Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với lực lượng công an và quản lý thị trường TP. HCM để tiến tới xóa bỏ các quầy thu đổi ngoại tệ trái phép trên thị trường tự do.
Kế hoạch triển khai kiểm tra, thanh tra lần này như thế nào, thưa ông?
NHNN Chi nhánh TP. HCM vẫn thường xuyên kiểm tra, thanh tra việc thu đổi ngoại tệ, nhằm góp phần ổn định thị trường ngoại tệ và tỷ giá. Nhưng gần đây, với chỉ đạo của Thống đốc NHNN theo Chỉ thị 01/CT-NHNN, chúng tôi sẽ làm quyết liệt hơn. Vấn đề này trước đó đã được NHNN Chi nhánh TP. HCM trình lên UBND Thành phố và được đồng ý. NHNN Chi nhánh TP. HCM phối hợp với Công an TP. HCM và cơ quan quản lý thị trường trên địa bàn tiến hành ra quân kiểm tra, thanh tra sát sao hơn việc thu đổi ngoại tệ trái phép tại các quầy thu đổi ngoại tệ, kể cả nơi có giấy phép và không được cấp phép, đồng thời có các mức phạt tương ứng cho từng trường hợp vi phạm.
Vậy các ông có tính đến phương án cấm thu đổi ngoại tệ trên thị trường tự do?
NHNN không có quyết định mới thay thế Quyết định 21/QĐ-NHNN về quy chế đại lý đổi ngoại tệ, tức không cấm các quầy thu đổi ngoại tệ. Vì thế, nếu có nhu cầu và đáp ứng các điều kiện theo Quyết định 21, những đơn vị có nhu cầu mở quầy thu đổi ngoại tệ vẫn được cấp phép, chẳng hạn như ở những khu nghỉ dưỡng cao cấp, khách sạn 3 - 5 sao hoặc khu vực sân bay. Tuy nhiên, với các điểm thu đổi ngoại tệ trái phép trên thị trường hiện nay, trong đó phải kể đến các tiệm vàng, sẽ phải tiến tới xóa bỏ, vì đây là những nơi thu đổi ngoại tệ không được cấp phép. Làm triệt để vấn đề này sẽ góp phần hạn chế tình trạng đô la hóa trên thị trường cũng như ổn định tỷ giá. Tỷ giá trên thị trường tự do hiện đã dịu lại còn 21.500 đồng/USD.
Từ đầu năm 2011 đến nay, Chi nhánh NHNN tại TP. HCM đã phát hiện và xử phạt 9 trường hợp thu đổi ngoại tệ trái phép, với tổng số tiền phạt trên 500 triệu đồng (57 triệu đồng/trường hợp vi phạm). Trên địa bàn TP. HCM hiện có 75 đại lý thu đổi ngoại tệ được cấp giấy phép hoạt động. Còn các điểm thu đổi ngoại tệ không được cấp phép thì rất nhiều, trong đó phải kể đến các tiệm vàng có thu đổi USD. Hiện cả TP. HCM có đến 4.000 cửa hàng vàng bạc, trong khi đó NHNN Chi nhánh TP. HCM chỉ cấp giấy phép hoạt động thu đổi ngoại tệ cho một vài tiệm vàng.
Có nghĩa là NHNN Chi nhánh TP. HCM cũng không đủ nhân sự để kiểm tra, thanh tra việc thu đổi ngoại tệ trái phép đang trở nên phổ biến trên thị trường hiện nay?
Ngoài lực lượng của NHNN Chi nhánh TP. HCM kiểm tra các quầy thu đổi ngoại tệ được cấp phép, lực lượng công an và quản lý thị trường TP. HCM sẽ tiến hành kiểm tra ở các quầy thu đổi ngoại tệ không có giấy phép. Danh sách quầy thu đổi ngoại tệ được cấp phép, chúng tôi đã gửi cho công an và quản lý thị trường. Vì thế, ở các quầy thu đổi ngoại tệ được cấp phép, nếu phát hiện vi phạm như thu đổi cao hơn tỷ giá niêm yết trong các NHTM, chúng tôi sẽ lập biên bản xử phạt. Đối với quầy thu đổi ngoại tệ không có giấy phép, phía công an và quản lý thị trường Thành phố sẽ có biện pháp xử phạt mạnh, đồng thời cấm thu đổi.
Theo ông, có nên tính đến phương án tịch thu tang vật khi phát hiện thu đổi ngoại tệ trái phép, vốn được xem là nguyên nhân góp phần đẩy mạnh tình trạng đôla hóa?
Về phương án tịch thu tang vật khi phát hiện thu đổi ngoại tệ trái phép, chúng tôi đã có kiến nghị từ cuối năm 2009 để có biện pháp mạnh hơn trong việc xử lý các trường hợp này. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có kết luận cuối cùng. Vì để thực hiện vấn đề này phải có một nghị định được Chính phủ ban hành, nhưng muốn làm điều đó còn cần có ý kiến từ các bộ, ngành khác ngoài NHNN, chẳng hạn như Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Công thương… Song theo tôi được biết thì hiện phương án trên tiếp tục được NHNN kiến nghị lên Chính phủ.
Còn việc niêm yết hàng hóa bằng ngoại tệ, NHNN TP. HCM sẽ có biện pháp xử lý như thế nào khi tình trạng này ngày càng trở nên phổ biến, thưa ông?
Việc niêm yết hàng hóa bằng ngoại tệ, thanh toán ngoại tệ nhưng không qua ngân hàng cũng là thu đổi ngoại tệ trái phép…, gây nên tình trạng đôla hóa. Muốn chống được tình trạng đôla hóa trên địa bàn TP. HCM cũng như các địa phương khác thì cần có biện pháp mạnh để kiểm tra xử lý những trường hợp vi phạm.
