Khảo sát Tội phạm kinh tế và gian lận toàn cầu 2020 được thực hiện bởi PwC với trên 5.000 ý kiến từ 99 quốc gia mới đây cho thấy, doanh nghiệp phải đối mặt với trung bình 6 sự cố gian lận trong 2 năm qua.
Trong cùng thời gian này, 47% công ty cho biết đã và đang phải đối mặt với hiện tượng gian lận, mức cao thứ hai trong vòng 20 năm trở lại đây, còn người tiêu dùng và các nhà bán hàng/nhà cung cấp chịu trách nhiệm cho 39% trường hợp vi phạm.
Gian lận có thể xảy đến với doanh nghiệp từ mọi góc độ, thủ phạm có thể là người trong nội bộ, bên ngoài, hoặc ở nhiều trường hợp do cấu kết giữa 2 bên.
Trong 2 năm qua, chỉ 39% người được khảo sát trả lời rằng, đối tượng bên ngoài doanh nghiệp là thủ phạm chính gây ra các tội phạm kinh tế cho doanh nghiệp họ; 25% cho biết các nhà bán hàng/nhà cung cấp là thủ phạm gian lận bên ngoài gây ảnh hưởng nhiều nhất tới doanh nghiệp; 13% số người tham gia khảo sát từng gặp gian lận trong 2 năm qua cho biết, họ chịu tổn thất hơn 50 triệu USD.
Chống độc quyền, giao dịch nội gián, gian lận thuế, rửa tiền, hối lộ và tham nhũng là 5 loại hình tội phạm trực tiếp gây ra tổn thất nghiêm trọng nhất về tài chính, nhiều trường hợp phải chịu thêm các chi phí khắc phục ở mức cao đáng kể.
Gần 50% doanh nghiệp áp dụng và tăng cường kiểm soát khi đối mặt với tội phạm kinh tế và 60% trong số đó cho biết, nhờ các biện pháp này mà doanh nghiệp hoạt động tốt hơn.
Tuy nhiên, cũng gần 50% doanh nghiệp không hề tiến hành điều tra khi gặp phải tội phạm gian lận/kinh tế.
Chỉ hơn 33% doanh nghiệp báo cáo lên hội đồng quản trị công ty, song có tới 53% trong số đó ghi nhận sự cải thiện đối với doanh nghiệp.
Tuy công nghệ chỉ là một phần trong giải pháp chống tội phạm kinh tế, hơn 60% doanh nghiệp - tổ chức đã bắt đầu ứng dụng công nghệ tiến tiến như trí tuệ nhân tạo và máy học (machine learning) trong việc phòng chống gian lận, tham nhũng và các tội phạm kinh tế khác.
Tuy nhiên, việc triển khai công nghệ vẫn gặp phải những lo ngại liên quan đến chi phí thực hiện, chuyên môn hạn chế và nguồn lực có hạn.
Nhiều doanh nghiệp cho biết, họ thấy giá trị mà công nghệ mang lại là chưa tương xứng.
Trên thực tế, thu thập đúng dữ liệu chỉ là bước đầu. Việc phân tích thông tin như thế nào mới là yếu tố tạo ra lợi thế cho doanh nghiệp trong công cuộc phòng chống gian lận.
Các doanh nghiệp thường không nhìn nhận đúng giá trị của công nghệ do thiếu sự đầu tư vào kĩ năng và chuyên môn cần thiết để sử dụng cũng như quản lý một cách hiệu quả.
Lợi ích của ứng dụng công nghệ trong việc phòng chống gian lận là không thể phủ nhận, nhưng doanh nghiệp cần nhìn nhận rõ rằng, việc đơn thuần áp dụng các công cụ hay công nghệ là chưa đủ đối với một quy trình chống gian lận.
Ðối với các công ty đa quốc gia đang có kế hoạch đầu tư vào Việt Nam, hay các doanh nghiệp trong nước, mối đe dọa về gian lận ngày một rõ ràng và gia tăng.
Bắt đầu bằng việc tích cực tìm hiểu những nguy cơ và rủi ro tiềm ẩn, từ đó các doanh nghiệp sẽ có sự chuẩn bị chủ động hơn trong việc phát hiện, ngăn chặn và ứng phó với gian lận.
Kinh nghiệm ở nhiều doanh nghiệp đã chỉ ra rằng, không có giải pháp đơn nhất (one-size-fits-all) nào cho vấn đề này.
Các doanh nghiệp có thể cân nhắc và linh hoạt phối hợp các biện pháp: Từ giáo dục người tiêu dùng, áp dụng công nghệ, tới việc nâng cao kỹ năng, áp dụng quy trình tuân thủ và xây dựng văn hóa chống gian lận trong doanh nghiệp.
Ðặc biệt, dù hành vi gian lận được thực hiện bởi người tiêu dùng ngày một tăng cao, đây cũng là một trong số những hình thức tội phạm có thể được phòng chống với tài nguyên chuyên dụng, quy trình vững chắc và công nghệ tiên tiến một cách hiệu quả nhất.
