Tại thời điểm năm 1996, con số các công ty được niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ là hơn 8.000 công ty. Tuy nhiên hiện nay, con số này đã giảm hơn 50%, xuống chỉ còn hơn 3.700 doanh nghiệp được niêm yết trên các sàn chứng khoán Mỹ, theo dữ liệu từ Trung tâm Nghiên cứu Giá Chứng khoán (CRSP).
Điều này không có nghĩa là số công ty hiện nay tại Mỹ ít hơn một nửa so với 30 năm trước mà là ngày càng có nhiều công ty tư nhân hơn và chúng nằm ngoài sự giám sát của công chúng. Đó là bởi các công ty niêm yết công khai phải tuân theo các yêu cầu giám sát và công bố thông tin theo quy định của pháp luật Mỹ, giúp đảm bảo tính minh bạch và duy trì niềm tin của nhà đầu tư, còn các công ty tư nhân thì không phải làm như vậy.
Ông Matthew Kennedy, người đứng đầu bộ phận dữ liệu tại Renaissance Capital cho biết, với ít công ty niêm yết hơn, tính minh bạch tổng thể và niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán có thể giảm đi. Ngày 8/6, chỉ số S&P 500 đã có đợt tăng giá mạnh khi chỉ số này đã tăng 20% so với mức đáy ghi nhận tại tháng 10/2022. Nhưng góp phần lớn vào đợt tăng giá này chỉ đến từ một số công ty công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI) có vốn hóa lớn. Trong khi đó cổ phiếu của các công ty quy mô nhỏ hơn và các ngành khác phần lớn vẫn đang gặp khó khăn.
Cuộc suy thoái do đại dịch Covid-19 gây ra vào năm 2020 và chỉ số lạm phát cao ngất ngưởng sau đó đã làm trầm trọng thêm tình hình trên thị trường tài chính, các nhà kinh tế cho biết.
Những lo ngại về nền kinh tế đang suy yếu và biến động của thị trường tài chính đã khiến các đợt chào bán lần đầu ra công chúng (IPO) gần như đóng băng hoàn toàn. Năm 2022, giá trị các thương vụ trên thị trường IPO của Mỹ đã giảm 94,8% xuống chỉ còn 8 tỷ USD, mức thấp nhất trong 32 năm qua. Sự suy thoái đó vẫn tiếp tục, CRSP báo cáo rằng tổng giá trị vốn hóa của các cổ phiếu mới niêm yết tại Mỹ trong quý I/2023 đã giảm 60% so với năm ngoái.
Ông Matthew Kennedy cho biết: “Việc các công ty trì hoãn niêm yết là điều bình thường khi mức định giá đang giảm một nửa và các nhà đầu tư không hào hứng rót vốn vào các công ty mới”. Trong khi đó, các vụ phá sản đã đạt đến mức cao nhất kể từ năm 2010, khiến những cái tên đình đám như Bed Bath and Beyond và Party City bị xoá sổ khỏi các sàn giao dịch.
Các nhà kinh tế cho biết, việc các công ty không muốn niêm yết trên sàn chứng khoán sẽ không tốt cho nền kinh tế. Hiện tại, số công ty hoạt động theo mô hình vốn cổ phần tư nhân ở Mỹ nhiều gấp 5 lần so với số công ty đang được niêm yết, các nhà kinh tế tại Wells Fargo cho biết. Mô hình Vốn cổ phần tư nhân (PE) là quyền sở hữu hoặc lợi ích trong một tổ chức không được niêm yết hoặc giao dịch công khai.
Xu hướng này đã phát triển trong một thời gian. Theo Wells Fargo, năm 1999, một công ty công nghệ trung bình của Mỹ sẽ niêm yết sau bốn năm hoạt động, nhưng đến năm 2019, con số đó tăng lên 11 năm.
Wells Fargo cho biết: “Trong khi đó, các công ty tư nhân có thể tránh được gánh nặng về chi phí, trách nhiệm phải hoàn thành các yêu cầu pháp lý và tập trung vào các kế hoạch chiến lược dài hạn”.
Một số quỹ cổ phần tư nhân thậm chí đã tận dụng thời gian thị trường chứng khoán trên đà lao dốc, cổ phiếu rớt giá liên tục (thị trường gấu) để mua lại các công ty niêm yết và giành quyền kiểm soát các công ty đại chúng. Các nhà phân tích của Wells Fargo đã báo cáo rằng trong 25 năm qua, các khoản đầu tư vốn cổ phần tư nhân đã liên tục vượt trội so với chứng khoán toàn cầu.
