hạ lãi suất tới tháng 9/2024, thay vì tháng 6/2024 như kỳ vọng, do lạm phát tại Mỹ vẫn chưa đạt mục tiêu. Điều này có thể dẫn tới sự can thiệp của Ngân hàng Nhà nước bằng các biện pháp mạnh hơn như bán USD từ dự trữ ngoại hối. Nếu biện pháp này được thực hiện, một lượng đáng kể tiền đồng bị hút ra khỏi hệ thống có thể dẫn tới lãi suất tăng, ảnh hưởng trực tiếp tới chi phí đi vay của các nhà đầu tư trên thị trường và chi phí tài chính của các doanh nghiệp trong thời gian tới.
Bên cạnh đó, trong 3 tháng đầu năm nay, giá vàng đã tăng 15 - 22%, trở thành kênh đầu tư có tỷ suất sinh lời vượt xa lãi suất gửi tiết kiệm ngân hàng, đánh bại mức tăng gần 13% của VN-Index, thu hút không ít dòng tiền đầu tư. Với kênh đầu tư bất động sản, dấu hiệu hồi phục xuất hiện từ cuối năm 2023 và một số phân khúc đang tăng mạnh. Đây đều là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến sự phân bổ dòng tiền của các nhà đầu tư trên thị trường.
Ngoài ra, các nhà đầu tư cũng cần lưu ý tới yếu tố thanh khoản và động thái của khối nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường, bởi đây cũng là những yếu tố ảnh hưởng tới tâm lý cũng như diễn biến của chỉ số chung. Chỉ tính riêng trong tháng 3/2024, khối ngoại đã bán ròng hơn 11.300 tỷ đồng.
VN-Index cuối tuần qua đóng cửa ở mức 1.174,85 điểm. Ông nhận định như thế nào về vùng đáy ngắn hạn của thị trường?
Thị trường đã xóa bỏ thành quả tăng điểm trong 2 tháng qua. Nhiều khả năng VN-Index sẽ tạo đáy trong vùng 1.150 - 1.200 điểm trong ngắn hạn. Trong lịch sử, đây là vùng có lượng giao dịch tích lũy lớn nhất, cũng là vùng điểm hỗ trợ liên quan đến tâm lý của hầu hết các nhà đầu tư. Bên cạnh đó, với sự hỗ trợ đến từ các yếu tố cơ bản cùng mùa báo cáo kết quả kinh doanh quý I/2024 có nhiều triển vọng sắp tới, chỉ số thị trường khó có thể giảm sâu hơn.
Như vậy, cơ hội giải ngân đang xuất hiện với các nhà đầu tư nắm giữ tiền mặt?
Trong ngắn hạn, thị trường vẫn tương đối rủi ro cho hầu hết các nhà đầu tư khi “bắt dao rơi” trong bối cảnh xu hướng giảm có thể tiếp diễn, bởi chưa thể đảm bảo được thị trường đã chính thức xác lập vùng đáy.
Tuy nhiên, đối với một số nhóm cổ phiếu có nền tảng cơ bản vững chắc cùng sự hỗ trợ của yếu tố vĩ mô, nhịp điều chỉnh “lành mạnh” này của thị trường được xem là mở ra cơ hội giải ngân lấy vị thế trung và dài hạn. Nhà đầu tư có thể tiến hành giải ngân khi thị trường phát đi những tín hiệu đảo chiều hoặc dòng tiền lớn quay trở lại, với lượng thanh khoản tăng mạnh.
