Từ tiếp sức về đào tạo…
Đến thời điểm này, đã lộ diện ít nhất hai quỹ ETF mô phỏng theo chỉ số VN30 và HNX30. Các quỹ này đều dự kiến sẽ chào bán chứng chỉ quỹ ETF lần đầu ra công chúng (IPO) vào quý III hoặc quý IV/2014.
Theo thông lệ quốc tế, để thúc đẩy quỹ ETF sớm ra đời và gia tăng số lượng NĐT quan tâm tới sản phẩm mới này, trong giai đoạn ban đầu, cơ quan quản lý, tổ chức thị trường cần quan tâm hỗ trợ ít nhất trên hai khía cạnh: tuyên truyền, đào tạo NĐT; có chính sách miễn, giảm phí, thuế.
Những gì diễn ra từ đầu tháng 6 đến nay cho thấy, việc đào tạo, tuyên truyền cho công chúng đầu tư về quỹ ETF đang được các Sở GDCK, công ty quản lý quỹ triển khai với tần suất khá dày. Mới đây, Sở GDCK TP. HCM (HOSE) đã lên lịch tổ chức 5 buổi đào tạo cho các CTCK, NĐT diễn ra từ ngày 13/6 đến 11/7 tới, với chủ đề: “ETF và những vấn đề liên quan đến giao dịch chứng chỉ quỹ ETF tại Việt Nam”.
Tương tự, ngoài buổi trao đổi thông tin về quỹ ETF đầu tiên dành cho báo giới, Sở GDCK Hà Nội (HNX) đang lên kế hoạch phối hợp với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK), các công ty quản lý quỹ, CTCK… tổ chức các chương trình đào tạo, phổ biến kiến thức về quỹ ETF tới công chúng đầu tư trong thời gian tới.
Các công ty quản lý quỹ, CTCK cũng đang lên chương trình giới thiệu tới công chúng đầu tư các sản phẩm quỹ ETF đầu tiên, cũng như những ưu, nhược điểm khi NĐT chọn đầu tư qua quỹ ETF so với các loại hình quỹ đầu tư khác nói riêng, các sản phẩm chứng khoán khác nói chung.
…đến chờ hỗ trợ về phí, thuế
Trong khi các hoạt động đào tạo, tuyên truyền nhằm thu hút sự quan tâm của công chúng đầu tư tới quỹ ETF đang được triển khai khá bài bản và dài hơi, thì một vấn đề quan trọng khác là ưu đãi thuế, phí cho các bên tham gia quỹ ETF lại chưa được quan tâm từ phía các cơ quan quản lý, mặc dù các thành viên thị trường đã nhiều lần kiến nghị.
“Kinh nghiệm từ các thị trường trên thế giới cho thấy, trong giai đoạn phát triển ban đầu của quỹ ETF, các cơ quan quản lý, tổ chức thị trường thường miễn, giảm các loại phí, thuế cho các bên tham gia quỹ ETF. Sau khoảng vài năm, khi số lượng cũng như quy mô của quỹ ETF tăng, lúc bấy giờ mới giảm dần các hình thức ưu đãi về phí, thuế…”, phó tổng giám đốc một công ty quản lý quỹ nói và đề xuất, Bộ Tài chính, UBCK cần xem xét miễn, giảm các loại phí, thuế đối với các bên tham gia phát triển quỹ ETF, để giúp họ giảm gánh nặng chi phí, tập trung nguồn lực thúc đẩy quỹ ETF phát triển nhanh hơn.
Theo đó, nên cân nhắc miễn, giảm 3 loại phí đối với công ty quản lý quỹ. Thứ nhất là các loại phí mà công ty quản lý quỹ phải thanh toán cho các Sở GDCK, gồm: phí quản lý và vận hành chỉ số tham chiếu; phí cung cấp dịch vụ tính giá trị tài sản ròng tham chiếu (iNAV); phí quản lý niêm yết hàng năm.
Thứ hai là các khoản phí phải thanh toán cho Trung tâm Lưu ký như: phí lưu ký chứng khoán; phí chuyển khoản chứng khoán phát sinh để thực hiện thanh toán. Thứ ba là các loại phí thanh toán cho tổ chức cung cấp dịch vụ làm đại lý chuyển nhượng, tổ chức cung cấp dịch vụ liên quan đến thành lập quỹ ETF lần đầu và các dịch vụ liên quan đến giao dịch hoán đổi, đăng ký, lưu ký và thực hiện quyền chứng chỉ quỹ ETF.
Theo thông lệ quốc tế, nhà tạo lập thị trường đóng vai trò rất quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển các quỹ ETF. Khi tham gia phát triển sản phẩm mới với tư cách là nhà tạo lập thị trường, CTCK phải thỏa mãn nhiều tiêu chí khá khắt khe như vốn lớn, có khả năng chấp nhận rủi ro..., nên để khuyến khích họ tích cực tham gia triển khai quỹ ETF, theo tổng giám đốc một CTCK, cơ quan quản lý cần có các chính sách ưu đãi về thuế, phí áp dụng cho các CTCK trong thời gian đầu triển khai quỹ ETF.
Dưới góc độ NĐT, để khuyến khích họ tham gia giao dịch chứng chỉ quỹ ETF, Bộ Tài chính, UBCK nên xem xét áp dụng hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền cho phép áp dụng miễn, giảm thuế cho NĐT khi giao dịch chứng chỉ quỹ ETF, cũng như phần lợi nhuận thu được từ đầu tư qua sản phẩm mới này.
