Ra đời giữa bão Covid-19
Bộ Giao thông Vận tải vừa cấp giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không cho Công ty TNHH Hàng không lữ hành Việt Nam (Vietravel Airlines). Dự kiến, hãng này có thể triển khai chuyến bay thương mại đầu tiên trong năm nay.
Vietravel Airlines có quy mô vốn đầu tư 700 tỷ đồng, đặt trụ sở tại Cảng hàng không quốc tế Phú Bài (Thừa Thiên - Huế) với định hướng bay chatter - bay thuê nguyên chuyến. Hãng dự kiến khai thác tàu bay A320, A321 hoặc B737 với số lượng 3 chiếc trong năm đầu tiên và tăng dần số lượng tàu bay trong các năm tiếp theo, kế hoạch đạt 8 chiếc vào năm thứ 5.
Sau khi có giấy phép kinh doanh, Vietravel Airlines còn phải xin cấp chứng chỉ nhà khai thác tàu bay (AOC) và triển khai các công tác cụ thể liên quan đến đảm bảo an toàn, an ninh, chất lượng dịch vụ để có thể cất cánh trước Tết Nguyên đán năm nay như kế hoạch đặt ra.
Vietravel Airlines là trường hợp hiếm hoi được cấp phép thời điểm này. Trước đó, Vingroup có ý định mở hãng hàng không nhưng đã dừng lại, trong khi Tập đoàn Thiên Minh trình kế hoạch thành lập hãng hàng không Cánh Diều (Kite Air) song chưa được chấp thuận.
Theo tiết lộ của Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể, gần đây, một số công ty đã đăng ký thành lập hãng hàng không, nhưng do ảnh hưởng của dịch Covid-19, Chính phủ đã chỉ đạo là sẽ rà soát lại tình hình.
Nếu cho thành lập mới hãng hàng không sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất - kinh doanh của các hãng đang hoạt động. Việc cấp phép thành lập Vietravel Airlines, là chủ trương đã được Chính phủ thống nhất từ năm 2019 khi dịch Covid-19 chưa xuất hiện.
Thách thức lớn phía trước
Có thể nói, Vietravel Airlines gia nhập thị trường hàng không trong bối cảnh rất bất lợi. Theo Nikkei Asian Review, ngành công nghiệp hàng không phải hứng chịu một đòn giáng khủng khiếp từ đại dịch Covid-19.
Ước tính, có khoảng 8.600 máy bay nằm im ở các trung tâm hàng không quốc tế do các lệnh đóng cửa biên giới để phòng chống dịch của các nước. Con số này chiếm khoảng 1/3 đội bay toàn cầu.
Còn theo Công ty tư vấn và dữ liệu hàng không IBA của Anh, có 34 hãng hàng không đã phá sản và con số cuối cùng trong năm nay có thể lên tới 70.
Ở trong nước, các hãng hàng không đều báo lỗ lớn. 10 tháng đầu năm nay, Vietnam Airlines ước lỗ 13.000 tỷ đồng và số lỗ cả năm có thể lên tới hơn 15.000 tỷ đồng. Trong đó, riêng Pacific Airlines lỗ khoảng 1.600 tỷ đồng. Vietjet Air báo lỗ 9 tháng 925 tỷ đồng.
 |
Số chuyến bay 10 tháng năm 2020. |
Trước khi dịch bệnh diễn ra, thị trường quốc tế đóng góp doanh thu chủ yếu cho Vietnam Airlines và ngày càng chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu doanh thu của VietJet. Nhưng kể từ khi dịch bệnh diễn ra, thị trường quốc tế gần như bị đóng cửa, các hãng hàng không quay trở về khai thác thị trường nội địa cũng đang bị thu hẹp mạnh.
Việc nhiều hãng hàng không cùng khai thác một lúc khiến áp lực cạnh tranh tăng lên, các hãng buộc phải giảm giá vé, tung các chiêu kích cầu, vì thế mà biên lợi nhuận thấp hơn so với mọi năm.
Dịch bệnh Covid-19 vẫn đang diễn biến phức tạp trên thế giới, làn sóng người bị nhiễm ở nhiều nước châu Âu và Mỹ có dấu hiệu gia tăng khi mùa đông đến. Triển vọng mở lại đường bay quốc tế vẫn đang mịt mờ. Điều này đồng nghĩa với việc các hãng bay vẫn tiếp tục cạnh tranh quyết liệt trên thị trường nội địa.
Trong bối cảnh đó, việc tìm được không gian kinh doanh với hãng hàng không non trẻ như Vietravel Airlines không hề dễ dàng.
Theo chia sẻ của Vietravel Airlines, hãng nhìn thấy yếu tố thuận lợi ở thời điểm này là giá thuê máy bay rẻ và thuê đội bay rẻ hơn trước rất nhiều.
Trước đây, giá thuê một tàu bay A321 5 - 6 tuổi trở lại không dưới 550.000 USD/tháng, song hiện tại chỉ dưới 400.000 USD. Còn mức lương trả cho phi công từ mức 220 triệu đồng/tháng giờ chỉ còn 80 triệu đồng.
Tương tự, lương tiếp viên trước đây khoảng 30 - 40 triệu/tháng, giờ chỉ khoảng 10 - 12 triệu đồng. Nhưng ngoài yếu tố thuận lợi này thì có quá nhiều thách thức chờ đón hãng bay mới ở phía trước.
Rủi ro lỗ chồng lỗ với Vietravel
Việc đầu tư vào lĩnh vực hàng không của Vietravel được xem là nhằm tối ưu hóa hiệu quả hoạt động khi Công ty đang có thế mạnh trong mảng du lịch lữ hành. Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường quốc tế chưa biết ngày nào mở cửa trở lại, nhu cầu du lịch trong nước cũng sụt giảm mạnh so với trước kia do ảnh hưởng của dịch bệnh.
Thêm nữa, phân khúc dịch vụ bay thuê nguyên chuyến cũng không phải là “bầu trời” riêng của “chú chim non” Vietravel Airlines. Hồi đầu năm ngoái, Bamboo Airways từng hợp tác với Vietravel triển khai dịch vụ thuê bay nguyên chuyến đi Nhật.
Vietnam Airlines và VietJet Air đều có dịch vụ này. Đặc biệt, từ khi dịch bệnh bùng phát tới nay, hai hãng hàng không đã tổ chức nhiều chuyến bay như vậy để đưa bà con Việt kiều về nước.
Đầu tư vào hàng không là “cuộc chơi” đốt tiền. Dù có bề dày hoạt động và nền tảng tài chính mạnh trước dịch bệnh nhưng với sự sụt giảm mạnh doanh thu, dòng tiền của Vietnam Airlines đang cạn kiệt.
Tổng công ty đã phải vay nợ hàng chục nghìn tỷ đồng để giải quyết vấn đề thanh khoản và đang trông chờ gói cứu trợ khẩn cấp hàng chục nghìn tỷ đồng từ ngân sách nhà nước.
Điểm tựa của Vietravel Airlines – công ty mẹ Vietravel đang cho thấy dấu hiệu “xuống sức”.
Tuy vậy, điểm tựa của Vietravel Airlines – công ty mẹ Vietravel - lại đang cho thấy dấu hiệu “xuống sức”.
Trong 3 quý đầu năm 2020, Vietravel đạt doanh thu 1.457 tỷ đồng, giảm gần 75% so với cùng kỳ, báo lỗ 73,6 tỷ đồng trong khi cùng kỳ năm ngoái lãi gần 53 tỷ đồng. Nợ phải trả tại thời điểm cuối quý III lên tới 1.727 tỷ đồng, cao gấp 8,5 lần vốn chủ sở hữu; trong đó, nợ ngắn hạn là 1.011 tỷ đồng.
Vietravel Airlines đã nộp bản chính giấy xác nhận phong tỏa tài khoản thanh toán (văn bản xác nhận vốn) ngày 29/6/2020 của VPBank với số tiền 700 tỷ đồng, đáp ứng quy định về vốn tối thiểu quy định của Nghị định 89 với quy mô khai thác đến 30 máy bay, phạm vi khai thác quốc tế và nội địa.
Bộ Tài chính phân tích, nguồn vốn tài trợ cho hoạt động sản xuất - kinh doanh của Công ty mẹ chủ yếu đến từ vốn vay thương mại, sẽ còn bị ảnh hưởng kéo dài vì dịch bệnh do ngành nghề kinh doanh chủ lực của công ty mẹ là du lịch, lữ hành.
Dự báo, hoạt động của Vietravel Airlines sẽ gặp khó đến năm 2021, kéo theo việc công ty mẹ khó khăn trong việc thanh toán nợ đến hạn, nhất là khoản trái phiếu 700 tỷ đồng đáo hạn vào tháng 9 sang năm.
Nếu được cấp phép, những năm đầu khai thác, hãng sẽ lỗ kế hoạch. Như vậy, lỗ chồng lỗ và hãng sẽ gặp khó về nguồn vốn lưu động cho hãng bay.
Vốn không phải là vấn đề với Vietravel Airlines
 |
| Ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Vietravel kiêm Chủ tịch Công ty Vietravel Airlines. |
Vietravel đang toàn tâm toàn ý tập trung cho thị trường nội địa. Chúng tôi cũng có nguồn khách du lịch ổn định 1 triệu khách/năm. Vì thế, chúng tôi sẽ bay nội địa trước, hướng đến thị trường 100 triệu dân, tôi cho rằng không phải là nhỏ.
Năm nay, vì Covid-19, thách thức và khó khăn vẫn còn đó nhưng chúng ta cũng đã nhìn thấy, Việt Nam là một quốc gia đã và đang khống chế tốt dịch bệnh. Hiện nhiều doanh nghiệp đã tái khởi động và cùng chống lại suy thoái kinh tế.
Hãng định hướng khai thác các đường bay phục vụ khách du lịch theo hình thức thuê chuyến. Cụ thể, khoảng 55% số ghế để đáp ứng khoảng 35 - 40% nhu cầu của khách du lịch bằng đường hàng không tại công ty mẹ Vietravel. 45% số ghế còn lại cung ứng cho các công ty du lịch và các khách hàng khác trên các chuyến bay thuê chuyến và bay thương mại thường xuyên.
Chúng tôi đặt mục tiêu năm đầu tiên có thể phục vụ 1 triệu khách du lịch.
Hiện tại, vốn không phải là vấn đề với Vietravel Airlines. Vietravel cam kết sẽ bổ sung vốn cho Vietravel Airlines để đảm bảo duy trì mức vốn tối thiểu luôn không thấp hơn 700 tỷ đồng.
Hoạt động trong lĩnh vực lữ hành, có nhiều đặc điểm khác biệt, đặc thù hơn so với hoạt động kinh doanh của các ngành nghề kinh doanh khác, vì vậy, đặc điểm hoạt động tài chính của các doanh nghiệp lữ hành cũng khác biệt. Năm 2019, doanh số của Vietravel là 8.400 tỷ đồng (tương đương 360 triệu USD), bình quân thu vào 1 triệu USD/ngày. Nguồn vốn này về mặt lý thuyết được xem là nguồn vốn ngắn hạn (nguồn vốn tạm thời), nhưng được bổ sung thường xuyên và ổn định trong hoạt động kinh doanh của Vietravel nên về mặt thực tế trở thành nguồn vốn thường xuyên của Công ty.
Bên cạnh đó, Vietravel được rất nhiều nhà đầu tư và các tổ chức định chế tài chính quan tâm đầu tư và tài trợ vốn. Hiện nay, Vietravel được các ngân hàng lớn nhất Việt Nam là VCB, BIDV và Vietinbank ký hợp đồng cấp hạn mức tín dụng tín chấp là 850 tỷ đồng.
