Dữ liệu tài trợ thương mại từ nền tảng tài chính và thanh toán quốc tế SWIFT cho thấy, tỷ trọng của đồng nhân dân tệ theo giá trị thị trường đã tăng từ dưới 2% vào tháng 2/2022 lên 4,5% trong tháng 2/2023. Điều này biến đồng tiền của Trung Quốc vào vị thế cạnh tranh sát sao với đồng euro, chiếm 6% trong tổng giá trị giao dịch toàn cầu.
Tuy nhiên, cả đồng nhân dân tệ và euro vẫn là một phần rất nhỏ so với thị phần của đồng đô la. Tỷ lệ này ở mức 84,3% vào tháng 2/2023, giảm từ mức 86,8% vào một năm trước đó.
Mansoor Mohi-uddin, nhà kinh tế trưởng tại Ngân hàng Singapore cho biết: “Đây là một động thái quan trọng. Thật khó để nghĩ ra bất cứ điều gì khác có thể đứng sau bước thay đổi này ngoài những gì đã xảy ra sau xung đột Nga-Ukraine.
Tỷ trọng ngày càng tăng của đồng tiền Trung Quốc trong tài trợ thương mại - trong đó những ngân hàng mở rộng tín dụng để tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển hàng hóa xuyên biên giới - thể hiện một lợi ích đối với Bắc Kinh trong nỗ lực đẩy nhanh quá trình quốc tế hóa đồng nhân dân tệ và là một thách thức nghiêm trọng đối với phương Tây, vốn đã tìm cách sử dụng các biện pháp trừng phạt để cấm các tổ chức tài chính lớn của Nga sử dụng hệ thống thanh toán SWIFT.
 |
Thị phần của các đồng nhân dân tệ, euro và yên trong thương mại toàn cầu |
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã thực hiện một nỗ lực quốc tế hóa có phối hợp trong những năm trước tháng 8/2015, khi một đợt phá giá đồng tiền dẫn đến tình trạng tháo chạy vốn nghiêm trọng. Điều này buộc ngân hàng trung ương phải đảo ngược hướng đi và áp đặt các biện pháp kiểm soát vốn chặt chẽ đã cản trở tiến trình của Trung Quốc trong việc thúc đẩy việc sử dụng tiền tệ toàn cầu.
Ngoài ra, các nhà phân tích và nhà kinh tế cho biết chi phí tài trợ bằng đô la ngày càng tăng cũng khiến đồng tiền của Trung Quốc tương đối hấp dẫn hơn đối với tài trợ thương mại. Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đã tăng lãi suất 9 lần kể từ năm 2022, trong khi PBOC đã cắt giảm lãi suất 2 lần trong cùng thời kỳ.
 |
Lãi suất cơ bản của Fed và PBOC |
Guan Tao, nhà kinh tế trưởng toàn cầu tại Bank of China International và là cựu quan chức của Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước của Trung Quốc cho biết, sự gia tăng của tiền tệ trong tài trợ thương mại liên quan đến sự khác biệt trong chính sách tiền tệ của Mỹ và Trung Quốc, trong đó vai trò của đồng nhân dân tệ đã thay đổi từ đồng tiền có lãi suất cao thành đồng tiền có lãi suất thấp.
“Về mặt lãi suất, với việc Mỹ đã tăng lãi suất trên cơ sở tương đối, đồng nhân dân tệ trở nên rẻ hơn. Chúng tôi thấy gần đây có nhiều mối quan tâm hơn đến tài chính thương mại được thực hiện bằng đồng nhân dân tệ. Có hay không có Nga, về mặt cấu trúc, chúng ta đang chứng kiến quá trình quốc tế hóa đồng nhân dân tệ đang quay trở lại”, ông cho biết.
Theo một bài báo gần đây của Zhang Ming, Phó giám đốc Khoa Tài chính Quốc tế tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, PBOC đã thay đổi chiến lược quốc tế hóa đồng nhân dân tệ kể từ đầu năm 2022.
Ông cho biết, thay vì tập trung vào việc tăng cường thúc đẩy thanh toán dầu thô bằng đồng nhân dân tệ và mở rộng khả năng tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài đối với chứng khoán trong nước như đã làm cho đến cuối năm 2021, ngân hàng trung ương đã bắt đầu tích cực thúc đẩy việc sử dụng nhiều hơn đồng tiền này trong việc thanh toán các giao dịch hàng hóa xuyên biên giới và cải thiện khả năng tiếp cận toàn cầu đối với các công cụ phái sinh gắn liền với tài sản bằng đồng nhân dân tệ.
Sự tập trung rõ nét hơn vào thanh toán hàng hóa được thể hiện rõ ràng từ các thỏa thuận như thỏa thuận được ký kết vào tháng trước với Brazil, thỏa thuận này sẽ cho phép các nền kinh tế lớn nhất ở châu Á và Nam Mỹ thực hiện các giao dịch thương mại và tài chính bằng đồng nhân dân tệ.
Zhi Xiaojia, trưởng bộ phận nghiên cứu châu Á tại Crédit Agricole cho biết: “Trung Quốc có động lực mạnh mẽ để thúc đẩy quốc tế hóa đồng nhân dân tệ nhằm quản lý rủi ro gia tăng về căng thẳng địa chính trị và sự chia rẽ giữa Mỹ và Trung Quốc. Họ đã tăng cường đối thoại quốc tế và đạt được một số tiến bộ tích cực trên mặt trận này, đặc biệt là với ASEAN, Trung Đông và các nền kinh tế Mỹ Latinh”.
Tuy nhiên, do PBOC duy trì các biện pháp kiểm soát vốn chặt chẽ, rất ít chuyên gia kỳ vọng đồng nhân dân tệ sẽ nhanh chóng thăng hạng trong các loại tiền tệ thanh toán toàn cầu.
