Theo đó, quá trình đàm phán đã diễn ra qua 14 phiên chính thức và hai bên vừa thống nhất kết thúc toàn bộ các nội dung cơ bản của Hiệp định để sớm ký kết, phê chuẩn trong thời gian tới.
Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng cho biết, đây là một hiệp định toàn diện, chất lượng cao và bảo đảm cân bằng lợi ích cho cả Việt Nam và EU.
Các nội dung chính gồm thương mại hàng hóa, quy tắc xuất xứ, hải quan và thuận lợi hóa thương mại, các biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động vật, hàng rào kỹ thuật trong thương mại, thương mại dịch vụ, đầu tư, phòng vệ thương mại, cạnh tranh, doanh nghiệp nhà nước, mua sắm của chính phủ, sở hữu trí tuệ, phát triển bền vững, hợp tác và xây dựng năng lực, pháp lý-thể chế.
Khi Hiệp định trên được ký kết, doanh nghiệp (DN) Việt Nam sẽ có cơ hội thâm nhập vào một thị trường lớn, có sức mua hàng đầu thế giới, cũng như xuất hiện thêm thời cơ để mở rộng hợp tác, liên kết, tiếp nhận đầu tư, công nghệ tiên tiến.
Đặc biệt, EU cam kết mở cửa thị trường, sẽ là vận hội mới để DN Việt Nam gia tăng xuất khẩu; tập trung vào những mặt hàng truyền thống, có thế mạnh như nông-thủy sản, hàng dệt may, da giày, đồ gỗ. Ngược lại, Việt Nam cũng dễ dàng nhập khẩu những mặt hàng công nghệ, máy móc, thiết bị, ô tô… từ các thành viên EU. Đặc biệt, đặc điểm bổ sung, ít mang tính chất cạnh tranh đối kháng trực tiếp về cơ cấu hàng xuất khẩu của mỗi bên sẽ là thuận lợi cho cộng đồng DN nói chung.
Hiệp định EVFTA được khởi động và kết thúc trong bối cảnh quan hệ song phương Việt Nam-EU ngày càng phát triển tốt đẹp, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế-thương mại. Đặc điểm nổi bật trong cơ cấu xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và EU là tính bổ sung mạnh mẽ, do đó Hiệp định EVFTA được dự đoán sẽ mang lại tác động rất tích cực cho cả Việt Nam và EU, trong đó nổi bật hơn cả là lợi ích kinh tế. Các tác động đáng kể nhất bao gồm:
Về xuất nhập khẩu, cam kết mở cửa thị trường mạnh mẽ trong Hiệp định EVFTA sẽ là một cú hích quan trọng để thúc đẩy quan hệ thương mại Việt Nam- EU, giúp mở rộng hơn nữa thị trường cho hàng xuất khẩu, đặc biệt là những sản phẩm mà hai bên có thế mạnh như dệt may, giày dép, nông thủy sản, đồ gỗ của Việt Nam và máy móc, thiết bị, ô tô, xe máy, đồ uống có cồn, một số loại nông sản của EU.
Việt Nam và EU sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với hơn 99% số dòng thuế. Đối với rất ít số dòng thuế còn lại, hai bên sẽ dành cho nhau hạn ngạch thuế quan hoặc cắt giảm thuế quan một phần. Đây có thể coi là mức cam kết cao nhất mà Việt Nam đạt được trong các Hiệp định FTA đã được ký kết cho tới nay.
Trong lĩnh vực đầu tư, các cam kết nhằm đảm bảo một môi trường đầu tư, kinh doanh cởi mở, thông thoáng hơn trong Hiệp định EVFTA sẽ giúp thúc đẩy luồng vốn đầu tư chất lượng cao của EU và cả các đối tác khác vào Việt Nam. Với quy mô và tiềm năng phát triển đầu tư của EU, Việt Nam có cơ hội trở thành địa bàn trung chuyển, kết nối cho hoạt động thương mại và đầu tư của EU trong khu vực. Điều này sẽ thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng tích cực của Việt Nam.
Các cam kết liên quan đến đầu tư, tự do hóa thương mại dịch vụ, mua sắm của Chính phủ, bảo hộ sở hữu trí tuệ, v.v. cũng sẽ mở ra cơ hội cho cả hai bên tiếp cận thị trường của nhau, đảm bảo lợi ích tổng thể, cân bằng. Mặt khác, các cam kết này cũng đòi hỏi Việt Nam điều chỉnh một số quy định trong nước liên quan. Tuy nhiên, về cơ bản việc điều chỉnh này phù hợp với chủ trương cải cách thủ tục hành chính, đổi mới mô hình tăng trưởng của Việt Nam nên về lâu dài sẽ mang lại tác động tích cực đến tiến trình cải cách thể chế, hoàn thiện hệ thống chính sách, quy định liên quan của nước ta.
Trong quá trình đàm phán Hiệp định EVFTA, Việt Nam và EU cũng đã thống nhất khuôn khổ cho các chương trình hợp tác và nâng cao năng lực trong các lĩnh vực hai bên cùng quan tâm. Khuôn khổ này sẽ giúp Việt Nam tiếp tục xây dựng hệ thống pháp lý, hỗ trợ triển khai các cam kết trong Hiệp định, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp vừa và nhỏ, v.v. hướng tới mục tiêu cuối cùng là tăng cường các hoạt động thương mại và đầu tư song phương trên cơ sở hai bên cùng có lợi.
Cuối cùng, với việc ký kết FTA với một đối tác phát triển cao như EU sẽ mở ra nhiều cơ hội tiếp cận nguồn công nghệ hiện đại, học hỏi kỹ năng quản lý, nâng cao tay nghề, tạo thêm việc làm cho người lao động, giúp ổn định an sinh-xã hội cho Việt Nam.
Về phần mình, trong thông cáo báo chí ra ngày 4/8 tại Brussel (Bỉ), bà Cecilia Malmstrom -Cao ủy Thương mại EU, khẳng định, Hiệp định có tính cân bằng cao này sẽ thúc đẩy thương mại với một trong những nền kinh tế năng động nhất châu Á. Hiệp định tạo ra một hình mẫu mới, tốt hơn và hiện đại hơn đối với các FTA giữa EU và các nước đáng phát triển, đồng thời sẽ thiết lập một tiêu chuẩn tốt trong thương mại giữa EU và khu vực Đông Nam Á nói chung.
Theo Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, để những lợi ích này sớm được hiện thực hóa, hai bên thống nhất sẽ đẩy nhanh quá trình tổng hợp các nội dung kỹ thuật để có thể sớm kết thúc toàn bộ Hiệp định ngay trong năm nay, tiến tới sớm thực hiện các thủ tục ký kết, phê chuẩn Hiệp định.
Theo số liệu thống kê của Bộ Công thương, EU hiện là đối tác thương mại lớn thứ 2 và là một trong 2 thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Đặc điểm nổi bật trong cơ cấu xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và EU là tính bổ sung rất lớn, ít mang tính cạnh tranh đối đầu trực tiếp.
Năm 2014, tổng kim ngạch hai chiều giữa Việt Nam và EU đạt hơn 36,8 tỷ USD, tăng 9% so với năm 2013. Trong đó, xuất khẩu sang EU đạt gần 28 tỷ USD và nhập khẩu từ EU đạt gần 9 tỷ USD. Các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của ta sang EU là giày dép, dệt may, cà phê, đồ gỗ, hải sản.
EU cũng là nhà đầu tư lớn vào Việt Nam. Tính đến hết năm 2014, đã có 23 trong số 28 nước EU đầu tư vào Việt Nam với hơn 2.000 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đầu tư đăng ký đạt trên 37 tỷ USD. Các nhà đầu tư EU đã có mặt tại hầu hết các ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam, tập trung nhiều nhất vào công nghiệp, xây dựng và một số ngành dịch vụ.
