Động lực cho đà tăng của chứng khoán toàn cầu
Các nhà đầu tư cá nhân đã có màn xuất hiện hoành tráng trên thị trường chứng khoán năm 2020. Theo Bloomberg Intelligence và The Wall Street Journal, nhà đầu tư cá nhân ước tính đóng góp 19,5% khối lượng giao dịch chứng khoán tại thị trường Mỹ, tăng hơn 5% so với năm 2019 và gấp đôi so với năm 2010.
Trong khi đó, thanh khoản thị trường liên tục xô đổ các kỷ lục. Năm 2019, thanh khoản trung bình trên thị trường chứng khoán Mỹ mỗi ngày là 7 tỷ USD. Con số này đạt 10,9 tỷ đồng năm 2020 và kể từ đầu năm 2021 tới nay là 14,7 tỷ đồng. Nếu tính theo năm, khối lượng giao dịch trong tháng 1/2021 tăng 92% so với tháng 1/2020 và tăng 33% so với tháng trước đó.
Nguyên nhân chủ yếu khiến thanh khoản gia tăng mạnh mẽ chính là các nhà đầu tư cá nhân mới. Theo Trade Reporting Facility, các giao dịch tại các hãng môi giới, công ty chứng khoán, ứng dụng đầu tư online tăng mạnh. Khối lượng giao dịch trung bình ngày tại một số hãng môi giới online lớn trong tháng 12/2020 đạt 6,6 triệu cổ phiếu, một kỷ lục trong lịch sử. Bước sang tháng 1/2021, con số này đạt 8,1 triệu cổ phiếu, tăng 23%.
Cùng với chứng khoán cơ sở, các hợp đồng quyền chọn cũng theo hướng leo dốc. Trong tháng 12/2020, trung bình 32,7 triệu hợp đồng được giao dịch tại các sàn giao dịch quyền chọn cổ phiếu, lại là một kỷ lục từ trước tới nay.
Vậy nhưng, xu hướng này tiếp tục giữ vững và mạnh mẽ hơn nữa khi trong tháng 1/2021, 39,8 triệu hợp đồng quyền chọn được giao dịch.
Tại thị trường chứng khoán Việt Nam, 2020 cũng là năm gọi tên những nhà đầu tư F0.
Làm sao biết được các giao dịch gia tăng chủ yếu nhờ nhà đầu tư cá nhân? Rich Repetto, người theo dõi các dữ liệu giao dịch tại Piper Sandler cho biết: “Các nhà đầu tư tổ chức sẽ không giao dịch kiểu 1 hợp đồng lẻ”.
Những nhà đầu tư cá nhân tràn ngập thị trường rồi cũng dần thoái lui? Steve Sosnick tại Interactive Brokers thẳng thắn: “Ai cũng nói mấy người trẻ tuổi sẽ sớm bỏ cuộc thôi, nhưng đã hơn 6 tháng rồi mà chưa có mấy người dừng cuộc chơi cả”.
Chi phí giao dịch giảm về 0, các nền tảng đầu tư online ngày càng hoàn thiện… đã trở thành yếu tố chính giúp gia tăng số lượng các nhà đầu tư cá nhân trên thị trường. Robinhood - ứng dụng làm nên tên tuổi trong năm 2020 thường được nhắc tới với tốc độ gia tăng lượng tài khoản chóng mặt, nhưng thực tế, không riêng Robihood, nhiều nền tảng đầu tư online khác đều phát triển vượt bậc.
Mở tài khoản dễ dàng và có thể tiến hành đầu tư chỉ bằng chiếc điện thoại nhỏ gọn, mọi rào cản để bắt đầu đầu tư trên thị trường chứng khoán đã bị hạ xuống thấp hơn bao giờ hết.
Nhìn chung nhà đầu tư cá nhân mới gia nhập thị trường là xu hướng tích cực. Đây đều là những người trẻ, gia nhập thị trường một cách nhiệt huyết và xem đây là một cách sử dụng thời gian tích cực.
Cũng thật thú vị khi nhận ra rằng, một làn gió mới đã xốc lại tinh thần của thị trường chứng khoán, khi lớp nhà đầu tư trẻ hoàn toàn “phấn khích” với những sóng gió trên thị trường, thay vì chăm chăm giữ vững vị thế như thế hệ trước. Nguyên nhân có thể xuất phát từ đặc tính thế hệ, điều mà chúng ta hiện chưa có đủ dữ liệu để phân tích.
Đã gia nhập thị trường trong khoảng thời gian 1 năm, liệu có dấu hiệu nào cho thấy các nhà đầu tư cá nhân mới dần trở nên cẩn trọng hơn?
CEO Interactive Brokers Thomas Peterffy cho biết: “Các khách hàng của tôi thường nhanh chóng kiếm được tiền khi thị trường tăng điểm, nhưng nếu các chỉ số giảm thì họ cũng mất tiền. Hiện chưa rõ xu hướng này liệu có kéo dài lâu hơn, bởi thị trường đã bắt đầu bước vào vùng điều chỉnh”.
Các nhà đầu tư cá nhân chú ý tới các tên tuổi lớn như Tesla, nhưng cũng dành sự quan tâm tới nhiều cổ phiếu giá thấp, từ 2 - 3 USD/cổ phiếu. Chính điều này đẩy khối lượng giao dịch của các cổ phiếu vốn hoá nhỏ tăng vọt, đồng thời cho thấy, lớp nhà đầu tư mới đang đuổi theo những con sóng không mệt mỏi.
Chứng khoán Việt Nam: Năm của F0
Tại thị trường chứng khoán Việt Nam, 2020 cũng là năm gọi tên những nhà đầu tư F0 – nhóm nhà đầu tư cá nhân mới tham gia thị trường với “sức mạnh” đảo ngược tình thế. Thị trường ghi nhận quy mô tham gia của nhà đầu tư mới cao chưa từng thấy trong lịch sử. Tính đến cuối năm 2020, có hơn 2,77 triệu tài khoản giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Riêng số tài khoản trong nước chiếm gần 99%, với 2,74 triệu tài khoản (2,8% dân số Việt Nam), bao gồm 2,73 triệu tài khoản của nhà đầu tư cá nhân. Nhà đầu tư nước ngoài giữ hơn 35.000 tài khoản.
Không những vậy, lũy kế cả năm 2020, có tới 393.659 tài khoản giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư trong nước được mở mới, trong đó nhà đầu tư cá nhân chiếm tới 392.527 tài khoản (99,7%), còn lại là nhà đầu tư tổ chức. Đây cũng là số lượng tài khoản lớn nhất được nhà đầu tư cá nhân trong nước mở chỉ trong một năm, cao nhất trong vòng 20 năm trở lại đây.
Sự tham gia mạnh mẽ của các nhà đầu tư mới cũng đẩy thanh khoản thị trường tăng lên ngưỡng kỷ lục với phiên giao dịch đạt gần 23.562 tỷ đồng hai sàn ngày 15/6/2020. Giá trị khớp lệnh cũng liên tục đạt trên 10.000 tỷ đồng/phiên trong tháng 12/2020.
Rõ ràng, lớp nhà đầu tư mới đã giúp thị trường chứng khoán liên tục tăng điểm, bất chấp nhà đầu tư nước ngoài bán ròng.
Đáng chú ý, sự tham gia mạnh mẽ của lớp nhà đầu tư mới khiến không ít câu hỏi được đặt về việc liệu nhóm nhà đầu tư F0 sẽ chịu nhiều rủi ro do thiếu kinh nghiệm, kiến thức về đầu tư chứng khoán nói riêng, cũng như câu chuyện quản trị rủi ro, phân bổ tài sản đầu tư tài chính…
Tuy nhiên, quan điểm chung của một số công ty chứng khoán, cũng như nhà quản lý là không cần quá lo ngại. Số lượng các nhà đầu tư mới gia tăng, nhưng dư địa tăng trưởng của thị trường còn lớn. Định giá của các cổ phiếu trên thị trường còn thấp, P/E thị trường vào khoảng 16 lần, mức tăng trưởng chưa quá nóng.
“Lượng nhà đầu tư tuy có gia tăng, nhưng so với dân số vẫn rất thấp. Bên cạnh đó, số lượng gần 3% dân số tham gia thị trường này là những người tương đối có khả năng chịu rủi ro. Mà yếu tố đánh giá nhà đầu tư chuyên nghiệp chính là ở khả năng nhận định và chịu đựng được rủi ro”, một chuyên gia chứng khoán chia sẻ.
Diễn biến thị trường trong thời gian qua phần nào chứng minh, dòng tiền F0 tươi mới và có sự chịu đựng rủi ro đáng kể. Các nhà đầu tư mới hiện nay rất khác các thế hệ trước, tuy gia nhập thị trường muộn nhưng lại là những người có tích luỹ tài sản.
Diễn biến thị trường trong thời gian qua phần nào chứng minh, dòng tiền F0 tươi mới và có sự chịu đựng rủi ro đáng kể.
Trong những năm qua, nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng cao, số lượng người giàu, thu nhập khá gia tăng. Các nhà đầu tư F0 mới chính là thế hệ thừa hưởng sự phát triển kinh tế và các giá trị tài sản tích luỹ từ trước, nên tiềm lực khá bền vững.
Chưa kể, khác với trước đây, nền tảng kiến thức, khả năng tiếp cận với thông tin về thị trường đã được cải thiện vượt bậc nhờ sự phát triển của Internet và công nghệ. Do đó, dòng tiền mới tăng trưởng luân phiên vào các nhóm ngành, ngoài ngân hàng còn nhiều nhóm sản xuất, công nghệ, tiêu dùng…
Dễ nhận thấy, lớp nhà đầu tư mới có sự lựa chọn cổ phiếu, không dễ “nhắm mắt chọn bừa”.
Trong khi đó, nhiều nhà đầu tư có kinh nghiệm lại dè dặt đứng ngoài thị trường, “khinh thường” dòng tiền mới khiến cho cơ hội trôi qua.
