"Tôi rất phẫn nộ, đau đớn và cay đắng", Pedrini nói. Người bạn quá cố của cô là Gennaro Leardi, quản trị viên bệnh viện gần Bergamo thuộc vùng Lombardy.
Vài ngày trước khi ngã bệnh, Leardi nói với cô rằng anh lo lắng bệnh viện không làm đủ để ngăn ngừa người nhiễm nCoV lây cho người khác. Phát ngôn viên của bệnh viện từ chối bình luận.
"Không ai trả lại Gennaro cho tôi", Pedrini nói thêm. "Tuy nhiên tôi không muốn anh ấy là một trong nhiều cái chết thầm lặng. Mọi người cần biết chuyện gì đã xảy ra".
Tình hình dịch ở Italy mới hạ nhiệt gần đây, nhưng ở tâm dịch Lombardy, những lời buộc tội và các cuộc điều tra đã bắt đầu.
Người thân và bạn bè của nhiều nạn nhân muốn biết liệu cái chết của họ có thể tránh được hay không. Các chính trị gia đang đổ lỗi cho nhau xử lý yếu kém khủng hoảng. Các công tố viên mở điều tra để xác định liệu có sơ suất đáng trừng phạt trong các trường hợp cụ thể, như trong các viện dưỡng lão và tại bệnh viện gần Bergamo, nơi Leardi làm việc. Các câu hỏi có khả năng dẫn đến những vụ kiện có thể kéo dài vài năm.
Nhiều người cho rằng chính quyền địa phương và trung ương đã mắc những sai lầm dẫn đến số ca tử vong lớn ở Lombardy. 11.400 người chết tại đây, cao hơn gấp đôi số liệu chính thức của Trung Quốc.
Hiệp hội bác sĩ quốc gia Italy tuần trước đánh giá thảm cảnh của Lombardy là do những sai lầm gồm thiếu đồ bảo hộ cho nhân viên y tế, thiếu xét nghiệm, không phong tỏa từ sớm các thị trấn là điểm nóng dịch.
Michela Rosalia Pedrini (phải) và Gennaro Leardi. Ảnh: Michela Rosalia Pedrini.
Giulio Gallera, quan chức y tế hàng đầu vùng Lombardy, nói rằng khu vực này đã tuân theo khuyến nghị từ Bộ Y tế Italy là chỉ xét nghiệm người có triệu chứng.
Gallera cho biết khu vực ngày 3/3 yêu cầu Rome cách ly hai thị trấn ở Valle Seriana, bên ngoài Bergamo nhưng Rome không hành động. Trong khi đó, chính quyền trung ương cho biết Lombardy có thẩm quyền tự ra quyết định cách ly các thị trấn trong khu vực.
Các công tố viên Italy đang tập trung vào một cáo buộc khác: ngày 8/3, chính quyền Lombardy yêu cầu chuyển người nhiễm nCoV đang hồi phục từ bệnh viện đến viện dưỡng lão, nhằm giải phóng giường bệnh.
Cuộc điều tra đang xem xét liệu động thái này có góp phần khiến nCoV lây lan mạnh trong các viện dưỡng lão hay không. Hàng trăm người sống trong các viện dưỡng lão ở Lombardy đã chết vì nCoV.
Cảnh sát Italy tuần này thu giữ tài liệu từ văn phòng của chính quyền Lombardy để phục vụ điều tra. Cảnh sát cũng khám một số viện dưỡng lão ở Milan và những nơi khác ở Lombardy. Các công tố viên cho biết cuộc điều tra có thể dẫn đến những cáo buộc như ngộ sát.
"Một số quyết định được đưa ra khi chúng tôi đang ở giữa 'cơn sóng thần", Thống đốc Lombardy Attilio Fontana nói. "Viện dưỡng lão khi đó đang bỏ trống một phần và bệnh nhân được đưa đến vì không còn chỗ trong bệnh viện. Họ không tiếp xúc với những người sống ở viện dưỡng lão".
Fontana cho biết chính quyền Lombardy đang hợp tác với cuộc điều tra. Họ cũng thành lập ủy ban điều tra riêng.
Ca tử vong ở Italy. Đồ họa: WSJ.
Các công tố viên còn mở một cuộc điều khác để xác định vấn đề trong và xung quanh Bergamo, thành phố ở vùng Lombardy.
Khoảng 5.500 người chết vào tháng ba ở Bergamo, trong khi con số này vào cùng kỳ năm ngoái chưa đến 1.000. Các chuyên gia y tế và quan chức địa phương cho biết lời giải thích hợp lý duy nhất là do Covid-19.
Cuộc điều tra nhằm xác định liệu có sai lầm trong cách xử lý khủng hoảng tại bệnh viện chính của Valle Seriana, Bergamo, nơi Leardi làm việc. Valle Seriana, thung lũng được công nghiệp hóa mạnh mẽ, đã chịu ảnh hưởng nặng nề trong dịch. Tại thị trấn Nembro, Covid-19 giết khoảng 1,3% trong số 11.000 cư dân - tỷ lệ tử vong cao nhất thế giới.
"Số người chết lẽ ra có thể thấp hơn", Thị trưởng Nembro Claudio Cancelli nói. "Hệ thống y tế của Lombardy chật vật đối phó với tình huống khẩn cấp. Chúng ta cần hiểu lý do vì thảm cảnh có thể lặp lại".
Ngày 23/2, Valle Seriana xác nhận hai người nhiễm nCoV đầu tiên tại bệnh viện mà Leardi làm việc. Ban quản lý ban đầu phong tỏa bệnh viện nhưng chính quyền địa phương ra lệnh mở lại vài giờ sau đó.
Gallera, giám đốc y tế khu vực, giải thích rằng họ đã khử trùng trước khi mở cửa trở lại, nhân viên bệnh viện và những người đã tiếp xúc người nhiễm nCoV được xét nghiệm. Vào thời điểm đó, virus đã lây lan rộng trong bệnh viện và trong cộng đồng.
Codogno, một thị trấn khác ở Lombardy, cũng phát hiện dịch bùng phát nghiêm trọng vào cùng thời gian, nhưng bệnh viện ở đây đã bị phong tỏa để khử trùng và giảm nguy cơ lây nhiễm.
Trong nhiều ngày, những người có khả năng đã nhiễm nCoV được phép ngồi cạnh những người khỏe mạnh trong phòng chờ tại bệnh viện ở Valle Seriana, theo Francesco Zambonelli, người đã đưa cha mình đến phòng cấp cứu ngày 28/2. Cha anh đã qua đời vì nCoV.
Quyết định nhanh chóng mở lại phòng cấp cứu đang là trung tâm của cuộc điều tra. Zambonelli nói rằng bố anh có thể đã bị lây chéo trong bệnh viện khi đến thăm mẹ anh, người nhập viện vì bệnh tim. Bà cũng có triệu chứng Covid-19 khi nằm viện ở đây. Bà qua đời ngày 22/2 nhưng chưa được xét nghiệm nCoV.
"Sai lầm lớn đầu tiên là đánh giá thấp nguy cơ lây lan nCoV ở Italy", Zambonelli nói. "Ai đó đã phạm sai lầm hoặc cố tình giảm nhẹ vấn đề và người đó sẽ phải chịu trách nhiệm".
Zambonelli nhấn mạnh rằng mặc dù chính phủ trung ương cuối tháng một đã tuyên bố tình trạng y tế khẩn cấp, họ không thực hiện các bước cơ bản như đảm bảo có đủ nguồn cung khẩu trang và kit xét nghiệm.
Italy cho biết họ đã có hành động sớm để ngăn chặn nCoV lây lan, như đình chỉ các chuyến bay thẳng đến và đi từ Trung Quốc trước bất kỳ quốc gia châu Âu nào khác.
Italy và nhiều quốc gia trong giai đoạn đầu đã sử dụng hết kho dự trữ vật tư y tế và sau đó gặp khó khăn khi mua thêm vì nhu cầu toàn cầu tăng vọt.
Trong khi Codogno và các thị trấn xung quanh nhanh chóng bị phong tỏa sau khi những trường hợp đầu tiên được xác nhận, cuộc sống ở Valle Seriana vẫn tiếp tục như bình thường trong nhiều tuần, cho đến khi toàn bộ Lombardy bị phong tỏa từ ngày 8/3. Hai ngày sau, Italy ban lệnh phong tỏa toàn quốc.
"Chúng tôi có nhiệm vụ giải thích cho mọi người chuyện đã xảy ra", Giampiero Calegari, người đứng đầu hiệp hội thị trưởng ở Valle Seriana, nói. "Sau khi mọi người vượt qua giai đoạn khóc thương cho sự ra đi của người thân, bạn bè, họ bắt đầu đặt câu hỏi tại sao những người này mất mạng. Và họ có quyền được biết".
