Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ.
Giải quyết đúng và trúng nhiều vấn đề nổi cộm của cuộc sống
Thưa Chủ tịch Quốc hội, trong dòng chảy tiếp tục đổi mới hoạt động của Quốc hội, điều gì trong năm 2022 khiến ông hài lòng, tâm đắc nhất?
Mặc dù đất nước tiếp tục chịu nhiều ảnh hưởng, tác động của đại dịch Covid-19 và các bất ổn kinh tế, chính trị của thế giới từ cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, nhưng dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Đảng, sự vào cuộc quyết liệt của Quốc hội, Chính phủ và cả hệ thống chính trị, nên năm 2022, kinh tế - xã hội đã phục hồi, phát triển và tạo nền tảng quan trọng cho năm 2023 - năm bản lề của nhiệm kỳ 2021-2026.
Có thể nhận thấy rằng, năm 2022, Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) và mỗi vị đại biểu Quốc hội đã tích cực, nỗ lực, đoàn kết, không ngừng đổi mới phương thức hoạt động, đóng góp quan trọng vào công cuộc đẩy lùi đại dịch Covid-19 và phục hồi, phát triển kinh tế. Theo đó, mỗi chương trình, kế hoạch hoạt động của Quốc hội đều được UBTVQH, các cơ quan hữu quan chuẩn bị từ sớm, từ xa, kỹ lưỡng trên cơ sở phát huy trí tuệ của các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia hàng đầu ở trong và ngoài nước. Điều này được thể hiện qua những hoạt động nổi bật như sau:
Thứ nhất, việc tổ chức thành công kỳ họp bất thường lần thứ nhất; thông qua Nội quy kỳ họp Quốc hội sửa đổi vào kỳ họp thứ tư; ban hành Nghị quyết của UBTVQH hướng dẫn giám sát văn bản pháp luật và hướng dẫn công tác giám sát của HĐND các cấp… đã góp phần củng cố hành lang pháp lý, tạo điều kiện phát huy vai trò, trách nhiệm của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, HĐND các cấp và đáp ứng yêu cầu tăng cường quản lý nhà nước, thúc đẩy sự phát triển của xã hội và nguyện vọng chính đáng của Nhân dân.
Thứ hai, năm 2022 cũng đã đánh dấu Quốc hội ngày càng đổi mới mạnh mẽ về tư duy và cách làm trong công tác giám sát. Việc xem xét báo cáo của các cơ quan đã dần đi vào thực chất, trách nhiệm, hiệu quả. Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp Quốc hội, phiên họp UBTVQH có nhiều đổi mới.
Theo đó, giám sát không nhất thiết nhằm hậu kiểm các vấn đề chất vấn, mà còn bao gồm những vấn đề đang diễn ra như nội dung giám sát tại kỳ họp thứ ba, thứ tư; hoặc tập trung giám sát việc thực hiện các vấn đề khó, phức tạp như giám sát tối cao thực hiện pháp luật về quy hoạch để giúp Chính phủ tháo gỡ vướng mắc trực tiếp trước mắt, đưa ra những định hướng lâu dài và tạo được sự đồng thuận trong nhận thức từ Trung ương đến địa phương về công tác quy hoạch.
Hoạt động giám sát chuyên đề được chú trọng, có nhiều đổi mới trong công tác tổ chức thực hiện và phương pháp giám sát, huy động nhiều chủ thể tham gia giám sát, gồm Đoàn đại biểu Quốc hội, HĐND, Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam cấp tỉnh, các tổ chức chính trị - xã hội nhằm bảo đảm luận chứng, luận cứ đối với vấn đề giám sát, đáp ứng mong đợi của cử tri và Nhân dân.
Như vậy, với kết quả đạt được của năm 2022, tiếp tục khẳng định nỗ lực đổi mới về tổ chức và phương thức hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và sự ủng hộ của mạng lưới chuyên gia; qua đó, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội; xây dựng hình ảnh, vị thế Quốc hội ngày càng gắn bó, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của cử tri và Nhân dân, giải quyết đúng và trúng nhiều vấn đề nổi cộm của cuộc sống.
“Gạn đục, khơi trong” để tìm kiếm dư địa hoạt động mới
Thưa Chủ tịch Quốc hội, từ đầu năm 2022 đến đầu năm 2023, chỉ trong khoảng 13 tháng, Quốc hội đã họp 4 kỳ, gấp đôi số lượng kỳ họp bình thường hằng năm. Xin Chủ tịch Quốc hội cho biết, thông điệp quan trọng nhất của sự thay đổi này?
Việc tổ chức các kỳ họp bất thường phải đảm bảo các điều kiện: cần có những quyết sách lớn, giải quyết các vấn đề cấp bách, đã “chín”, được chuẩn bị kỹ lưỡng, nhận được đồng thuận cao, và bây giờ cần Quốc hội thống nhất khung khổ pháp lý để triển khai trên thực tiễn. Kỳ họp bất thường lần thứ nhất được tổ chức đã đáp ứng kịp thời, hiệu quả yêu cầu phục hồi và phát triển kinh tế, không chỉ có ý nghĩa cho năm 2022, mà cả giai đoạn 2021-2025 và các năm tiếp theo; được đồng bào, cử tri, dư luận trong và ngoài nước, cộng đồng doanh nghiệp hết sức quan tâm, đặc biệt là gói hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế có quy mô 360.000 tỷ đồng, tương ứng hơn 8% GDP và việc ban hành 1 luật sửa đổi 8 luật về thủ tục đầu tư, là nguồn lực và căn cứ pháp lý quan trọng để Chính phủ, các địa phương triển khai thực hiện, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát theo kế hoạch và thúc đẩy tăng trưởng GDP năm 2022 cao nhất trong 10 năm qua.
Kỳ họp bất thường cũng cho thấy quyết tâm của Quốc hội Khóa XV tiếp tục kế thừa và “gạn đục, khơi trong” để tìm kiếm dư địa hoạt động mới, thực sự đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn cuộc sống và mong muốn của cử tri cả nước, thể hiện đúng tinh thần Quốc hội của dân, do dân, vì dân, cũng như thông điệp về một Quốc hội đổi mới, hành động quyết liệt vì lợi ích của Nhân dân. Tôi tin rằng, cử tri, Nhân dân cả nước và cả hệ thống chính trị sẽ đồng tình với cách làm này của Quốc hội.
Qua tổng hợp ý kiến của cử tri trước mỗi kỳ họp và sự ghi nhận trực tiếp, Chủ tịch Quốc hội cảm nhận về sự quan tâm của Nhân dân với hoạt động của Quốc hội như thế nào? Có ý kiến, kiến nghị nào của cử tri mà Chủ tịch Quốc hội thấy có giá trị đặc biệt với yêu cầu tiếp tục đổi mới hoạt động của cơ quan dân cử?
Năm 2023, Quốc hội sẽ tiếp tục cụ thể hóa chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng nhằm hoàn thiện thể chế pháp luật, tạo điều kiện phát triển đồng bộ các thị trường, khơi thông nguồn lực.
Thông qua Báo cáo Tổng hợp ý kiến, kiến nghị cử tri của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tại kỳ họp; Báo cáo Công tác dân nguyện của UBTVQH; các cuộc tiếp xúc cử tri, các cuộc gặp và làm việc với các tổ chức, hiệp hội ở trong nước và kiều bào ta ở nước ngoài, tôi luôn cảm nhận thấy tình cảm, trách nhiệm rất lớn của cử tri, Nhân dân, kiều bào đối với sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc nói chung cũng như các vấn đề liên quan tới xây dựng Đảng, bộ máy Nhà nước trong sạch vững mạnh nói riêng. Những ý kiến, kiến nghị của cử tri đã phản ánh về những hoàn cảnh, sự việc cụ thể gắn với một bộ phận người dân trong xã hội; qua đó, cũng phần nào đòi hỏi Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan nhà nước không ngừng đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động về xây dựng và thực thi chính sách, pháp luật, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng chính đáng của Nhân dân, xây dựng xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Từ ý kiến, kiến nghị của cử tri và đòi hỏi của thực tiễn cuộc sống, tôi thấy cử tri và Nhân dân ngày càng quan tâm đến hoạt động của Quốc hội. Vì vậy, Quốc hội cần tiếp tục đổi mới hoạt động, vào cuộc từ sớm, từ xa, nghiêm túc nghiên cứu, dự báo sát tình hình, xây dựng kế hoạch, chương trình nội dung hoạt động phù hợp, phát huy vai trò cơ quan đại biểu dân cử, kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng thành chính sách, pháp luật của Nhà nước, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân.
Điều này được thể hiện qua kết quả nổi bật của Quốc hội, đó là ban hành kịp thời 2 nghị quyết quan trọng, gồm: Nghị quyết số 30/2021/QH15 với nhiều giải pháp cấp bách, trao quyền cho Chính phủ, các địa phương kiểm soát nhanh chóng đại dịch Covid-19 và Nghị quyết số 43/2022/QH15 với nhiều cơ chế về tài chính, tiền tệ hỗ trợ Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội, đáp ứng yêu cầu cấp thiết của đất nước, của doanh nghiệp, sinh kế và đời sống của Nhân dân. Các nghị quyết này nhận được sự quan tâm đặc biệt, được cử tri, doanh nghiệp và Nhân dân đánh giá cao.
Ngoài ra, Quốc hội, UBTVQH đã tiếp thu ý kiến của cử tri để nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội bằng việc ban hành Nghị quyết số 560/NQ-UBTVQH15 hướng dẫn về giám sát chất lượng, việc ban hành và tổ chức thực thi các văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội. Đảng đoàn Quốc hội ban hành Kết luận số 843-KL/ĐĐQH15 về tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội, UBTVQH ban hành Kế hoạch số 370/KH-UBTVQH15 để triển khai thực hiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát nhằm đáp ứng kỳ vọng của cử tri.
 |
| Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Đảng, sự vào cuộc quyết liệt của Quốc hội, Chính phủ và cả hệ thống chính trị, năm 2022, kinh tế - xã hội của đất nước đã phục hồi, phát triển và tạo nền tảng quan trọng cho năm 2023 - năm bản lề của nhiệm kỳ 2021-2026. |
Trong năm qua, Đảng đoàn Quốc hội cũng phối hợp với Ban Nội chính Trung ương trong công tác phòng, chống tham nhũng, chỉ đạo UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội phối hợp chặt chẽ với các đơn vị của Ban Nội chính triển khai công tác tham mưu, xử lý các vụ việc liên quan tới tham nhũng, tiêu cực.
Thách thức với ổn định kinh tế vĩ mô còn hiện hữu
Là một nhà kinh tế, Chủ tịch Quốc hội dự cảm thế nào về tình hình kinh tế Việt Nam năm 2023? Theo Chủ tịch Quốc hội, điều gì cần đặc biệt quan tâm trong điều hành kinh tế vĩ mô thời gian tới, trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động khó lường và doanh nghiệp Việt vẫn đối mặt với nhiều khó khăn?
Với sự đồng lòng của cơ quan nhà nước, các định chế trên thị trường và các nhà đầu tư, tôi tin tưởng, chúng ta sẽ sớm thiết lập được thị trường chứng khoán, thị trường vốn phát triển minh bạch, ổn định, phục vụ thiết thực cho quá trình phát triển kinh tế của đất nước. Cùng với đó, Quốc hội sẽ tiếp tục giám sát việc Chính phủ triển khai các biện pháp cụ thể để bảo đảm an toàn thị trường tài chính, tiền tệ, khơi thông dòng vốn, phục vụ sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Hiện nay, đà suy giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu trở nên rõ rệt hơn, trong khi lạm phát được dự báo vẫn duy trì ở mức cao, tính bất định gia tăng vì các xung đột địa chính trị, cạnh tranh khốc liệt giữa các nước lớn... đặt ra nhiều thách thức về tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô và lựa chọn chính sách đối với các nước.
Trong khi đó, nền kinh tế Việt Nam có độ “mở” lớn, kim ngạch xuất nhậu khẩu gần gấp 2 lần GDP, nhưng năng lực sản xuất, sức cạnh tranh của doanh nghiệp nội địa còn nhiều hạn chế, thách thức với ổn định kinh tế vĩ mô còn hiện hữu, các thị trường tài chính, bất động sản, lao động và khoa học - công nghệ vẫn còn nhiều điểm nghẽn... cần có những giải pháp mạnh mẽ hơn để khơi thông nguồn lực.
Tuy nhiên, bên cạnh khó khăn, thách thức, năm 2023 cũng là năm các chính sách tài khóa, tiền tệ theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội phát huy hiệu quả sâu rộng hơn, nhất là việc giải ngân các dự án trong danh mục dự án thuộc Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội.
Trong giai đoạn tới, bên cạnh tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, cần giữ ổn định thị trường tiền tệ, thị trường vốn, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản, khơi thông dòng vốn cho doanh nghiệp, chính sách tài khóa cần tập trung, mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm, thu đúng, thu đủ, thu kịp thời, tiết kiệm chi tối đa, nghiên cứu tiếp tục miễn, giảm, gia hạn thuế, lệ phí.
Điều hành lãi suất, tỷ giá, dự trữ ngoại hối, cung tiền sát thực với diễn biến tình hình kinh tế - xã hội của đất nước; biên độ, thời gian điều chỉnh phải được tính toán, dự báo phù hợp, có tầm nhìn, không gây sốc cho nền kinh tế. Đặc biệt lưu ý mối quan hệ mật thiết, tính liên thông giữa tín dụng, thị trường trái phiếu, thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản để phối hợp điều hành các chính sách đồng bộ, hài hòa, phù hợp, bảo đảm hiệu quả tổng thể.
Ngoài ra, cần có giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt, đột phá để khơi thông nguồn vốn cho sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp, góp phần tạo thêm việc làm, giảm thất nghiệp, tăng thu nhập cho người dân, người lao động; đồng thời, cần thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, an ninh năng lượng, an ninh lương thực, an ninh thông tin. Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội, 3 chương trình mục tiêu quốc gia...
Năm 2023, Quốc hội sẽ tiếp tục cụ thể hóa chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng nhằm hoàn thiện thể chế pháp luật, tạo điều kiện phát triển đồng bộ các thị trường, khơi thông nguồn lực.
Trong đó, Quốc hội sẽ xem xét, thông qua một số dự án luật quan trọng, đánh giá, tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; đánh giá giữa kỳ việc thực hiện Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025, Kế hoạch Cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025; giám sát việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội; xem xét Quy hoạch Tổng thể quốc gia được UBTVQH cho ý kiến tại phiên họp ngày 21/12/2022 để trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp bất thường lần thứ hai vào tháng 1/2023.
Những nội dung này sẽ là cơ sở quan trọng định hình không gian, lộ trình và nguồn lực phát triển của quốc gia trong thời gian tới.
Khơi thông dòng vốn, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội
Năm 2022, với biến động của thị trường vốn (chứng khoán, trái phiếu...), niềm tin của nhà đầu tư cũng ít nhiều chao đảo. Bước sang năm mới, Chủ tịch Quốc hội muốn gửi gắm thông điệp gì tới các nhà đầu tư để niềm tin được vực dậy?
Năm 2022 là năm biến động lớn của thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Khối lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp và giá trị giao dịch chứng khoán sụt giảm mạnh, nhiều thời điểm giảm rất sâu, nhất là sau các vụ án “thao túng thị trường chứng khoán” xảy ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn FLC và “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” xảy ra tại Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ khách sạn Tân Hoàng Minh, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát...; đồng thời, kết hợp với những diễn biến phức tạp trên thị trường tài chính, tiền tệ quốc tế, đã gây tác động tiêu cực đến thị trường tài chính, tiền tệ trong nước và làm giảm niềm tin của nhà đầu tư. Điều này dẫn đến những khó khăn trong huy động vốn, nhất là nguồn vốn trung và dài hạn để phục vụ sản xuất, kinh doanh, đóng góp vào sự phát triển kinh tế.
Tại Diễn đàn Kinh tế - Xã hội năm 2022, các chuyên gia đã tham vấn cho Quốc hội kiên trì mục tiêu giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô trong mọi tình huống. Tại Kỳ họp thứ tư vừa qua, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 68/2022/QH15 về Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, đã khẳng định mục tiêu tiếp tục ưu tiên giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.
Vừa qua, Chính phủ cũng đã có nhiều giải pháp quyết liệt để kịp thời ổn định thị trường tài chính, tiền tệ, như: bên cạnh việc điều hành các công cụ chính sách tiền tệ linh hoạt, đã khẩn trương tháo gỡ khó khăn cho thị trường. Cho đến nay, tình hình thị trường tiền tệ cơ bản ổn định, thị trường chứng khoán bắt đầu có dấu hiệu phục hồi ở một số phiên, thị trường trái phiếu doanh nghiệp cũng đã ghi nhận các đợt phát hành tăng so với tháng 10/2022.
Qua đây, có thể thấy rằng, Đảng, Quốc hội và Chính phủ luôn quan tâm và đặt mục tiêu ổn định, phát triển các thị trường lành mạnh, an toàn, bền vững. Với sự đồng lòng của cơ quan nhà nước, các định chế trên thị trường và các nhà đầu tư, tôi tin tưởng, chúng ta sẽ sớm thiết lập được thị trường chứng khoán, thị trường vốn phát triển minh bạch, ổn định, phục vụ thiết thực cho quá trình phát triển kinh tế của đất nước. Cùng với đó, Quốc hội sẽ tiếp tục giám sát việc Chính phủ triển khai các biện pháp cụ thể để bảo đảm an toàn thị trường tài chính, tiền tệ, khơi thông dòng vốn, phục vụ sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Thưa Chủ tịch Quốc hội, nhân dịp Xuân mới, ông có điều gì muốn gửi gắm tới cử tri và Nhân dân cả nước?
Trong thời gian qua, tiếp tục thực hiện chủ trương của Đảng về đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội, được sự quan tâm, động viên của cử tri và Nhân dân, Quốc hội đã có đổi mới, cải tiến cách thức làm việc và đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận trong công tác lập pháp, giám sát, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.
Nhiều vấn đề có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sản xuất, phục hồi và phát triển nền kinh tế của đất nước được đông đảo cử tri và Nhân dân quan tâm, kiến nghị đã được Quốc hội, UBTVQH kịp thời tiếp thu.
UBTVQH đã quyết liệt vào cuộc, kịp thời tổ chức phiên họp bất thường ngày 6/7/2022 để xem xét, thông qua Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn theo đề nghị của Chính phủ, theo đó đã giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng, dầu, mỡ nhờn về mức sàn, góp phần tháo gỡ khó khăn cho người dân và doanh nghiệp, trong bối cảnh giá xăng dầu trong nước đang tăng cao.
Tại kỳ họp thứ ba, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết yêu cầu thiết kế môn Lịch sử trong chương trình giáo dục cấp trung học phổ thông, bao gồm cả phần bắt buộc và phần lựa chọn một cách hợp lý, khoa học, đảm bảo hiệu quả cao nhất trong việc giáo dục truyền thống và phát triển nhân cách cho học sinh; kiểm soát chặt chẽ việc biên soạn và xuất bản sách giáo khoa, bổ sung sách giáo khoa vào Danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá khi sửa đổi Luật Giá.
Tại kỳ họp thứ tư, Quốc hội thông qua Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2023, trong đó quy định từ ngày 1/7/2023 thực hiện tăng lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức lên mức 1,8 triệu đồng/tháng; tăng 12,5% lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội cho đối tượng do ngân sách nhà nước đảm bảo và hỗ trợ thêm đối với người nghỉ hưu trước năm 1995 có mức hưởng thấp, tăng mức chuẩn trợ cấp người có công bảo đảm không thấp hơn mức chuẩn hộ nghèo khu vực thành thị...
Trong thời gian tới, tôi mong muốn, cử tri và Nhân dân sẽ tiếp tục đồng hành cùng Quốc hội, đóng góp thêm nhiều ý kiến, kiến nghị đối với hoạt động của Quốc hội. Quốc hội, UBTVQH xin trân trọng tiếp thu nhằm hoàn thiện, nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội, đáp ứng được mong mỏi của cử tri và Nhân dân, củng cố vững chắc niềm tin của Nhân dân vào Đảng, Nhà nước.
