Hôm thứ Sáu (23/8), tại Hội nghị chuyên đề thường niên ở Jackson Hole, Wyoming, Chủ tịch Fed Jerome Powell cho biết, đã đến lúc phải cắt giảm lãi suất vì rủi ro gia tăng đối với thị trường việc làm không còn chỗ cho sự suy yếu hơn nữa, đồng thời đưa ra lập trường ủng hộ rõ ràng về việc nới lỏng chính sách sắp xảy ra.
Những phát biểu này được đưa ra sau khi Thống đốc BOJ Kazuo Ueda cho biết rằng, mặc dù BOJ sẽ để mắt đến hậu quả từ các bất ổn trên thị trường tài chính, nhưng họ sẽ tiếp tục tăng lãi suất nếu lạm phát vẫn đi đúng hướng để đạt mục tiêu 2% một cách bền vững.
Đồng yên đã tăng giá so với đồng đô la sau phát biểu của ông Ueda và mở rộng mức tăng sau phát biểu của ông Powell, khi các thị trường tập trung vào triển vọng thu hẹp khoảng cách lãi suất giữa Mỹ và Nhật Bản.
"Việc mua đồng yên hôm nay là điều dễ hiểu vì Thống đốc Ueda cho thấy rất ít dấu hiệu thay đổi trong quan điểm và kế hoạch của BOJ sau cuộc khủng hoảng thị trường tài chính hồi đầu tháng này", Derek Halpenny, Giám đốc nghiên cứu thị trường toàn cầu EMEA tại MUFG cho biết.
Đà phục hồi của đồng yên là một sự nhẹ nhõm cho BOJ, vốn đang chịu áp lực chính trị nhằm ngăn chặn sự sụt giảm gây tổn hại đến mức tiêu dùng bằng cách làm tăng giá thực phẩm và nhiên liệu nhập khẩu.
Nhưng lộ trình tăng lãi suất của BOJ đầy bất ổn khi Nhật Bản đang bơi ngược dòng với làn sóng cắt giảm lãi suất toàn cầu, điều này có thể khiến đồng yên và giá cổ phiếu của nước này dễ bị biến động mạnh.
Sau khi chứng kiến sự đổ vỡ của thị trường sau đợt tăng lãi suất vào tháng 7 của BOJ, ngân hàng trung ương đã cảm thấy cần phải hành động chậm rãi và thận trọng.
"Thị trường trong và ngoài nước vẫn bất ổn, vì vậy chúng tôi sẽ hết sức cảnh giác với các diễn biến của thị trường trong thời điểm hiện tại", ông Ueda cho biết, đồng thời nói thêm rằng, những biến động lớn của thị trường có thể ảnh hưởng đến các quyết định chính sách nếu chúng làm thay đổi dự báo lạm phát của hội đồng quản trị.
Những cân nhắc chính trị trong nước cũng làm phức tạp thêm lộ trình tăng lãi suất của BOJ khi Thủ tướng Fumio Kishida chuẩn bị từ chức và trao lại quyền lực cho người chiến thắng trong cuộc đua bầu cử vào tháng 9.
Trong khi hầu hết các ứng cử viên hàng đầu kế nhiệm thủ tướng Kishida đều ủng hộ kế hoạch tăng lãi suất vừa phải của BOJ, vẫn chưa chắc chắn liệu thủ tướng mới có ủng hộ chi phí vay cao hơn hay không nếu thị trường biến động gây áp lực lên lợi nhuận của công ty.
"Với quá nhiều bất ổn như vậy, BOJ có thể sẽ không thể thực hiện các bước đi táo bạo… Cho đến khi tình hình chính trị trong nước ổn định, BOJ có thể thấy khó tăng lãi suất", cựu thành viên hội đồng quản trị BOJ Makoto Sakurai cho biết.
Một cuộc khảo sát mới nhất của Reuters cho thấy phần lớn các nhà kinh tế dự kiến BOJ sẽ tăng lãi suất một lần nữa trong năm nay, nhưng nhiều người cho rằng khả năng này sẽ xảy ra vào tháng 12 thay vì tháng 10.
Quyết định bất ngờ của BOJ về việc tăng lãi suất vào tháng 7 và tín hiệu tăng lãi suất tiếp theo của ông Ueda đã làm rung chuyển thị trường tài chính vào đầu tháng này, và Phó thống đốc BOJ phải đưa ra lời trấn an ôn hòa rằng sẽ không có đợt tăng lãi suất nào cho đến khi thị trường ổn định.
Thông điệp chính từ bài phát biểu của ông Ueda tại quốc hội là mặc dù BOJ sẽ không vội tăng lãi suất, nhưng sự sụp đổ của thị trường sẽ không làm chệch hướng kế hoạch dài hạn của ngân hàng trung ương là tiếp tục đẩy chi phí đi vay lên.
“Phân tích dữ liệu lớn về bình luận gần đây của BOJ nhấn mạnh lập trường tăng lãi suất của ngân hàng trung ương với xu hướng thiên về lạm phát vẫn rất tích cực", Jeffrey Young, giám đốc điều hành của DeepMacro – công ty công nghệ tài chính của Mỹ thực hiện phân tích dựa trên AI về các chỉ số kinh tế và bình luận của các nhà hoạch định chính sách – cho biết.
"Nếu có lạm phát và tăng trưởng ở phía công ty, và vẫn có lời lẽ thiên kiến của BOJ khi nói rằng lạm phát và tăng trưởng đều ổn, thì điều duy nhất thực sự ngăn cản họ tăng lãi suất sẽ là sự sụp đổ của thị trường", ông cho biết.
Tuy nhiên, một số nhà phân tích thận trọng hơn về sức mạnh của nền kinh tế Nhật Bản. Trong khi mức tiêu thụ phục hồi trong quý II, chi phí sinh hoạt tăng đã gây áp lực lên tâm lý hộ gia đình. Sự suy thoái của Mỹ cũng có thể gây áp lực lên xuất khẩu.
"Nhu cầu trong nước rất yếu…Xét về góc độ kinh tế, BOJ không có nhiều lý do để tăng lãi suất", Sayuri Shirai, học giả tại Đại học Keio ở Tokyo cho biết.
