Bất ngờ, nhưng không bất thường
“Điểm nổi bật nhất trong bức tranh kinh tế quý I/2015 là GDP tăng trưởng 6,03%. Đây là mức tăng cao nhất so với cùng kỳ từ năm 2011 trở lại đây. Con số này đã được rà soát kỹ trên cơ sở cách tính khoa học, theo thông lệ quốc tế…”, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Văn Nên khẳng định tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 3/2015 vừa diễn ra.
Đặt mức tăng của GDP quý I/2015 trong mối tương quan so sánh với cùng kỳ nhiều năm gần đây và với bối cảnh kinh tế vĩ mô “bình lặng” trong 3 tháng đầu năm nay thì rõ ràng đây là một con số bất ngờ. Bất ngờ cả trong giới chuyên gia, DN lẫn cơ quan quản lý. Bởi vậy, việc giải mã thấu đáo mức tăng này không chỉ làm rõ đây là mức tăng cao “thực” hay “ảo”, mà quan trọng hơn là nó sẽ cho phép kiểm chứng xem kinh tế vĩ mô đã “vững nền” để tiếp sức cho quý II hay chưa.
Bằng cách kiểm tra chéo nhiều con số khác nhau, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm khẳng định, GDP quý đầu năm nay tăng cao so với cùng kỳ nhiều năm thể hiện dấu hiệu nền kinh tế đang phục hồi. Con số này tuy bất ngờ nhưng không bất thường, vì kinh tế quý I năm nay tăng mạnh do hai khu vực lớn tăng cao: công nghiệp, xây dựng và các ngành dịch vụ, sản xuất - kinh doanh. So với cùng kỳ năm trước, mức tăng trưởng của khu vực công nghiệp, xây dựng là 8,35% (cao nhất giai đoạn 2011 - 2014), đóng góp 2,82 điểm phần trăm vào mức tăng trưởng chung. Trong mức tăng 8,35%, ngành công nghiệp tăng 9,01%, qua đó đóng góp 2,61 điểm phần trăm cho tăng trưởng. Đặc biệt, trong lĩnh vực khai khoáng, sản lượng dầu thô tăng mạnh (9,8%), xét về con số tuyệt đối là tăng 373.000 tấn so với cùng kỳ năm trước.
“Nếu tăng 1 triệu tấn/năm thì GDP tăng 0,16%. Bởi vậy, chỉ trong một quý mà tăng 373.000 tấn sẽ làm cho GDP tăng trưởng rất mạnh...”, ông Lâm lý giải.
Sau khi kiểm tra, tính toán kỹ lưỡng về mức độ tăng trưởng cao của hai khu vực quan trọng trên, ông Lâm khẳng định: mức tăng trưởng cao của hai khu vực trên là nguyên nhân chính giúp GDP quý I tăng cao. Tuy khẳng định là vậy, nhưng Tổng cục Thống kê còn sử dụng thêm các dữ liệu khác để giải mã lý do GDP tăng cao. Cụ thể, điện dùng cho sản xuất của quý I tăng tới 17,9%, trong khi cùng kỳ năm ngoái tăng 13,6%. Ngoài cách tính GDP theo phương pháp sản xuất, Tổng cục Thống kê còn tính theo phương pháp sử dụng, tức là tính theo tích lũy, tiêu dùng và xuất nhập khẩu, thì cho thấy mức tăng tiêu dùng cuối cùng của quý I/2015 là 8,67%, cao nhất so với quý I của giai đoạn 2011 - 2014.
Triển vọng quý II
Trả lời câu hỏi của ĐTCK bên lề cuộc họp báo Chính phủ vừa diễn ra, trong bối cảnh giá dầu thế giới vẫn thấp và có nguy cơ tiếp tục giảm, tại sao trong quý I/2015 sản lượng khai thác dầu thô lại tăng mạnh so với cùng kỳ năm ngoái, liệu đây có phải là nhân tố tiềm ẩn rủi ro cho kinh tế quý II/2015 cũng như cả năm, Bộ trưởng Nguyễn Văn Nên khẳng định, tuy sản lượng khai thác dầu thô tăng cao nhưng không bất thường, đây là sản lượng của 9 mỏ mới đưa vào khai thác, chứ không phải tăng sản lượng khai thác từ các mỏ cũ. Với các mỏ mới này, dù giá dầu thế giới có tăng hay giảm cũng đều phải khai thác, vì theo yếu tố kỹ thuật đã phải bước vào giai đoạn khai thác.
“Với giá dầu thô thế giới hiện dao động trên dưới 50 USD/thùng, sản lượng khai thác của 9 mỏ mới vẫn đảm bảo có lãi. Với các mỏ này, Thủ tướng Chính phủ đã có chủ trương, khi nào các đơn vị nhận thấy việc tiếp tục khai thác tác động tiêu cực đến doanh thu và lợi nhuận thì có quyền dừng khai thác…”, ông Nên nói.
Tuy nền kinh tế vẫn đối mặt với không ít thách thức như hoạt động của DN còn nhiều khó khăn, tăng trưởng của khu vực nông, lâm, thủy sản trong quý I/2015 đạt thấp so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng trên nền tảng tích cực của bức tranh kinh tế vĩ mô cùng với lạm phát được kiểm soát tốt; môi trường đầu tư, kinh doanh đang được cải cách quyết liệt, giới chuyên gia cho rằng, có cơ sở để kỳ vọng GDP trong quý II cũng như các quý còn lại của năm nay sẽ có mức tăng cao hơn quý I/2015.
