Nhiều trở ngại
Chia sẻ về hạ tầng kỹ thuật và việc cung ứng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt, tại Hội thảo “Đẩy mạnh thanh toán dịch vụ công qua ngân hàng” do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức, ông Phạm Tiến Dũng, Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN cho biết, hiện hệ thống đã có 18.300 ATM, hơn 289.000 POS, 27 tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán.
Trong 6 tháng đầu năm 2018, giao dịch thanh toán qua kênh Internet đạt 127 triệu món với giá trị giao dịch là 8.020 tỷ đồng; tăng trưởng 50% về số lượng và 32% về giá trị so với cùng kỳ 2017. Giao dịch thanh toán kênh mobile đạt 81 triệu món với giá trị giao dịch là 676 tỷ đồng; tốc độ tăng trưởng so với cùng kỳ 2017 là 32% về số món và 144% về giá trị.
Về hợp tác cung ứng dịch vụ thanh toán đối với dịch vụ công, 50 ngân hàng thỏa thuận phối hợp thu thuế điện tử với thuế, hải quan, trên phạm vi 63 tỉnh, thành phố và 768 quận, huyện trên cả nước; 26 ngân hàng thỏa thuận với các công ty điện lực cung ứng dịch vụ thu hộ tiền điện trên phạm vi toàn quốc…
Trong khi đó, ông Phạm Thanh Du, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính kế toán Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, đến hết tháng 7/2018, cơ quan Bưu điện đã thực hiện chi trả bằng tiền mặt cho khoảng 2,6 triệu người, chiếm 87% số người hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng với số tiền 9,5 tỷ đồng.
Nhận định về thực trạng này, ông Dũng cho rằng: “Những con số trên vẫn còn rất khiêm tốn”. Thực tế, việc thanh toán không dùng tiền mặt có thể tăng trưởng hơn nữa nhưng gặp trở ngại bởi các nguyên nhân như giao dịch thanh toán dịch vụ công quan ngân hàng chưa nhiều, đặc biệt là ở địa bàn vùng sâu, vùng xa.
Việc kết nối giữa ngân hàng với các tổ chức cung ứng dịch vụ công vẫn còn có những khó khăn, tốc độ triển khai chậm. Khả năng trao đổi, chia sẻ thông tin, truy xuất dữ liệu liên quan đến các khoản thanh toán phí dịch vụ công còn hạn chế.
Bên cạnh đó, ông Dũng cho biết, tâm lý ngại thay đổi phương thức thanh toán của một bộ phận khách hàng, đặc biệt là ở các địa bàn vùng sâu, vùng xa, người lao động phổ thông, người khó khăn về sức khỏe cùng với tâm lý e ngại vấn đề đảm bảo an ninh an toàn khi thanh toán điện tử đang trở thành khó khăn cần giải quyết.
Về vấn đề này, ông Du chia sẻ thêm thông tin, số người nhận lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng qua thẻ ATM chiếm tỷ trọng thấp hơn so với số người hưởng tiền mặt do thói quen của người dân và các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt chưa được phổ biến rộng rãi trên phạm vi cả nước.
Tính đến năm 2017, có khoảng 15% và đến tháng 2/2018, có khoảng 21% tổng số tiền thực hiện chi trả qua tài khoản ATM, tuy nhiên tỷ lệ phân bổ giữa các tỉnh, thành phố không đồng đều, chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn.
Cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý
Trong bối cảnh này, ông Dũng khuyến nghị, cần ứng dụng thêm các hình thức, phương thức thanh toán qua ngân hàng tiên tiến, hiện đại phù hợp với đặc thù thanh toán của mỗi loại hình dịch vụ công.
Bên cạnh đó, mở rộng hợp tác giữa các đơn vị cung ứng dịch vụ công với các ngân hàng, tổ chức cung ứng giải pháp thanh toán; đẩy nhanh khả năng kết nối, trao đổi thông tin dữ liệu giữa đơn vị cung ứng dịch vụ công với ngân hàng. Đặc biệt, tăng cường sự chỉ đạo của các bộ, ban ngành và ủy ban nhân dân trong việc triển khai thanh toán qua ngân hàng đối với dịch vụ công…
Còn bà Trần Thị Hồng Anh, Giám đốc Trung tâm Phát triển sản phẩm và Marketing VietinBank đề xuất, cần hoàn thiện hành lang pháp lý để các đơn vị có đủ cơ sở hợp tác với các ngân hàng trong việc phát triển thanh toán không dùng tiền mặt.
Các bộ, ngành có văn bản yêu cầu các đơn vị cung cấp dịch vụ công từng bước nâng cấp hệ thống hạ tầng, kỹ thuật để đáp ứng việc kết nối thanh toán với ngân hàng.
Chia sẻ về mục tiêu của thanh toán dịch vụ công không dùng tiền mặt, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh chia sẻ: “Phấn đấu đến năm 2020, 80% giao dịch nộp thuế tại các thành phố trực thuộc trung ương, thành phố thuộc tỉnh thực hiện qua ngân hàng; 70% số tiền điện tại địa bàn thành phố, quận, thị xã thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương được thanh toán qua ngân hàng; 50% bệnh viện tại các thành phố lớn chấp nhận thanh toán viện phí và 20% số tiền chi trả an sinh xã hội được thực hiện qua ngân hàng”.
