Theo dữ liệu do Bloomberg tổng hợp, các ngân hàng lớn nhất thế giới đã tạo ra tổng cộng khoảng 3 tỷ USD phí vào năm 2023 từ việc thu xếp nợ cho các giao dịch được giới thiệu là thân thiện với môi trường. Trong khi đó, tổng thu nhập trên từ các giao dịch nhiên liệu hóa thạch chưa đến 2,7 tỷ USD.
Các ngân hàng châu Âu dẫn đầu quá trình chuyển đổi năng lượng xanh, trong đó BNP Paribas SA đứng đầu bảng xếp hạng nợ xanh của Bloomberg. Trong khi đó, Phố Wall lại thống trị ngành tài trợ cho lĩnh vực hóa thạch, với Wells Fargo và JPMorgan Chase có thu nhập lớn nhất từ các giao dịch dầu khí.
BNP - ngân hàng lớn nhất Liên minh châu Âu - đã thu được gần 130 triệu USD vào năm 2023 từ hoạt động kinh doanh tài chính xanh. Tiếp theo là Credit Agricole AG với 96 triệu USD và sau đó là HSBC Holdings Plc với 94 triệu USD.
 |
BNP dẫn đầu về tài trợ cho các khoản vay và trái phiếu xanh trong năm 2023 |
Về lĩnh vực nhiên liệu hoá thạch, Wells Fargo thu được khoản phí 107 triệu USD từ việc thu xếp trái phiếu và các khoản vay cho lĩnh vực nhiên liệu hóa thạch, theo sau là JPMorgan và Mitsubishi UFJ Financial Group (MUFG), cả hai đều thu được 106 triệu USD. MUFG cũng là nhà thu xếp các khoản vay xanh toàn cầu hàng đầu vào năm ngoái.
 |
Wells Fargo dẫn đầu về tài trợ cho lĩnh vực nhiên liệu hoá thạch trong năm 2023 |
Sự khác biệt này trùng hợp với các quy định chặt chẽ hơn ở châu Âu, vì cả Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và các cơ quan ngân hàng hàng đầu của khu vực đều tuyên bố rằng họ muốn ngành tài chính đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh. Những ngân hàng ở châu Âu hiện phải đối mặt với nguy cơ bị phạt tiền và yêu cầu về vốn cao hơn nếu họ quản lý sai các tác động của khí hậu. Đáp lại, nhiều ngân hàng đang áp đặt các hạn chế rõ ràng đối với tài trợ cho lĩnh vực nhiên liệu hóa thạch.
Trong khi đó, tại Mỹ, triển vọng pháp lý vẫn không chắc chắn và rời rạc khi nhiều bang do Đảng Cộng hòa nắm quyền đặt ra các rào cản cản trở quá trình chuyển đổi xanh. Các ngân hàng bị nghi ngờ từ chối cấp vốn cho lĩnh vực dầu khí ngày càng phải đối mặt với sự trả đũa, trong đó Texas là một trong những bang phản ứng mạnh mẽ nhất.
Đó là một trong những nguyên nhân khiến ngành tài chính toàn cầu không đạt được mức cần thiết để thực hiện các mục tiêu của thỏa thuận khí hậu Paris. Theo phân tích của BloombergNEF, lượng vốn cần được phân bổ cho các dự án xanh gấp 4 lần so với nhiên liệu hóa thạch vào năm 2030 để phù hợp với mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Tuy nhiên, vào cuối năm 2022, tỷ lệ đó chỉ là 0,7 và hầu như không thay đổi so với năm trước đó.
Sự chậm chân của các ngân hàng toàn cầu đã khiến các nhà môi trường phải gióng lên hồi chuông cảnh báo.
Jason Schwartz, chiến lược gia truyền thông cấp cao tại Sunrise Project, một tổ chức phi lợi nhuận tập trung vào đóng góp của lĩnh vực tài chính vào hiện tượng nóng lên toàn cầu cho biết: “Các ngân hàng vẫn không theo kịp tốc độ chuyển đổi cần thiết để tránh biến đổi khí hậu thảm khốc”.
Adele Shraiman, chiến lược gia tại Sierra Club cho biết: “Xu hướng thay đổi trong năm qua là biểu hiện của các xu hướng kinh tế vĩ mô rộng hơn bất kỳ nỗ lực chủ động nào trong lĩnh vực ngân hàng nhằm giảm nguồn tài trợ cho năng lượng sử dụng nhiều carbon. Thực tế là các ngân hàng không chuyển đổi nguồn tài trợ năng lượng đủ nhanh để đáp ứng các mục tiêu về khí hậu của chính họ”.
Theo nhóm khoa học Dự án Carbon Toàn cầu (GCP), năm ngoái là năm nóng kỷ lục. GCP ước tính rằng lượng khí thải carbon dioxide từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch đã tăng 1,1% lên mức cao mới vào năm 2023, khiến hành tinh có nguy cơ vượt quá ngân sách carbon cho mức nóng lên 1,5 độ C vào cuối thập kỷ này.
Nhìn chung, các ngân hàng đã gia hạn 583 tỷ USD trái phiếu xanh và các khoản cho vay vào năm ngoái, so với khoản nợ nhiên liệu hóa thạch 527 tỷ USD. Dữ liệu của Bloomberg cho thấy vào năm 2022, các ngân hàng đã tài trợ 594 tỷ USD vào các dự án môi trường và 558 tỷ USD vào dầu, khí đốt và than đá.
Trong nhiều năm nay, các ngân hàng lớn nhất thế giới đã công bố các báo cáo cho thấy số tiền khổng lồ mà họ cho biết đang phân bổ cho một hành tinh xanh hơn, công bằng hơn. Tuy nhiên, một số khẳng định đó hiện đang bị nghi ngờ, trong bối cảnh thiếu các hướng dẫn pháp lý để giúp các bên liên quan hiểu rõ những tuyên bố đó.
