Sự xuất hiện của máy bay điện, công nghệ mới sẽ thúc đẩy phát triển sân bay nhỏ

59% sân bay nhỏ trên thế giới do khối tư nhân đầu tư

Chia sẻ tại tọa đàm “Sân bay nhỏ cho kinh tế địa phương cất cánh” do Báo Đầu tư tổ chức ngày 11/10, ông Mick Werson, Chuyên gia Kinh tế trưởng NACO – Tập đoàn Royal Haskoning DHV cho hay, như các mạch máu mỗi loại sân bay có chức năng riêng là một phần của kết nối. Sân bay nhỏ không chỉ kết nối với các khu vực xa xôi có lợi ích liên quan tới việc làm, thu nhập nhà đầu tư, thúc đẩy phát triển nền kinh tế, tạo ra việc làm gián tiếp tại khu vực sân bay, thu nhập về thuế, tạo giá trị xã hội ở khu vực xa xôi.

Theo ông Mick Werson, hầu hết các sân bay nhỏ với số lượng hành khách hàng năm nhỏ hơn 1 triệu, do nhà nước vận hành chiếm 41% và 59% là khối tư nhân. Nằm trong mạng lưới có thể tạo ra phát triển kinh tế, quy mô cho sân bay nhỏ nếu vận hành, khai thác tốt sẽ tạo ra khả năng cạnh tranh và cải thiện hoạt động kinh doanh.

Phân tích về triển vọng của sân bay nhỏ, vị chuyên gia đến từ Naco - công ty tư vấn xây dựng 600 sân bay trên thế giới trong 70 năm qua cho rằng, ngành hàng không đang có sự thay đổi với sự xuất hiện của máy bay điện. Hiện nhiều công ty đang phát triển máy bay điện có thể đến năm 2028 có máy bay điện được vận hành. Công nghệ mới với máy bay nhỏ, tầm bay thấp, số ghế ngồi khoảng 20 khách sẽ giúp vận hành hiệu quả kinh tế tốt hơn khi nhiên liệu sử dụng có giá thấp hơn, động cơ ít hơn việc bảo trì bảo dưỡng sẽ rẻ hơn. Điều này có tác động lớn trong thúc đẩy phát triển sân bay nhỏ trong tương lai.

Trên thế giới, các hãng hàng không giá rẻ mang lại sức sống mới cho các sân bay nhỏ như Easy Jet, Shouthwest. Thời gian bay ngắn và máy bay tầm thấp là ưu việt tạo nên hiệu quả kinh tế mang lại sân bay nhỏ một cuộc sống mới.

“Tôi nghĩ những điều tương tự cũng diễn ra với các sân bay nhỏ khi có công nghệ mới, đặc biệt là động cơ điện, là yếu tố quan trọng để kết nối khu vực nhỏ, các chuyến bay với khoảng cách 200-300km sẽ trở nên kinh tế hơn. Những người đi du lịch có thể di chuyển dễ dàng và nhà đầu tư có thể phát triển sản phẩm du lịch mới. Công nghệ mới sẽ khiến sân bay nhỏ trở nên phù hợp hơn. Hãng hàng không có thể vận hành tuyến bay ngắn, có tính kinh tế, lưu lượng hành khách cao hơn”, ông Mick Werson nhấn mạnh.

Các đại biểu tham dự tọa đàm "Sân bay nhỏ cho kinh tế địa phương cất cánh" do Báo Đầu tư tổ chức ngày 11/10.

Bài học đầu tư sân bay nhỏ tại quốc tế

Một câu hỏi đặt ra các sân bay đặt gần nhau có gây lãng phí đầu tư? Vấn đề này được ông Mick Werson đưa ra các ví dụ tại các nước trên thế giới. Đơn cử tại Tây Ban Nha là nước có 39 sân bay do cơ quan quản lý sân bay Tây Ban Nha quản lý. Khu vực Tây Bắc của Tây Ban Nha là Galicia có 3 sân bay, trong đó 2 sân bay phục vụ thị trường cận biên, mức lưu lượng ổn định. Sân bay Green Bay cách sân bay Appleton khoảng 48 km. Các sân bay vẫn hoạt động hiệu quả với chức năng riêng của mình.

Tại Mỹ, Nam Carolina có 2 sân bay có diện tích lưu vực chồng lấn nhau, nhưng đủ lưu lượng hành khách nhờ phân khúc khách trong vùng. Đây là địa danh du lịch phổ thông.

Hà Lan nhiều sân bay trong một khu vực đô thị dù cạnh tranh nhưng mỗi sân bay có một chức năng thị trường riêng. Như sân bay Amsterdam cách Rotterdam 78 km, Rotterdam cách Eindhoven 111 km, Eindhoven cách Weeze 70 km.

Tại Colombia có ba sân bay gần nhau với khoảng cách 100 km nhưng thời gian lái xe khá dài đã tách biệt thị trường của các sân bay này. Ông Mick Werson cho rằng, không chỉ nhìn vào đường chim bay mà còn nhiều yếu tố khác nữa.

Khu vực tư nhân và sự tham gia của khu vực tư nhân ở trong sân bay nhỏ phổ biến ở nhiều nước trên thế giới.

Theo chuyên gia đến từ Công ty Naco, mô hình hợp tác công- tư (PPP) trong phát triển sân bay đã trở nên phổ biến trên thế giới với ba cách tiếp cận.

Thứ nhất cổ phần hóa sân bay lớn. Hình thức này nếu được tổ chức tốt sẽ đem lại lợi ích tốt cho các bên liên quan, từ sân bay mới, nâng cấp các sân bay cũ, bơm vốn quan trọng dưới dạng chủ sở hữu hoặc vay. Hai bên có thể đóng góp 30% vốn chủ sở hữu còn lại là vốn vay hoặc nợ. Nhà đầu tư tư nhân có thể đầu tư vào sân bay bằng các chương trình gọi vốn, có khả năng quản lý hiệu quả tạo ra lợi nhuận.

Nhà đầu tư tư nhân có thế mạnh trong làm tiếp thị với hãng hàng không, biết cách thu hút hãng hàng không tới sân bay, tối ưu hóa doanh thu đặc biệt doanh thu từ thương mại, có quan hệ với các công ty vận hành, cửa hàng miễn thuế.

Sân bay lớn dễ tạo ra doanh thu tốt hơn với sân bay nhỏ. Vấn đề cần quan tâm cách tiếp cận đầu tiên là tư nhân hóa các sân bay lớn hơn và sử dụng số tiền thu được từ nhượng quyền.

Thứ hai thay vì cổ phần hóa sân bay lớn thì tư nhân hóa sân bay nhỏ để tạo ra hiệu quả.

Thứ ba là gộp tư nhân hóa nhiều sân bay nhỏ được thực hiện phổ biến ở Brazil và Mexico thông qua việc tư nhân hóa nhiều sân bay sẽ được trợ cấp chéo bởi các sân bay lớn trong hệ thống.

Trên thế giới hầu hết các sân bay nhỏ có lưu lượng khách hàng thấp nhưng chúng giữ chức năng quan trọng trong hệ thống, có giá trị thúc đẩy cho nền kinh tế và cộng đồng địa phương bao gồm cả giá trị xã hội. Nhờ những lợi thế này, hơn một nửa sân bay nhỏ có thể vận hành bởi các tổ chức công hoặc tư nhân.

“Thực tiễn quốc tế cho thấy công nghệ mới thúc đẩy sự phát triển của sân bay nhỏ”, ông Mick Werson nhấn mạnh.