Cụ thể, theo Luật sư Trương Thanh Đức, cần hài hòa khi sửa đổi Nghị định số 153/2020/NĐ-CP (Nghị định 153), làm sao siết chặt quản lý nhưng không được kìm hãm thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
Luật sư Trương Thanh Đức cho biết, cho tới thời điểm này, chính xác là từ năm 2020, cơ sở pháp lý cho trái phiếu doanh nghiệp đã khá đầy đủ, thậm chí là khá chặt chẽ với nhiều giới hạn. Bởi vậy, chúng ta cần tập trung vào 2 vấn đề chính:
Thứ nhất, thúc ép xếp hạng tín nhiệm. Trước mắt quy định theo cách đánh đổi nếu như anh có kết quả xếp hạng tín nhiệm sẽ không cần thêm điều kiện, hoặc có thêm 1-2 điều kiện, bởi xếp hạng tín nhiệm đã bao trùm nhiều điều kiện về kiểm toán. Nếu không chấp nhận xếp hạng tín nhiệm, thì doanh nghiệp phải đánh đổi bằng việc đáp ứng hàng chục điều kiện, chứ không thể cào bằng, đúng vị trí, vị thế, chỗ đứng của nó.
Thứ hai, hoàn thiện hệ thống pháp lý không có nghĩa là thắt chặt hơn, mà cần đảm bảo thông tin đến được thị trường một cách công khai, minh bạch, chính xác. Đơn cử, doanh nghiệp có thể phát hành trái phiếu gấp nhiều lần vốn chủ sở hữu nhưng phải công khai thông tin này cho nhà đầu tư. Doanh nghiệp cũng có thể phát hành trái phiếu khi doanh nghiệp thua lỗ, nhưng phải thông báo cho nhà đầu tư đang lỗ bao nhiêu?...
“Mấu chốt thông tin được rõ ràng, minh bạch mọi điều đều được chấp nhận khi công khai. Nếu áp dụng cả quy định cũ và mới, thì đa số các doanh nghiệp sẽ không thể phát hành trái phiếu doanh nghiệp", ông Trương Thanh Đức cho biết.
Về cách thức công khai thông tin, theo ông Trương Thanh Đức, đầu tiên phải đi từ website của công ty công khai thông tin, cùng với đó là công bố trên một số phương tiện thông tin đại chúng để chịu sự giám sát của nhà đầu tư, đại chúng.
“Yếu kém nhất của hệ thống chúng ta là đã không công khai minh bạch, lại không giám sát, kiểm tra kịp thời nên làm cho mọi người mất lòng tin. Do đó, chúng ta phải củng cố những cái đang có, không tăng thêm điều kiện, không có gì giám sát tốt bằng thị trường, nhà nước chỉ là một phần trong giám sát”, ông Trương Thanh Đức đề xuất.
Giáo sư Đặng Hùng Võ, Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng, huy động vốn từ trái phiếu doanh nghiệp là một trong những cách để đưa tiền trong dân vào hoạt động sản xuất kinh doanh.
Trên thực tế, tiền trong dân còn rất nhiều, song người dân vẫn ưu tiên hơn với những khoản đầu tư hữu hình, đặc biệt là đất đai. Thực tế trên đã khiến cho thị trường nhà ở tăng cao, bất động sản sinh ra để đầu cơ tích trữ chiếm tỷ lệ rất cao. Minh chứng là tiền thu từ đất để thực hiện các dự án nhà ở chiếm tới 76% nguồn thu từ đất, trong khi đó số tiền thu từ tiền đất sản xuất kinh doanh chỉ chiếm 16%.
“Kênh huy động vốn qua thị trường trái phiếu là vô cùng quan trọng cho dòng vốn dài hạn của doanh nghiệp, do đó, cần xây dựng “hạ tầng” điều tiết thị trường trái phiếu doanh nghiệp một cách lành mạnh”, ông Võ nhấn mạnh.
Đây cũng là quan điểm được chia sẻ bởi Tiến sỹ Cấn Văn Lực, Thành viên hội đồng tư vấn Chính sách tài chính Tiền tệ Quốc gia. Dẫn số liệu nghiên cứu của ADB, TS. Cấn Văn Lực cho biết thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) Việt Nam phát triển tương đối nhanh. Đến hết tháng 3 năm nay, tổng dư nợ thị trường trái phiếu đạt 3,3 triệu tỷ đồng, tương đương khoảng 37,4% GDP, trong đó dư nợ TPDN tương đương 14,8% GDP.
So với các nước châu Á như Hàn Quốc, Trung Quốc, quy mô thị trường TPDN của Việt Nam tuy nhanh nhưng vẫn còn nhiều dư địa để phát triển bởi nhu cầu về vốn trung và dài hạn rất lớn trong thời gian tới.
Trong 4 tháng đầu năm nay, quy mô phát hành TPDN đã giảm, đặc biệt TPDN do các doanh nghiệp bất động sản phát hành đã giảm mạnh so với cùng kỳ năm ngoái, cho thấy thị trường đã được kiểm soát chặt chẽ và đã giảm nhiệt.
Theo TS. Cấn Văn Lực, hệ thống ngân hàng thương mại đang quá sức trong cho vay vốn dài hạn. Do đó, kênh huy động vốn qua thị trường trái phiếu là vô cùng quan trọng, vấn đề là điều tiết thị trường TPDN như thế nào để phát triển lành mạnh hơn.
Để lành mạnh hóa thị trường, cần vừa kiến tạo phát triển cho thị trường, vừa kiểm soát được rủi ro, trước mắt cần giải quyết dứt điểm các vụ việc vừa qua để củng cố niềm tin nhà đầu tư cũng như tránh tạo tiền lệ xấu. Đồng thời, cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý phù hợp: sớm sửa đổi Nghị định 153/2020/NĐ-CP về phát hành TPDN riêng lẻ, Nghị định 156/2020 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán; rà soát Luật chứng khoán 2019 tiến tới sửa đổi, trong đó nâng chuẩn nhà đầu tư chuyên nghiệp… Đặc biệt, cần cân nhắc mức độ phù hợp về quy định tài sản đảm bảo, bảo lãnh phát hành, phân phối trái phiếu.
Diễn đàn đã thống nhất kiến nghị “Phải sớm đưa hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp trở lại, qua việc sớm hoàn thiện và ban hành Nghị định 153 sửa đổi theo hướng đảm bảo quyền lợi cho doanh nghiệp, nhà đầu tư, sự phát triển của nền kinh tế”.
