Chương trình họp sáng nay 21/7, phiên họp thứ nhất kỳ họp Quốc hội khóa XV, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường đã trình bày báo cáo tóm tắt về Chương trình giám sát Quốc hội 2022.
Theo ông Bùi Văn Cường, năm 2020 và những tháng đầu năm 2021 là thời gian chuyển giao giữa hai nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV và khóa XV với nhiều khó khăn, thách thức, nhất là đại dịch Covid-19 đã tác động tiêu cực đến nhiều mặt đời sống kinh tế - xã hội.
Trong bối cảnh đó, Quốc hội đã chủ động điều chỉnh, cải tiến, đổi mới cách thức tiến hành cho phù hợp với thực tiễn, qua đó đã đạt được những kết quả nhất định, được cử tri và Nhân dân ghi nhận, đánh giá cao. Việc xem xét báo cáo được thực hiện nghiêm túc, thảo luận kỹ lưỡng, tiếp tục là phương thức giám sát hiệu quả việc tổ chức và thực hiện Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội trong thực tiễn.
Chất vấn và trả lời chất vấn tiếp tục có nhiều đổi mới với việc tiến hành xem xét việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn từ đầu nhiệm kỳ, thể hiện tinh thần trách nhiệm của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) trong việc theo dõi, giám sát đến cùng. Giám sát chuyên đề tiếp tục được hoàn thiện, kịp thời điều chỉnh để phù hợp với tình hình thực tế.
Cũng theo Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường, ngoài việc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Chương trình giám sát, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các Đoàn ĐBQH, ĐBQH cũng tích cực triển khai nhiều hoạt động giám sát thuộc phạm vi phụ trách, tập trung vào những vấn đề lớn, quan trọng hoặc bức xúc trong cuộc sống.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, ông Bùi Văn Cường cũng chỉ rõ những hạn chế trong hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội, đó là: Thời gian dành cho hoạt động chất vấn, đặc biệt là hoạt động “hậu giám sát” còn hạn chế, chưa bảo đảm để tất cả các chất vấn của ĐBQH đều được trả lời trực tiếp tại hội trường.
Đại biểu Trần Hoàng Ngân, đoàn đại biểu TP.HCM cho rằng, về chương trình giám sát quốc hội 2022, trong tờ trình, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã đánh giá rất sát bài học rút ra từ quá trình chúng ta thực hiện các đoàn giám sát vừa qua. Tuy nhiên, trong bối cảnh, Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp, có khả năng gây khó khăn cho các đoàn giám sát trong thời gian sắp tới, do đó cần xây dựng kịch bản bố trí giám sát mở tại địa phương đó thực hiện.
Đặc biệt, về tài liệu giám sát, đại biểu đánh giá, trong thời gian qua, các báo cáo đơn vị gửi về không được đảm bảo về mặt chất lượng. Nếu khâu tiền giám sát có đầy đủ số liệu báo cáo, gửi về sớm cho các đoàn tham gia giám sát; cộng với việc chuyên gia chuyên môn tư vấn thêm cho đoàn giám sát, sẽ giúp đoàn có đầy đủ cơ sở thực tiễn, khoa học để giám sát có hiệu quả.
Ngoài ra, đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng, thực tế hiện tại, có vấn đề ở khâu hậu giám sát bởi sau khi giám sát thì phần lớn các địa phương báo cáo lại kết quả thực hiện yêu cầu sau giám sát như thế nào.
Đồng quan điểm, Nguyễn Phương Thủy, Đoàn Hà Nội, việc đẩy mạnh và đổi mới hoạt động giám sát là yêu cầu cấp bách và được xác định là nhiệm vụ trọng tâm của nhiệm kỳ Quốc hội lần này. Trong đó, giám sát chủ động và thể hiện vai trò dẫn dắt lập pháp của Quốc hội cần được đẩy mạnh hơn nữa.
Thông qua giám sát, tạo ra sức ép, áp lực đối với các cơ quan thi hành pháp luật, để các cơ quan phải có những giải pháp, biện pháp để tiếp tục xây dựng thể chế, hoàn thiện pháp luật. Đồng thời qua giám sát, các cơ quan, đại biểu quốc hội cũng nắm được thông tin, vấn đề mà xã hội đang đặt ra, hiểu rõ hơn vấn đề và phục vụ tốt hơn cho công tác thẩm tra cũng như xem xét các chính sách pháp luật.
Đại biểu Vũ Trọng Kim, đoàn Nam Định, đề nghị khi lập các chương trình thì phải có quy chế, giao cho cơ quan nào, đơn vị nào, cá nhân nào thực hiện việc theo dõi báo cáo quốc hội. Do đó, các địa phương, đối tượng được giám sát phải đảm bảo có báo cáo kết quả thực hiện các kiến nghị hậu giám sát, kể cả các kiến nghị với các ngành hay Chính phủ. “Nếu công tác giám sát chúng ta làm được tốt, thì hiệu quả mới mang lại” đại biểu Trọng Kim nhấn mạnh.
Liên quan đến việc lựa chọn chuyên đề, đại biểu Lê Thanh Hoàn, đoàn Thanh Hóa cho biết, trong phạm vi giám sát của Quốc hội nên tập trung vào một số vấn đề, lĩnh vực nhất định để tránh dàn trải, thể hiện vai trò giám sát chuyên sâu. Trước mắt giám sát một số vấn đề được cử tri và dư luận quan tâm như quản lý mua sắm tài sản công, quản lý sử dụng tài sản nhà nước tại một số đơn vị hoặc việc quy hoạch triển khai các dự án đầu tư công.
4 chuyên đề trình Quốc hội xem xét, quyết định chọn 2 chuyên đề để giám sát tối cao, 2 chuyên đề còn lại sẽ giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức giám sát. Cụ thể như sau:
Chuyên đề 1: Việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021 (dự kiến giao Ủy ban Tài chính, Ngân sách chủ trì tham mưu về nội dung).
Chuyên đề 2: Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch được ban hành (dự kiến giao Ủy ban Kinh tế chủ trì tham mưu về nội dung).
Chuyên đề 3: Việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo từ ngày 01/7/2016 đến ngày 01/7/2021 (dự kiến giao Ban Dân nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chủ trì tham mưu về nội dung).
Chuyên đề 4: Việc thực hiện các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2019 - 2021 (dự kiến giao Ủy ban Pháp luật chủ trì tham mưu về nội dung).
