Chậm tiến độ, đối tác Hàn Quốc phá sản
Năm 2007, CTCP Phát triển và kinh doanh nhà (HDTC) liên doanh với Công ty Lucky Vietnam Construction (LVC) và Công ty P&D Korea thành lập Công ty TNHH Quy hoạch và phát triển nhà Việt Nam - Hàn Quốc (viết tắt là VK Housing).
Việc thành lập VK Housing để thực hiện dự án Khu nhà ở cao tầng The Mark. Ngày 30/8/2007, Ủy ban Nhân dân TP.HCM đã cấp giấy chứng nhận đầu tư cho HDTC, P&D và LVC.
Vốn thực hiện dự án là 379 tỷ đồng (tương đương 23,8 triệu USD). Công ty HDTC góp bằng giá trị quyền sử dụng lô đất 29.310 m2 tại khu dân cư Tân Mỹ (quận 7, TP.HCM).
Hai công ty nước ngoài góp 80% vốn, trị giá là 305 tỷ đồng (tương đương 19 triệu USD). Theo dự kiến, việc thi công xây dựng từ tháng 5/2008 và đến tháng 2/2010 hoàn thành. Thực tế, đến tháng 6/2016, dự án vẫn chưa thực hiện và còn phát sinh tranh chấp.
Giữa năm 2015, hai công ty Hàn Quốc bị phá sản theo phán quyết của tòa án Hàn Quốc. Ngày 16/3/2016, Công ty DWS Star Bridge Limited Liability (Công ty DWS) nhận chuyển nhượng toàn bộ phần vốn góp của Công ty P&D và Công ty LVC tại Công ty VK Housing từ quản tài viên do tòa án Hàn Quốc chỉ định.
Căn cứ vào hợp đồng trên, ngày 23/3/2016, Công ty DWS đã liên hệ với Công ty VK Housing làm thủ tục thay đổi thành viên góp vốn. Ngày 29/4/2016, Công ty được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp thay đổi lần 2, ghi nhận chủ đầu tư là HDTC và DWS.
Nghi ngờ có sự giả mạo hồ sơ để chiếm đoạt tài sản, Công ty HDTC đã tố cáo ra cơ quan công an. Ðồng thời, Công ty khởi kiện ra tòa án yêu cầu không công nhận hiệu lực của hợp đồng chuyển nhượng vốn góp, hủy giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần 2.
Ngày 4/7/2017, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an thông báo có đủ cơ sở kết luận có sự giả mạo hồ sơ đăng ký liên quan đến DWS. Do đó, ngày 29/9/2017, Phòng Ðăng ký kinh doanh, Sở Kế hoạch và Ðầu tư TP.HCM có quyết định thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần 2 và khôi phục giấy chứng nhận đầu tư ban đầu.
Theo quy định tại Ðiều lệ của Công ty VK Housing và hợp đồng liên doanh, khi một bên muốn chuyển nhượng phần vốn góp của mình phải thông báo bằng văn bản cho các bên còn lại.
Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày có đề nghị, bên được đề nghị không có văn bản đồng ý mua kèm theo số tiền đặt cọc tối thiểu bằng 50% giá dự kiến hoặc một thư tín dụng có giá trị tương đương thì bên đề nghị chuyển nhượng mới được quyền chuyển nhượng cho người khác.
Luật Doanh nghiệp năm 2014 cũng quy định, trường hợp thành viên là tổ chức đã giải thể hoặc phá sản thì phần vốn góp của thành viên được công ty mua lại hoặc chuyển nhượng cho các thành viên còn lại. Nếu công ty, thành viên, công ty không mua thì được chuyển nhượng cho người khác (điểm c, khoản 1, Ðiều 54).
Vào thời điểm chuyển nhượng, P&D và LVC đã phá sản nên không phải là trường hợp thành viên dùng phần vốn góp của mình để trả nợ.
Bản án sơ thẩm năm 2018 nhận định, việc chuyển nhượng trong trường hợp thành viên công ty bị phá sản nhưng phần vốn này không được chào bán cho VK Housing và HDTC là vi phạm điều cấm của pháp luật.
Một điểm đáng chú ý là hợp đồng chuyển nhượng vốn góp ngày 16/3/2016 cũng quy định việc chuyển nhượng “phải được tòa án Hàn Quốc chấp thuận và được tòa án của Việt Nam công nhận”.
Cơ quan tố tụng đã xem xét đến nay không có tài liệu, chứng cứ nào chứng minh các hợp đồng này được công nhận. Do đó, cấp sơ thẩm Tòa án Nhân dân TP.HCM đã chấp nhận đơn khởi kiện của HDTC.
Không đồng ý với quyết định này, mới đây, Công ty VK Housing và DWS đã kháng cáo bản án trên. Ngày 10/9/2019, cấp phúc thẩm Tòa án Nhân dân cấp cao tại TP.HCM nhận định, việc LVC và P&D không chào bán cho thành viên còn lại mà chuyển nhượng cho DWS là không đủ điều kiện chuyển nhượng vốn góp của người không phải là thành viên.
Do không đủ điều kiện nên hợp đồng chuyển nhượng vốn góp ngày 16/3/2016 bị vô hiệu.
Xử lý sao về phần vốn góp?
Do LVC và P&D đã bị tuyên bố phá sản nên việc quản lý VK Housing và phần vốn góp của hai công ty trên là vấn đề cấp thiết liên quan trực tiếp đến hoạt động của doanh nghiệp. Tuy nhiên, pháp luật hiện nay chưa có quy định, tập quán để giải quyết vấn đề này.
Tòa án đã vận dụng khoản 6, Ðiều 13, Luật Doanh nghiệp năm 2014 để xác định trường hợp có thành viên là cá nhân làm đại diện theo pháp luật công ty bị tạm giam, kết án tù… thì thành viên còn lại đương nhiên làm người đại diện theo pháp luật của công ty cho đến khi có quyết định mới của hội đồng thành viên.
Trong trường hợp này, VK Housing chỉ còn HDTC đang tồn tại, nhưng phần vốn góp của hai đối tác chưa có người kế thừa. Vì vậy, tòa án áp dụng khoản 2, Ðiều 45, Bộ luật Tố tụng dân sự về áp dụng tương tự pháp luật để chấp nhận cho HDTC thực hiện các quyền quản lý VK Housing của thành viên công ty liên quan đến phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài cho đến khi có người kế thừa, thụ hưởng.
