Sáng 18/1, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) công bố triển khai Chiến lược phát triển và kế hoạch kinh doanh, kế hoạch đầu tư theo Quyết định số 1336/QĐ-TTg của Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2035, kế hoạch kinh doanh và kế hoạch đầu tư phát triển đến năm 2025 của đơn vị này.
Theo kế hoạch sản xuất kinh doanh 5 năm giai đoạn đến năm 2025, SCIC đặt mục tiêu doanh thu bình quân hàng năm đạt 9.400 tỷ đồng/năm; lợi nhuận sau thuế bình quân hàng đạt 6.700 tỷ đồng; nộp ngân sách nhà nước bình quân hàng năm đạt 5.400 tỷ đồng và tổng số giải ngân đầu tư cả giai đoạn đến năm 2025 là 36.300 tỷ đồng.
Giai đoạn 2026-2030, SCIC sẽ tập trung nguồn lực để đẩy mạnh hoạt động đầu tư kinh doanh vốn, ưu tiên đầu tư vào những ngành mang lại hiệu quả, những ngành, lĩnh vực then chốt, trọng yếu mà Nhà nước cần nắm giữ và SCIC có lợi thế, tạo sức lan tỏa và dẫn dắt, mở đường cho các thành phần kinh tế khác cùng đầu tư và phát triển. Từng bước nghiên cứu chuyển đổi mô hình hoạt động SCIC theo mô hình tổ chức đầu tư chuyên nghiệp để thực hiện tốt nhiệm vụ là nhà đầu tư của Chính phủ từ sau năm 2025.
Tiếp đến giai đoạn 2031-2035, SCIC hoạt động theo mô hình tổ chức đầu tư tài chính chuyên nghiệp, là công cụ, kênh đầu tư của Chính phủ vào nền kinh tế.
Để thực hiện những mục tiêu trên, SCIC đưa ra một nhóm các giải pháp, theo đó đối với giai đoạn 2025 sẽ đẩy nhanh việc tiếp nhận quyền đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước; nâng cao hiệu quả quản trị doanh nghiệp; tiếp tục triển khai cơ cấu lại và cổ phần hóa, bán vốn nhà nước tại doanh nghiệp; đẩy mạnh, mở rộng hoạt động đầu tư kinh doanh.
Cùng với đó, SCIC nghiên cứu, hoàn thiện, đề xuất mô hình hoạt động để thực hiện tốt nhiệm vụ đầu tư kinh doanh vốn; tiếp tục xây dựng hệ thống thể chế, đổi mới quản trị doanh nghiệp, cơ cấu lại và nâng cao năng lực tài chính và chuyển đổi mô hình hoạt động SCIC.
Theo ông Nguyễn Chí Thành, Chủ tịch SCIC, sau 17 năm hoạt động, lần đầu tiên SCIC được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển.
Chiến lược phát triển và Kế hoạch 5 năm là căn cứ pháp lý quan trọng và xác định rõ mục tiêu, định hướng và giải pháp để SCIC đẩy mạnh triển khai hoạt động đầu tư kinh doanh vốn, thực hiện vai trò nhà đầu tư của Chính phủ.
Trong 17 hoạt động, SCIC đã tiếp nhận 1.080 doanh nghiệp với với tổng vốn nhà nước hơn 32.339 tỷ đồng. Bán thành công tại 1.054 doanh nghiệp, tổng giá trị thu về 51.668 tỷ đồng, gấp 4,1 lần giá vốn. Sắp xếp, cổ phần hóa 31 doanh nghiệp.
Doanh nghiệp đạt tổng doanh thu 110.432 tỷ đồng, tổng lợi nhuận 85.863 tỷ đồng, ROE bình quân trong cả giai đoạn 13%/năm, tổng nộp ngân sách nhà nước 92.245 tỷ đồng, tổng giá trị giải ngân đầu tư 37.600 tỷ đồng.
Sau 17 năm hoạt động, danh mục hiện nay của SCIC còn 113 doanh nghiệp, ngoại trừ 12 doanh nghiệp nắm giữ theo dự thảo Đề án cơ cấu lại SCIC, phần lớn còn lại là những doanh nghiệp kém hiệu quả, khó bán vốn: 37 doanh nghiệp thuộc đối tượng sắp xếp lại, xử lý nhà, đất; 34 doanh nghiệp, gồm các doanh nghiệp thuộc diện giải thể phá sản, ngừng hoạt động, tỷ lệ sở hữu nhỏ, kinh doanh khó khăn…(có một số doanh nghiệp đã bán vốn 6 lần trở lên không thành công); 24 doanh nghiệp phải giải quyết các vướng mắc về pháp lý, công nợ, quyết toán vốn lần 2 mới đủ điều kiện bán vốn.
Như vậy, danh mục hiện nay của SCIC không còn nhiều doanh nghiệp hiệu quả (số lượng/giá trị doanh nghiệp tiếp nhận cũng không lớn), giai đoạn tái cơ cấu, bán vốn đã thực hiện được tương đối. SCIC cần thiết phải đẩy mạnh hơn nữa hoạt động đầu tư, chuyển đổi mô hình hoạt động thành tổ chức tài chính thực hiện vai trò nhà đầu tư của Chính phủ. Lộ trình phát triển của SCIC cũng tương đối phù hợp với các tổ chức đầu tư chính phủ trên thế giới, như Temasek cũng cần khoảng 20 năm để tái cơ cấu doanh nghiệp, tích lũy vốn.
Để SCIC vươn tầm và có đóng góp tích cực cho nền kinh tế, chuyên gia Võ Trí Thành cho rằng, Chính phủ cần xem xét tăng quy mô vốn cho SCIC. Nguồn vốn hoạt động của SCIC có thể được hình thành từ các nguồn như lợi nhuận sau thuế của SCIC giữ lại (không phải nộp NSNN theo Luật 69); Thu từ cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp (hiện đang nộp về Quỹ Hỗ trợ sản xuất doanh nghiệp); vốn huy động và các nguồn vốn khác...
Phân tích của ông Nguyễn Chí Thành cũng cho thấy, quy mô GDP của Việt Nam hiện nay tương đương Singapore (450 tỷ USD) nhưng vốn hóa danh mục của SCIC chỉ là 8 tỷ USD, bằng 1/100 các quỹ của Chính phủ Singapore.
Một thực tế là Việt Nam hiện có nhiều doanh nghiệp địa phương sau nhiều thập kỷ phát triển có khả năng vươn tầm nhưng hiện thiếu nguồn lực về tài chính về quản trị. Nếu quốc gia hóa các doanh nghiệp lớn ở địa phương đang mặc chiếc áo chật bằng cách không cần chuyển giao vốn về SCIC nhưng cho doanh nghiệp tăng vốn và SCIC đầu tư vào để giải quyết lợi thế quốc gia, gia tăng giá trị vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Đó là giải pháp cần được cân nhắc và nghiên cứu, dưới góc nhìn của các chuyên gia. Đó cũng là những doanh nghiệp đang niêm yết như Becamex Bình dương, Sonadezi của Đồng nai..., hay đầu tư phát triển doanh nghiệp vận hành, tạo trung tâm tài chính tại TP.HCM như ý tưởng đã được SCIC đưa ra 15 năm trước đây.
Theo kinh nghiệm quốc tế về thu hút các nguồn lực ngoài ngân sách (khu vực tư nhân, nước ngoài) để đầu tư vào lĩnh vực cơ sở hạ tầng và các lĩnh vực trọng yếu, giải pháp phổ biến, được nhiều nước đang phát triển áp dụng trong thời gian gần đây và được WB và IMF khuyến khích là: thành lập định chế đầu tư đặc thù, thường được gọi chung là Quỹ phát triển quốc gia (Sovereign Development Fund - SDF). Các định chế này có thể được tổ chức theo mô hình quỹ đầu tư, công ty đầu tư trực thuộc Chính phủ (Ấn Độ), Bộ Tài chính (Malaysia), Ủy ban giám sát và quản lý tài sản nhà nước (Trung Quốc)...
Hiện nay, tổng giá trị tài sản thuộc phạm vi quản lý của 100 quỹ đầu tư chính phủ lớn nhất trên thế giới lên tới 11.860 tỷ USD.
