Số liệu mới nhất từ Cục Viễn thông (Bộ Thông tin và Truyền thông - TT&TT) cho thấy, đến hết tháng 7/2022, Việt Nam còn 43,8 triệu thuê bao di động chỉ sử dụng để gọi thoại hoặc nhắn tin trong tổng số 125,7 triệu thuê bao di động. Trong đó, khoảng 11,7 triệu thuê bao không dùng smartphone hoặc không sử dụng data trên smartphone.
Theo tính toán của Bộ TT&TT, để đạt điều kiện tắt sóng 2G, số thuê bao sử dụng 2G chỉ còn khoảng 5%, tương đương 6,28 triệu thuê bao. Như vậy, điều kiện tắt sóng 2G vào đầu năm 2023 sắp đạt được.
Đây là một con số khả quan, sau khi Bộ TT&TT áp dụng các giải pháp hàng rào kỹ thuật để thúc đẩy tắt sóng 2G, giải phóng băng thông phục vụ chuyển đổi số quốc gia. Theo đó, Bộ đã ban hành Thông tư số 43/2020/TT-BTTTT về “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thiết bị đầu cuối thông tin di động mặt đất - Phần truy nhập vô tuyến”. Quy định này nêu rõ, tất cả các loại điện thoại chỉ có tính năng 2G, 3G hoặc kết hợp cả 2G - 3G sẽ không được sản xuất và nhập khẩu vào Việt Nam. Đây là quy định quan trọng, nhằm triệt tiêu các dòng điện thoại chỉ hỗ trợ 2G, qua đó thúc đẩy phổ cập smartphone có hỗ trợ 4G trở lên.
Từ năm 2020 đến nay, Bộ TT&TT đã liên tục thúc đẩy các nhà mạng bắt buộc phải tắt sóng 2G, không cấp lại tần số cho công nghệ này khi giấy phép hết hạn vào năm 2024. Đồng thời, hỗ trợ chính sách giúp các nhà mạng sản xuất thiết bị đầu cuối 4G.
Các nhà mạng như Viettel, VNPT đã có chương trình sản xuất, cung cấp tới người nghèo và người có thu nhập thấp tiếp cận smartphone 4G trở lên. Viettel, VNPT liên tục cho ra đời các mẫu điện thoại thông minh giá rẻ 500.000 - 600.000 đồng, kèm theo các gói cước hỗ trợ người sử dụng chuyển đổi.
Bên cạnh đó, việc xóa sóng 2G cũng đang được các nhà mạng thực hiện thí điểm tại nhiều địa phương trên cả nước. Đã có hàng loạt khu vực trên địa bàn nhiều thành phố lớn tiến hành thử nghiệm tắt 2G như TP.HCM, Đồng Nai, Đà Nẵng, Thái Nguyên, Bà Rịa - Vũng Tàu… Tiêu biểu là Lạng Sơn khi toàn bộ 63 trạm phát sóng 2G đã ngừng hoạt động.
Ông Huỳnh Quang Liêm, Tổng giám đốc Tập đoàn VNPT đề xuất, cơ quan quản lý nhà nước cần công bố sớm lộ trình tắt sóng 2G để truyền thông tới khách hàng. Cùng với đó, chú ý tới việc xây dựng chính sách khi tắt sóng 2G. Đó là quy hoạch băng tần (900 MHz, 1800 MHz…) vốn dành cho 2G và sau khi tắt sóng sẽ được cấp theo hình thức nào. Tiếp đó, cần lưu ý kế hoạch tài chính phục vụ cho việc tắt sóng 2G như hỗ trợ người dùng chuyển đổi điện thoại với chính sách phù hợp…
Còn theo ông Tào Đức Thắng, Chủ tịch, kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn Viettel, việc tắt sóng công nghệ cũ phụ thuộc vào chiến lược của Bộ TT&TT, nhu cầu của khách hàng và chiến lược của nhà mạng. Vấn đề đặt ra là cần giải quyết hài hòa, tối ưu giữa 3 bên để vừa bảo đảm quyền lợi của khách hàng, hiệu quả của các nhà mạng và quan trọng là đáp ứng được chiến lược phát triển của đất nước.
Ông Nguyễn Phong Nhã, Phó cục trưởng Cục Viễn thông cho hay, hiện số thuê bao sử dụng thiết bị thuần 2G còn chiếm tỷ lệ tương đối cao, khoảng 20%, nhưng dự báo sẽ giảm trong thời gian tới, khi triển khai Thông tư 43, các thiết bị 2G giảm dần, tiến tới không còn trên hệ thống các kênh chuỗi.
“Dự kiến, lịch trình tắt sóng sẽ từ 1/1/2023 tại một số khu vực phù hợp, đến tháng 9/2024 sẽ chính thức tắt sóng toàn quốc. Từ nay đến hết năm 2022, Cục Viễn thông sẽ phối hợp cùng doanh nghiệp công bố kế hoạch dừng công nghệ 2G. Cục sẽ đề xuất các giải pháp phổ cập smartphone”, ông Nhã cho biết.
Thời điểm chính thức tắt sóng toàn quốc vào tháng 9/2024 được xem là thời điểm phù hợp khi giấy phép kinh doanh dịch vụ viễn thông di động và giấy phép tần số phát triển mạng di động hết hạn, Bộ TT&TT sẽ không gia hạn giấy phép cho công nghệ 2G/3G. Do đó, việc chuyển đổi sang công nghệ và thiết bị mới, dừng công nghệ cũ sẽ được triển khai quyết liệt trong giai đoạn này.
Sóng 2G chủ yếu hoạt động ở băng tần dưới 1 GHz, điển hình như dải tần 850, 900, 1.800 hoặc 1.900 MHz. Tại Việt Nam, sóng 4G đang phải chia sẻ băng tần 1.800 MHz với 2G và là một trong những lý do ảnh hưởng tiêu cực đến tốc độ của 4G. Nếu được giải phóng, tốc độ mạng của 4G có thể tăng thêm 25% so với hiện tại.
Cùng với tắt sóng 2G, Bộ TT&TT đã cấp phép cho 3 doanh nghiệp thử nghiệm 5G tại 40 tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương. Cụ thể, Viettel 930 vị trí, VNPT 457 vị trí và MobiFone thử nghiệm với 80 vị trí. Trong năm 2022, Bộ TT&TT khuyến khích các doanh nghiệp tiếp tục thử nghiệm các ứng dụng của 5G, đánh giá nhu cầu của thị trường và phương án kỹ thuật để xây dựng mô hình kinh doanh hiệu quả nhất khi được cấp phép chính thức.
Theo đánh giá của ông Denis Brunetti, Chủ tịch Ericsson Việt Nam, Myanmar, Campuchia và Lào, 5G có khả năng đóng góp vào tăng trưởng GDP của Việt Nam từ 7,3 đến 7,4%, bởi công nghệ này giúp nâng cao năng suất lao động, hiệu suất làm việc của doanh nghiệp. Đến năm 2030, 5G sẽ đem lại cho các nhà khai thác Việt Nam doanh thu 1,5 tỷ USD.
