ĐTCK có cuộc phỏng vấn ông Bùi Văn Mai, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA) về những nét mới trong việc kiểm tra năm nay.
Thưa ông, đợt kiểm tra chất lượng dịch vụ và hoạt động của công ty kiểm toán năm 2012 có điểm gì thay đổi so với các năm trước?
Kiểm tra chất lượng dịch vụ và hoạt động công ty kiểm toán là hoạt động thường niên, được tiến hành trong 12 năm nay. Trước kia, Bộ Tài chính tổ chức các đoàn kiểm tra, nhưng từ năm 2007 đến nay, Bộ đã chuyển giao việc kiểm tra này cho Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA) thực hiện. Tuy nhiên, năm nay, do yêu cầu mới của Luật Kiểm toán độc lập (có hiệu lực từ 1/1/2012), cuộc kiểm tra năm nay sẽ có những điểm khác biệt cơ bản về chất.
Việc kiểm tra và xử lý vi phạm sau kiểm tra phải được tiến hành một cách kiên quyết, triệt để hơn. Kết quả kiểm tra không chỉ dựa trên kết quả chấm điểm thủ tục, hồ sơ kiểm toán, mà phải dựa trên những xét đoán chuyên môn, đánh giá tổng thể chất lượng dịch vụ để xếp loại chất lượng công ty kiểm toán. Khi phát hiện sai phạm của kiểm toán viên, công ty kiểm toán, đoàn kiểm tra phải báo cáo Chủ tịch VACPA xử lý (đối với hội viên VACPA) hoặc trình Bộ trưởng Bộ Tài chính xử lý nhằm tăng tính răn đe, hạn chế sai phạm về sau của kiểm toán viên và công ty kiểm toán.
Được biết, số lượng công ty kiểm toán được kiểm tra năm nay là 15 công ty, chỉ bằng một nửa so với năm 2011. Điều này xuất phát từ lý do gì?
Thông thường, việc kiểm tra thường niên được tiến hành tại 1/3 số công ty kiểm toán đang hoạt động. Tuy nhiên, năm nay, đoàn kiểm tra chỉ làm việc với 15 công ty, do yêu cầu kiểm tra phải chi tiết, kỹ càng hơn để có đủ cơ sở kết luận sai phạm và xử lý sai phạm.
Trong số công ty bị kiểm tra đợt này, có công ty năm ngoái đã bị kiểm tra. Ở số công ty này có điểm gì đáng lưu ý? Việc lựa chọn các công ty kiểm tra dựa trên tiêu chí nào?
Việc kiểm tra được tiến hành luân phiên tại các công ty kiểm toán. Bình quân, cứ sau 3 năm, mỗi công ty kiểm toán lại được kiểm tra lại một lần. Với những công ty kiểm toán có kết quả kiểm tra tốt, có thể sau 4 - 5 năm mới tiến hành kiểm tra lại.
Nhưng với những công ty kiểm toán có kết quả kiểm tra yếu kém trong năm trước, có thể được kiểm tra lại ngay trong năm nay để xem đã khắc phục được những yếu kém, sai sót hay chưa. Nếu việc kiểm tra vẫn không cho kết quả tích cực thì phải có biện pháp mạnh. Rút kinh nghiệm của các năm trước, do không kiểm tra lại ngay trong năm sau nên có công ty chưa kiên quyết chấn chỉnh sai phạm, thậm chí sai phạm kéo dài.
Các công ty được kiểm tra lại trong năm nay chủ yếu có quy mô nhỏ, xét thấy chưa có chuyển biến rõ rệt về chất lượng hoạt động, hoặc là công ty có những điểm mà cơ quan quản lý thấy cần phải lưu ý, cần kiểm tra ngay để xác định rõ ràng.
Hồi giữa năm nay, VACPA có công văn nhắc nhở sai sót của một số công ty kiểm toán trong việc kiểm toán báo cáo tài chính của công ty niêm yết, công ty đại chúng. Trong kế hoạch kiểm tra năm nay, vấn đề kiểm toán BCTC các công ty niêm yết sẽ được chú trọng ra sao?
Trong quá trình quản lý hội viên và theo dõi hoạt động nghề nghiệp kiểm toán, khi xét thấy hội viên - các công ty kiểm toán có các sai sót, nhất là sai sót trong kiểm toán báo cáo tài chính tổ chức niêm yết, VACPA đã có công văn nhắc nhở để công ty khắc phục, hoặc đưa ra thảo luận trên các diễn đàn chuyên môn để hội viên rút kinh nghiệm.
Trong kế hoạch kiểm tra năm 2012, cũng có 3 công ty kiểm toán trong danh sách công ty kiểm toán được chấp thuận kiểm toán tổ chức niêm yết. Chúng tôi đã mời đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước tham gia kiểm tra các công ty này.
